پشت پا به چای ایرانی

آرزو فرشید- زندگی به سبک ایرانی انگار با چای عجین است، همین است که شنیدن هر خبری از چای خارجی به نوعی دردآور است، چای خوش‌عطر و طعم ایرانی باشد و چای هندی سر سفره افطار بیاید! چه اتفاقی افتاده که چایکاران محصول خود را بیچاره‌ترین محصول کشاورزی می‌دانند و ناامیدی از نبود حمایت‌ها، نداشتن ارزش اقتصادی، جایگاه بازار داخلی و خارجی، فرسودگی باغات و کارخانجات چای خشک کنی و حتی دیر پرداخت کردن بهای محصولشان. جریان این مطالبات چایکاران چیست که یک روز می‌گویند دستور پرداخت آن صادر شده و روز دیگر معلوم می‌شود که دستوری در کار نبوده است؟ اسم چای انبار شده را چای سنواتی گذاشته‌اند در حالی که به گفته رییس اتحادیه چایکاران، تا دهه ۶۰ همه چای داخلی مصرف می‌شد و حتی یک کیلو هم در پایان اسفند باقی نمانده بود که نام چای سنواتی بگیرد و متاسفانه مسوولان ذی‌ربط به جای اینکه وضعیت معیشتی کشاورزان چایکار را سر و سامان بدهند و از تولید حمایت کنند، اقدام به واردات محصولات مختلف آن هم با کیفیت‌ پایین می‌کنند.در همین‌زمینه ایرج هوسمی در خصوص میزان مصرف چای در کشور و میزان برداشت چای خشک امسال عنوان کرد: به‌طور متوسط مصرف چای در ایران بین ۱۳۰ تا ۱۵۰ هزار تن چای خشک است که از این میزان تقریبا حدود یکصد هزار تن چای وارداتی است که البته بخش قابل‌توجهی از آن دست مافیای چای است. در شرایط فعلی به دلیل سوء‌مدیریت از ۳۴ هزار هکتار مزارع چای فقط حدود ۲۵ تا ۳۰ هزار تن محصول چای خشک به دست می‌آید در حالی که در چند سال گذشته با مدیریت صحیح حتی می‌شود تا ۷۰ هزار تن محصول به دست آید.به گفته این فعال بخش تولید چای، اراضی کشاورزی چایکاری شده ظرفیت بالقوه تولید ۱۵۰ هزار تن چای خشک مصرفی کشور را دارند که اگر با اعمال سیاست‌های حمایتی و تشویقی از سوی دولت همراه شود کشاورزان با رغبت بیشتری می‌توانند این میزان چای را در کشور تولید کنند.
تعطیلی کارخانه ها
این روزها با وجود اینکه هنوز فصل چین دوم چای به پایان نرسیده نگرانی چایکاران از شنیدن خبرهایی مبنی بر تعطیل شدن کارخانه‌ها به اوج خود رسیده است. در همین رابطه مدیرعامل اتحادیه چایکاران شمال در این خصوص گفت: بارندگی‌های فراوان باعث طولانی‌تر شدن دوره برداشت چای و افزایش برگ سبز چای شده است. با توجه به اینکه چین دوم هنوز ادامه دارد تعطیلی بسیاری از کارخانه‌ها باعث نگرانی چایکاران شده است چراکه اگر این تعطیلی‌ها ادامه پیدا کند، برگ سبز چای روی بوته باقی می‌ماند و چایکاران متضرر می‌شوند.نصرالهی ادامه داد: دولت باید به منظور جلوگیری از تعطیلی کارخانه‌ها با مسدود کردن امتیاز کارخانه‌ها نظارت دقیقی اعمال کند.
