پشت پا به مستندسازان

مراسم اولین دوره تجلیل از افتخارآفرینان سینمای ایران در عرصه بین‌المللی در سال ۲۰۱۹ به مناسبت ۱۲۰ سالگی سینمای ایران با حضور هنرمندان و مسوولان و رعایت پروتکل‌های بهداشتی ساعت ۲۰:۳۰ با پخش سرود ملی و قرائت آیاتی از قرآن آغاز و سپس کلیپی با صدای وحید جلیلوند با موضوع محرم پخش شد.
در ابتدای این مراسم امیر اسفندیاری به عنوان مجری روی صحنه رفت و گفت: از اینکه در روزهای کرونایی ما را در برگزاری این مراسم همراهی کردید بسیار تشکر می‌کنم. توضیح کوتاهی می‌دهم که چرا این برنامه اجرا می‌شود. ما در جشنواره جهانی فیلم فجر از مدت‌ها پیش قصد داشتیم چنین برنامه‌ای را برگزار کنیم و قرار بر این بود این برنامه در آیین افتتاحیه سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر برگزار شود که آمدن کرونا باعث شد جشنواره به تعویق بیفتد.
وی افزود: پس از بررسی‌ها به این نتیجه رسیدیم که در ۱۲۰ سالگی سینمای ایران و در روز ملی سینما در فضای باز و رعایت پروتکل‌های بهداشتی مراسم تجلیل از افتخارآفرینان سینمای ایران در سال ۲۰۱۹ را برگزار کنیم که این اولین آیین برای تجلیل از عرصه‌ای است که همیشه مظلوم واقع شده و مورد هجوم عده‌ای بوده است. از دیرباز بزرگان ما در مجامع بین‌المللی در بدترین شرایط، توجه رسانه‌های خبری را به فرهنگ و سینمای انسانی ایران معطوف کردند و سینمای ایران همچنان با افتخار پیش می‌رود.
اسفندیاری با اشاره به برگزاری جشنواره ونیز و حضور سینماگران ایرانی در آن عنوان کرد: همین الان که این برنامه را اجرا می‌کنیم جشنواره ونیز برگزار می‌شود و ما در آنجا سه فیلم داریم. شما نشست‌های آنها را دیده‌اید که درباره تحریم‌ها و موانع تولید مشترک صحبت کرده‌اند. بعد از جشنواره ونیز، جشنواره تورنتو را در پیش داریم که فیلم‌های ایرانی در آنجا هم حضور دارند و خواهند درخشید و بعد جشنواره‌های دیگر برگزار می‌شود و باز هم فیلم‌های ایرانی افتخار می‌آفرینند. همه این افتخارات برای سینمای ایران است و کمترین کار این است که مراسمی برگزار و از دستاوردهای این عزیزان تجلیل کرد. این برنامه کار مشترکی از جشنواره جهانی فیلم فجر و بنیاد فارابی است و از مجموعه فرهنگی گردشگری عباس‌آباد و خانه سینما که ما را در برگزاری این مراسم همراهی کردند، تشکر می‌کنم.
وی سپس از پیروز حناچی شهردار تهران، فرشته طائرپور و کمال تبریزی دعوت کرد تا روی سن حاضر شوند.
شهرداری تهران شرایط ساخته شدن کاخ جشنواره‌های سینمایی را فراهم می‌کند
پیروز حناچی شهردار تهران با تبریک ۱۲۰ سالگی سینمای ایران بیان کرد: اگر بخواهیم درباره جایگاه هنر معاصر در ایران صحبت کنیم، هنر سینما یکی از مهم‌ترین شاخه‌های آن است. ما نیز در شهرداری تهران تمام تلاش‌مان را خواهیم کرد که این هنر مناسب‌تر و با شرایطی مهیاتر از قبل پیش رود. عهد ما با مردم، شورای شهر و قولی که به آنها داده بودیم، همین بوده و هست و خواهد ماند.
وی درباره ظرفیت‌های شهرداری برای سینما توضیح داد: فضای باغ هنر از ظرفیت‌هایی است که به تازگی در تپه‌های عباس‌آباد ایجاد شده است. ما باز هم زمینه‌هایی ایجاد خواهیم کرد تا سینمای ایران پویاتر به فعالیت خود ادامه دهد.
