پشت پرده تصمیم وزارت کشاورزی

چندی پیش با دستور معاونت بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی، مهلت ترخیص، ثبت سفارش و اعتبار اسناد تامین ارز واردات برنج که تا اول مرداد آزاد بود، تا تاریخ اول شهریور تمدید شد‌. این در حالی است که برخی مسوولان همچون دبیر انجمن واردکنندگان برنج، بر این عقیده هستند که در حال حاضر با اقداماتی که دولت برای محدودیت زمان واردات برنج ایجاد کرده نه تنها بازار تنظیم نشده بلکه قیمت برنج ایرانی افزایش یافته و واردات نیز در زمان برداشت محصول کم نشده و به سمت کالای قاچاق رفته است‌.
مسیح کشاورز درباره آزاد شدن یک‌ماهه زمان واردات برنج در فصل برداشت محصول در ایران اظهار کرد: در صورتی که دوره ممنوعیت با هدف مشخص در دولت تعریف می‌شود بعد از مدتی باید مشخص کنیم که تا چه اندازه این برنامه به اهداف اولیه خود رسیده است‌.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج گفت: ستاد تنظیم بازار در جلسه اخیر خود به پیشنهاد انجمن وارد‌کنندگان برنج مصوب کرد با برداشته شدن ممنوعیت واردات برنج مبلغی به عنوان مابه‌التفاوت در کنار تعرفه ۲۶ درصدی دریافت شود‌.
وی درباره آزاد شدن یک‌ماهه زمان واردات برنج در فصل برداشت محصول در ایران اظهار کرد: در صورتی که دوره ممنوعیت با هدف مشخص در دولت تعریف می‌شود، بعد از مدتی باید مشخص کنیم تا چه اندازه این برنامه به اهداف اولیه خود رسیده است‌.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج در ادامه گفت: در کارگروه تنظیم بازار پیشنهاد کردیم در فصل برداشت برنج نیز با دریافت مابه‌التفاوت به اندازه‌ای که انگیزه برای قاچاق از بین برود، واردات ایجاد شود‌. گرفتن این مابه‌التفاوت باعث می‌شود واردکنندگان برنج اقدام به واردات بیش از اندازه این محصول نکنند و شرکت‌ها برای حفظ اعتبار خود به سمت واردات قانونی خواهند رفت‌. وی اظهار کرد: در ستاد تنظیم بازار این پیشنهاد مصوب و کارگروهی برای آن تشکیل شد تا میزان این مابه‌التفاوت برنج را مشخص کند اما یک مرتبه متوجه شدیم وزارت جهاد کشاورزی زمان ممنوعیت واردات برنج را یک ماه به تعویق انداخته است‌.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج تاکید کرد: وقتی ستاد تنظیم بازار کار کارشناسی انجام داده و برنامه‌هایی را در دستور کار دارد وزارت جهاد کشاورزی باید تابع آن باشد و نباید به صورت لحظه‌ای تصمیم بگیرد و عمل کند‌.
کشاورز افزود: پشت پرده این تصمیم آنی وزارت جهاد کشاورزی تاخیر در واردات برنج شرکت بازرگانی دولتی ایران است و بیم آن دارد که محموله این شرکت در زمان ممنوعیت واردات به ایران برسد و دیگر نتوانند آن را ترخیص کنند‌.
کشاورز گفت: برنج کالایی استراتژیک برای کشور به حساب می‌آید و تصمیمات آنی باعث برهم خوردن بازار می‌شود و مانند موز و آناناس نیست که نبود آن در بازار مشکلی جدی ایجاد کند‌.
وی یادآور شد: پیشنهاد ستاد تنظیم بازار در این باره به این شکل است که برای واردات برنج خارجی در سایر ماه‌های سال مابه‌التفاوتی پرداخت شود‌.
کشاورز افزود: در حال حاضر که ممنوعیتی برای واردات برنج وجود ندارد، با تعرفه ۲۶ درصدی وارد کشور می‌شود اما در ستاد تنظیم بازار مطرح شده که واردات برنج در فصل ممنوعیت واردات انجام شود و در عوض آن مابه‌التفاوت حدود ۴۰۰ تومانی برای واردات هر کیلوگرم برنج در کنار تعرفه ۲۶ درصدی اعمال شود‌.
وی به تسنیم گفت: وقتی ممنوعیت واردات برداشته شود تجارت این محصول در روال عادی خود می‌افتد و کشورهای مقصد واردات برنج نیز دیگر نمی‌توانند قیمت خود را برای ما بالا ببرند و از موقعیت ما سوءاستفاده کنند‌.
دبیر انجمن وارد‌کنندگان برنج گفت: با اتمام دوره معمول واردات برنج ایران قیمت هر تن برنج هندی ۱۵۰ دلار ارزان شد اما وارد‌کنندگان ما این محصول را با قیمتی بالاتر از نرخ فعلی خریداری کرده‌اند و مجبور به فروش آن به قیمتی بالاتر از نرخ جهانی به مردم هستند‌. همچنین با توجه به اینکه برای مصرف سالانه خود باید حجم زیادی را در مدت کم وارد کنند هزینه انبارداری نیز بر قیمت تمام شده اعمال می‌شود که این امر منجر به تضییع حقوق مصرف‌کننده نهایی یعنی مردم خواهد شد‌.
واردات برنج هندی نصف شد
گفتنی است ایران سالانه حدود یک میلیون تن برنج از خارج وارد می‌کند که حدود ۷۰۰ هزار تن آن از هند وارد می‌شود اما آمارها حاکی از آن است که میزان واردات برنج باسماتی ایران از هند با بیش از ۵۰ درصد کاهش مواجه شده و از ۴۴/۱ میلیون تن در سال ۲۰۱۴-۲۰۱۳ به ۷/۰ میلیون تن در سال ۲۰۱۷-۲۰۱۶ رسیده است‌.
بر اساس گزارش پایگاه خبری فایننشال اکسپرس، ارزش صادرات برنج هند در سال ۲۰۱۷-۲۰۱۶ میلادی نسبت به سال ۲۰۱۵-۲۰۱۴ کاهش قابل توجهی داشته و از رقم ۸/۷ میلیارد دلار به ۸/۵ میلیارد دلار رسیده است، اما هند همچنان با صدور ۱۰ میلیون تن برنج، بزرگ‌ترین صادر‌کننده برنج جهان محسوب می‌شود‌. کاهش تقاضا در آفریقا و به ویژه نیجریه برای برنج غیرباسماتی و کاهش تقاضا برای برنج باسماتی در ایران و عربستان از دلایل این کاهش صادرات برنج هند عنوان شده‌اند‌.