نصرالهی خاطرنشان کرد: کاهش رغبت چایکاران به کشت چای به دلیل کاهش قیمت خرید تضمینی، قیمت کود و هزینه‌های کارگری که افزایش یافته، می‌باشد.واقعیت آن است که با وجود کاهش ۲۵ درصد میزان برداشت محصول امسال چایکاران از همین میزان هم ناراضی هستند و تولید را عامل گرفتاری خود می‌دانند چراکه اگر محصول را برداشت نکنند باغشان از بین می‌رود و برای دوره‌های بعدی با مشکل مواجه می‌شوند و اگر قصد برداشت داشته باشند باید هزینه‌های کارگری بپردازند که قیمت‌های تعیین شده خرید تضمینی جوابگوی این هزینه‌ها نیست. به‌نظر می‌رسد به دلیل بی‌توجهی‌ها و نبود حمایت از این محصول کم‌کم باید فاتحه چای ایرانی را خواند.به گفته رییس سندیکای کارخانجات چای شمال، سال گذشته ۲۷ هزار و ۵۰۰ تن چای مورد نیاز کشور را تولید داخلی و واردات رسمی تامین کرد و بیشتر از ۸۲ هزار تن چای قاچاق وارد بازار مصرف شد. افزایش قاچاق چای باعث کاهش انگیزه برای واردات رسمی چای و در پی آن کاهش مجوزهای خرید چای خشک داخلی می‌شود.
مشکلات فعلی
همچنین رییس سازمان چای کشور گفت: قبلا چای خشک از سوی دولت خریداری و بیشتر داخل انبارها دپو می‌شد و پس از مدتی به صورت سنواتی درمی‌آمد ولی مدت دو سال است که سازمان چای کشور در راستای واگذاری امور به بخش‌خصوصی از خرید چای خشک کارخانجات خودداری می‌کند.وی مهم‌ترین موانع و مشکلات فعلی را عدم پرداخت به‌موقع قیمت برگ سبز چای و اعلام فوری قدرالسهم کارخانجات، ارتقای اعتبار و بودجه خرید تضمینی متناسب با رشد قیمت‌ها و افزایش حامل‌های انرژی و… نسبت به سال قبل دانست.
پولی در کار نیست
به هر ترتیب در میان همه مشکلات و سختی‌های پیش‌روی چایکاران آنچه به عنوان اصلی‌ترین دغدغه آنان محسوب می‌شود بحث مطالبات و پرداخت آن است. همین چند ماه پیش رییس سازمان چای کشور از پرداخت ۱۵۰ میلیارد ریالی مطالبات کشاورزان چایکار استان‌های گیلان و مازندران بابت خرید تضمینی برگ سبز چای در سال زراعی ۹۱ خبر داد و افزود: تا تاریخ ۱۸ اردیبهشت‌ماه به حساب عابربانک سپه آنها واریز خواهد شد و باقی مطالبات که حدود ۱۵ میلیارد تومان است به محض اینکه سازمان مدیریت پول را به حساب سازمان چای واریز کند ظرف یک ربع ساعت به حساب کشاورزان واریز می‌شود. همین چند روز قبل هم خبر دستور پرداخت بدهی چایکاران شنیده شد که حتما لبخند کوتاهی به لبانشان آورد. با این وجود روز گذشته سخنگوی خرید تضمینی بانک سپه اعلام کرد بدهی ۱۵ میلیارد تومانی به چایکاران همچنان پابرجاست و هنوز دستور پرداخت آن صادر نشده است.وی گفت: در مجموع خرید بهاره از چایکاران ۳۰۰ میلیارد ریال بدهی وجود داشت که ۱۵۰ میلیارد ریال آن ماه گذشته پرداخت شد و در حال حاضر ۱۵۰ میلیارد بدهی باقی‌مانده در صورتی که معاونت راهبردی اعلام کند و سازمان چای چک آن را در اختیار بانک سپه قرار دهد نیم ساعت بعد در حساب چایکاران خواهد بود. این در حالی است که رییس سازمان چای کشور اعلام کرده بود معاون برنامه‌ریزی و راهبردی رییس‌جمهور دستور واریز مبلغ ۱۰ میلیارد تومان به حساب سازمان چای کشور را صادر کرده است.اما در همین رابطه موسوی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در خصوص پرداخت مطالبات چایکاران اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت: از آنجا که سه هفته از شروع کار کمیسیون می‌گذرد و در این زمان بحث گرانی مرغ اولویت کمیسیون بوده خیلی فرصتی برای رسیدگی به مسایل چای و برنج نبوده است.وی گفت: با این وجود در جلسه کمیسیون کشاورزی تصمیم گرفته شد که هیاتی عازم شمال کشور شوند و در این سفر به بررسی خسارات ناشی از سیل اخیر و همین‌طور وضعیت محصولات امسال بپردازند اما تاکنون تصمیم دیگری در کمیسیون نداشته‌ایم.