شهردار تهران در پایان صحبت‌هایش خبر خوبی را برای سینماگران ایران این‌گونه اعلام کرد: همین جا در حضور وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی قول می‌دهم که شهرداری تهران شرایط ساخته شدن کاخ جشنواره‌های سینمایی را فراهم کند.
ارتباط نزدیک شهرداری با سینما تئاتر و موسیقی بسیار مطلوب است
در ادامه فاطمه معتمدآریا روی صحنه آمد و گفت: به همکارانم که بعد از ماه‌ها هم را می‌بینیم، سلام می‌کنم. از اینکه بعد از سال‌ها از تلاش‌ها و جایگاه همکاران‌مان تجلیل می‌شود بسیار خوشحالم. از جناب شهردار و همکاران‌شان در بخش مدیریت شهری تشکر ویژه می‌کنم. ایشان بخشندگی بسیاری درباره فرهنگ و هنر به ویژه سینما داشته‌اند. شهرداری مسوول اتفاقات یک شهر است و جدا از انتظارات شهروندان درباره سلامت شهر، سلامت روان مردم و شهروندان نیز بر عهده شهرداری است. این ارتباط نزدیک شهرداری با سینما، تئاتر و موسیقی بسیار مطلوب است و امیدوارم تا پیش از اینکه همه چیز به پایان برسد، ما به نتایج مثبتی با شهرداری برسیم.
اسفندیاری در این بخش گفت: در این برنامه از فاطمه معتمدآریا به دلیل ریاست جشنواره کرالای هند تجلیل می‌شود ولی سابقه حضور جهانی ایشان بسیار زیاد است.
امیدوارم دوباره کسب‌و‌کار مردم رونق بگیرد و هیچ پدری دست خالی به خانه نرود
در ادامه از رضا میرکریمی برای داوری در جشنواره زردآلوی طلایی ارمنستان تجلیل شد.
رضا میرکریمی با حضور روی سن در سخنانی توضیح داد: بعد از ماه‌ها خانه‌نشینی و قرنطینه احساس خوبی از دیدن دوستانم دارم. امیدوارم دوباره کسب‌و‌کار مردم رونق بگیرد و هیچ پدری دست خالی به خانه نرود.
وی سپس از احمد مسجدجامعی عضو شورای اسلامی شهر تهران، ‌هارون یشایایی و غلامرضا موسوی برای تجلیل از افتخارآفرینان سینمای ایران در جشنواره‌های مهم جهانی در سال ۲۰۱۹ دعوت به حضور روی سن کرد.
در ابتدای این بخش رضا جمالی کارگردان فیلم «پیرمردها نمی‌میرند» که در جشنواره فیلم توکیو جایزه روح آسیا را برای این اثر دریافت کرده است، مورد تجلیل قرار گرفت.
سپس از پویا بادکوبه به دلیل کسب جایزه بهترین فیلمنامه برای فیلم «درساژ» در جشنواره مراکش تجلیل شد که البته او به دلیل اینکه در خارج از کشور است در این مراسم حضور نداشت.
جمشید و نوید محمودی کارگردان و تهیه‌کننده فیلم «رونا؛ مادر عظیم» در ادامه مراسم تجلیل از افتخارآفرینان سینمای ایران روی سن رفتند. از برادران محمودی به دلیل دریافت جایزه فرهنگی یونسکو در جشنواره آسیا- پاسیفیک استرالیا تجلیل شد.
در ادامه از مهناز محمدی کارگردان «پسر مادر» که برنده جایزه ویژه هیات داوران در جشنواره رم شده است، تجلیل شد. وی در سخنانی گفت: من بیشتر از اینکه تشویق شوم توبیخ شده‌ام. در اصل باید سال آینده از زندان آزاد می‌شدم و اگر اینجا هستم به دلیل لطف و پیگیری حبیب احمدزاده و پرویز پرستویی است که باعث شدند من آزاد شوم.
این بانوی فیلمساز بیان کرد: ۱۸ سال پیش فیلم اولم را ساختم و این فاصله نشان تبعیض است. اگر اجازه دهند، تعداد زیادی آثار از سوی زنان ساخته می‌شود. انگار باید مثل اسکار سهمیه‌ای برای حضور زنان در عرصه فیلمسازی بگذارند تا حق زنان فیلمساز ادا شود.
