پلکانی برای رابین هود یا ته‌دیگ

محمد‌صادق جنان‌صفت
دولت سیزدهم با رو کردن یک چهره سیاسی برای سازمان برنامه که در دولت محمود احمدی‌نژاد نیز در دو بخش غیر‌تخصصی وزیر شده بود شگفتی‌آفرین شد. مسعود میرکاظمی به مثابه رییس یادشده در تهیه لایحه بودجه مجاب شد یا مجاب کرد حقوق کارمندان دولت نصف نرخ تورم رشد کند و با استفاده از هیجان‌آفرینی رسانه‌ای که دولت در فکر گروه‌های کم‌درآمد کارمندان است روش پلکانی را نامدار کرد. استدلال دولت این بود که باید میزان افزایش کارمندان با حقوق دریافتی بالاتر با نرخی کمتر از نرخ میانگین رشد افزایش یابد و نرخ رشد حقوق کارمندان با دریافتی کمتر با نرخ رشد بیشتری افزایش یابد.
حالا داود منظور نیز گویا به این داستان ایمان دارد و می‌خواهد دوباره پلکان را برپا کند و میانگین یا کل پرداختی بیشتر به کارمندان دولت را در حد 18 درصد که نصف نرخ تورم امسال است زیر پای شهروندان قرار دهد. این رفتار دولت بدون چون‌وچرا در نگاه نخست برخلاف عدالت و برخلاف انصاف است. چرا کسانی که با تحصیلات بیشتر‌، شایستگی بیشتر و مسوولیت‌پذیری بیشتر در دولت فعالیت می‌کنند باید جریمه شوند؟ این گروه یک‌ بار با دادن مالیات بیشتر سهم خود را در تامین درآمد دولت داده‌اند و انصاف نیست یک بار دیگر جریمه شوند و نرخ رشد حقوقشان از میانگین کمتر شود. این اقدام را می‌توان نخبه‌کشی دانست یا اینکه به کارمندان دارای رتبه بالاتر در نظام اداری شک کرد که با رانت بالا رفته‌اند که هر دو تصور خطرناک و بی‌اعتمادسازی گسترده‌تر است.
گروهی از کارشناسان و علاقه‌مندان به اقتصاد سیاسی باور دارند این رفتار و اندیشه دولت و برپا کردن راهبرد پلکانی مزد و حقوق بیشتر به پوپولیسم و سوسیالیسم شباهت دارد تا یک نظام کارآمد. تهی کردن دستگاه‌های اداری از نیروهای نخبه برآیند برپا کردن پلکان است. این راهبرد و پلکان از سوی دیگر یاد رابین هود را زنده می‌کند که از توانگران می‌گرفت و به ناتوانان می‌داد. این بار اما رابین هود از دل دولت آمده و پلکان برای یک مقام دولتی برپا شده است. گروهی از کارشناسان باور دارند برپا کردن این پلکان یک معمای دیگرش این است که دولت در ته‌دیگ درآمدی قرار دارد و نمی‌خواهد جریمه کم درآمدی خود را از جیب کارمندان و لابد کارگران و بازنشستگان بردارد.
دولت سیزدهم وعده داده بود نرخ تورم را یک‌رقمی کرده و شر این عنصر را از سر شهروندان ایرانی دور می‌کند، اما این وعده لباس عمل نپوشید و دولت با روش‌های رابین هودی می‌خواهد تاوان تورم خودساخته را مزد و حقوق‌بگیران دهند.