جایزه بعدی به فیلم سینمایی «سال دوم دانشکده من» ساخته رسول صدرعاملی اختصاص یافت. سها نیاستی بازیگر این فیلم برای دریافت جایزه روی سن رفت و بیان کرد: این جوایز به من کمک می‌کند در این مسیر تازه با اعتماد به نفس بیشتری قدم بردارم. نشد که در جشنواره مسکو حضور داشته باشم اما می‌خواهم امشب جایزه‌ام را به مادرم تقدیم کنم. وی جایزه سیلور سن جورج را از جشنواره فیلم مسکو دریافت کرده بود.
سپس اسفندیاری بیان کرد: سینماگران در زمان کرونا بیکار نبودند. مثلا مرضیه برومند یکی از آنهاست که پویشی برای قدردانی از کادر درمان راه انداخت. از مرضیه برومند خواهش می‌کنم تشریف بیاورد و اجرای مراسم را به ایشان می‌سپارم.
تجلیل ویژه مرضیه برومند از مدافعان سلامت و یادی از محمدرضا شجریان
برومند با تبریک روز ملی سینما گفت: سالیان سال است که پزشکان خدمت می‌کنند ولی انگار باید کرونا می‌آمد تا قدر آنها را بدانیم. کلمات و عبارات دیگر نمی‌تواند ذره‌ای از این همه فداکاری را بیان کند. ما حرف زیاد می‌زنیم، مدام می‌گوییم باید قدر آنها را بدانیم اما آیا به آنها توجه شده است؟ آیا حقوق خود را سر وقت گرفته‌اند؟ نمی‌خواستم این‌طوری صحبت کنم. امیدوارم اگر مسوولان صدای من را می‌شنوند به آنها رسیدگی ‌کنند، تصمیمات یکباره نگیرند، مردم را سردرگم نکنند. از مردم هم می‌خواهم که مراقب سلامتی خود باشند.
در ادامه کلیپی برای تشکر از قهرمانان و شهدای سلامت در مبارزه با کرونا پخش شد.
مرضیه برومند در ادامه با تشکر ویژه از مدافعان سلامت بیان کرد: این عزیزان برای دفاع از سلامت مردم جان‌شان را در این روزها به خطر انداخته‌اند.
وی از علی نصیریان برای تجلیل از مدافعان سلامت برای حضور روی سن دعوت کرد و گفت: این سن برای حضور عزیز بزرگی چون شما بسیار کوچک است.
سپس از زهرا کاظمیان و حسین میرزایی مدافعان سلامت و محمد بگی بهیار بیمارستان بهارلو تجلیل شد.
بروند همچنین اعلام کرد: اولین شهید سلامت دختر زیبا و پر از امید به نام نرجس خانعلی‌زاده بود که متاسفانه خانواده‌اش تاب نداشتند اینجا بیایند و خاطرات برایشان زنده شود از همین رو دوستش پریسا حسینی روی صحنه می‌آید و جایزه را دریافت می‌کند.
تجلیل بعدی به گرت محمودی از هموطنان مسیحی در بخش مدافعان سلامت اختصاص یافت.
در ادامه مراسم تجلیل از افتخارآفرینان سینمای ایران از دکتر مصطفی جلالی‌فخر از خانواده سینما نیز برای فعالیت‌های موثرش در حوزه مبارزه با بیماری کرونا تجلیل به عمل آمد.
در پایان این بخش همه مدافعان سلامت عکسی یادگاری ثبت کردند. مرضیه برومند با اجرای متفاوت خود حال و هوای متفاوتی به این بخش برنامه داد.
وی همچنین در پایان از استاد محمدرضا شجریان یاد و برای او آرزوی سلامتی کرد.
بخش دوم تجلیل از افتخارآفرینان سینمای ایران با حضور مجتبی راعی، سیدجمال ساداتیان و محسن امیریوسفی روی سن پیش رفت.
امیر اسفندیاری که اجرای این بخش را برعهده داشت از همایون غنی‌زاده کارگردان فیلم سینمایی «مسخره باز» برای دریافت جایزه‌اش دعوت به حضور روی سن کرد اما وی در مراسم حضور نداشت.
در ادامه تیزر «جهان با من برقص» پخش شد و از علی مصفا تجلیل به عمل آمد که البته در این مراسم حضور نداشت. سروش صحت در این بخش روی صحنه آمد و جایزه علی مصفا را به نمایندگی دریافت کرد.
از سروش صحت که برنده جایزه بهترین کارگردان در جشنواره جهانی فیلم فجر شده بود هم قدردانی شد.
جایزه بعدی به نرگس آبیار کارگردان فیلم سینمایی «شبی که ماه کامل شد» تعلق گرفت. وی جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را از جشنواره فیلم شب‌های سیاه تالین دریافت کرده بود.
وی در سخنانی گفت: همیشه وقتی ورزشکاران از رویدادی جهانی جایزه‌ای دریافت می‌کنند در ایران نیز مورد تجلیل قرار می‌گیرند اما درباره سینماگران پیش از این چنین اتفاقی نمی‌افتاد و خوشحالم که این مراسم امشب برگزار شد.
در ادامه عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و حسین انتظامی رییس سازمان سینمایی روی صحنه آمدند تا ادامه تجلیل‌ها انجام شود.
ما نمایندگان فرهنگی سینمای ایران هستیم
سپس تیزر «متری شیش و نیم» ساخته سعید روستایی پخش شد و از نوید محمدزاده برنده بهترین بازیگر در جشنواره توکیو در این مراسم تجلیل شد.
محمدزاده بیان کرد: من عضو کوچکی از سینمای پرافتخار ایران هستم. حتی آنانی که با سینمای ایران مخالف هستند، می‌دادند که هر بار که ما از جشنواره‌های خارجی جایزه دریافت می‌کنیم نام ایران را بالا می‌بریم. ما نمایندگان فرهنگی سینمای ایران هستیم.
فرهنگ جهانی سینما، بدون سینمای ایران چیزی کم دارد
در ادامه مراسم تجلیل از افتخارآفرینان سینمای ایران در عرصه بین‌الملل، سعید روستایی کارگردان فیلم «متری شش و نیم» که جایزه بهترین کارگردانی را از جشنواره فیلم توکیو دریافت کرده بود، مورد تقدیر قرار گرفت.
وی بعد از دریافت جایزه‌اش به شوخی بیان کرد: نمی‌دانم چرا نوید محمدزاده و حامد بهداد امشب ماسک نزده‌اند و تنها بازیگرانی در جهان هستند که ماسک نمی‌زنند!
سپس تیزر فیلم سینمایی «قصر شیرین» ساخته رضا میرکریمی پخش شد. در این بخش حامد بهداد روی صحنه آمد. از او برای بازی در این فیلم و کسب جایزه بهترین بازیگر از جشنواره شانگهای تجلیل شد.
پس از پایان صحبت‌های حامد بهداد، رضا میرکریمی برای دریافت جایزه‌اش برای کارگردانی «قصر شیرین» روی سن آمد و جایزه خود را دریافت کرد.
بیانیه اعتراضی مستندسازان
انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند در اعتراض به شیوه برگزاری نخستین آیین تجلیل از افتخارآفرینان سینمای ایران در عرصه بین‌المللی که شب گذشته با حضور وزیر ارشاد برگزار شد، بیانیه‌ای صادر کرد.
در متن این بیانیه آمده است:
بالندگی فرهنگ را اندیشه باید و فرهنگ را مدیری که از فر و دانش بهره‌مند باشد تا بستر آفرینش‌گری اندیشه‌ورزان را فراهم سازد. سینمای مستند بی‌آنکه مدعی باشد در درون خود، دانش و آگاهی را به همراه دارد و نگاهی گذرا در تاریخ سینمای ایران، نشانگر جایگاه والای این‌گونه سینمایی است.
بار دیگر، مدیران فرهنگی‌نما در روز ملی سینما به بهانه پاسداشت دستاوردهای جهانی سینمای ایران بزرگداشتی برپا کردند، بی‌آنکه از سینمای مستند یادی کنند و با آنکه مستندسازان ایران، سال گذشته ده‌ها جوایز ارزشمند را از جشنواره‌های معتبر جهان برای سرزمین ایران به ارمغان آوردند در سنجه ارزشگذاری‌شان به‌شمار نیاوردند.
تاریخ سینمای مستند همیشه سربلند بوده و خواهد بود و به روایتگری خود از دوران سانسور ادامه خواهد داد.
شایان یادآوری است با آنکه از هیات‌مدیره انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند برای شرکت در این دورهمی دعوت شد ولی به احترام اعضای فرهیخته انجمنان و مستندسازان با دانش ایران از حضور خودداری کرده است.