پوشاک، اولویت آخر سبد خانوار ایرانی

صنعتی با گردش مالی ۱۰میلیارد دلاری، گرفتار قاچاق کالا

سارا اصغری- صنعت پوشاک ایران یک صنعت خصوصی به‌شمار می‌رود که گردش مالی حدود 10‌میلیارد دلاری را به خود اختصاص داده اما این صنعت گرفتار مسائل و مشکلاتی است که از ناحیه دولت به آن دچار شده است. افزایش هزینه‌های تولید و خارج شدن پوشاک از اولویت سبد خانوار به‌دلیل تورم، نوسان نرخ ارز و همچنین افزایش قاچاق در این بازار، صنعت پوشاک را با مشکلاتی دست به گریبان کرده که نتیجه آن به رکود این بازار انجامیده است. کارشناسان این حوزه معتقد هستند که با توجه به شرایط موجود در کشور و با توجه به افزایش ۳۰‌درصدی هزینه‌های تولید پوشاک و همچنین روند ادامه‌دار تورم، بعید به‌نظر می‌رسد که صنعت پوشاک در سال جدید، بتواند چشم‌اندازی از رونق را در پیش‌رو داشته باشد.
مجید نامی، رییس هیات‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران، درباره وضعیت صنعت پوشاک در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» عنوان کرد: صنعت پوشاک جزو خصوصی‌ترین صنایع کشور به‌شمار می‌رود و حدود 99‌درصد این صنعت توسط بخش‌خصوصی اداره می‌شود و در تمام سال‌هایی که پشت‌سر گذرانده‌ایم، این صنعت همواره با توسط سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی رشد کرده است، این در حالی است که از منابع دولتی و تسهیلات بانکی هیچ بهره‌ای نبرده و همواره روی پای خودش ایستاده است.
قاچاق پوشاک، مشکلی همیشگی
نامی در ادامه با اشاره به گردش مالی صنعت پوشاک در کشور خاطرنشان کرد: براساس تخمین بانک مرکزی گردش مالی صنعت پوشاک در کشور حدود 10‌میلیارد دلار تخمین زده شده است که این آمار مربوط به آمار تولید داخل با حدود 60 تا 70‌درصد است و مابقی پوشاک نیز از طریق قاچاق وارد کشور می‌شود. وی در پاسخ به این پرسش که از چه زمانی واردات پوشاک با ممنوعیت اعلام شده است، گفت: از پیش سال1397 هم واردات رسمی پوشاک آزاد بود و هم به‌صورت قاچاق واردات انجام می‌گرفت اما با اعمال تحریم‌ها، دولت از سال1397 به بعد جلوی واردات کالاهایی که در کشور تولید می‌شد را گرفت که کالای پوشاک نیز جزو این کالاها بود، تا پیش از سال1397 حدود 60 تا 70 درصد ‌میلیون دلار ارزش واردات پوشاک ایران بود اما براساس آمار گمرک کشورهای صادرکننده پوشاک به ایران، این آمار یک ‌میلیارد دلار اعلام شده بود که نشان‌دهنده غیرقانونی بودن آن است.
رییس هیات‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران در ادامه توضیح داد: پس از شیوع بیماری کرونا واردات پوشاک افت پیدا کرد، اما پس از سال1401 دوباره روند غیرقانونی واردات پوشاک شدت گرفت؛ از این‌رو شاهد هستیم که همیشه یک رقیب قوی در کنار تولیدکنندگان حوزه پوشاک وجود داشته است، یک زمانی برند خارجی و زمان دیگر قاچاق. نامی در پاسخ به این پرسش که آیا تولیدکنندگان نیاز داخل را جوابگو نیستند که تا این اندازه در حوزه پوشاک قاچاق انجام می‌گیرد، گفت: پوشاک جزو کالاهایی است که ذاتا قاچاق‌پذیر است و همواره واردات غیرقانونی آن انجام می‌گیرد بنابراین نه باید همانند سال‌های1395 و 1396 اجازه واردات بی‌رویه و لجام‌گسیخته به پوشاک داده شود، نه اینکه به‌صورت صد‌درصد جلوی واردات آن را گرفت بنابراین باید به‌صورت متناسب اجازه واردات قانونی به آن داده شود تا بتوان یک فضای رقابتی در بازار ایجاد کرد.
خارج شدن پوشاک از اولویت سبد خانوار
نامی در پاسخ به این پرسش که با توجه به شرایط سخت اقتصادی، پوشاک در اولویت چندم سبد خانوار قرار دارد، تصریح کرد: به‌دلیل تورم بی‌سابقه بالای 40‌درصد و نزدیک به 50‌درصد که مدام طی چند سال ادامه‌دار شده، سبد خانوار کوچک و کوچک‌تر شده و اولویت نخست خانوار به تامین خوراک و مسکن اختصاص یافته و پوشاک از این اولویت خارج شده است. این وضعیت که تولیدکننده از یک‌سو با تورم و گران شدن مواد اولیه خود روبه‌رو است و از سوی دیگر، خریدار، این کالا را از اولویت خود خارج کرده است، فشار مضاعفی را به تولیدکننده وارد می‌کند.
رییس هیات‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا با توجه به شرایط رکود بازار، تولیدکنندگان برای حفظ بازار خود اقدام به کاهش کیفیت محصول خود نمی‌کنند، تصریح کرد: در تمام دنیا کیفیت محصولات پوشاک معمولا در سطوح بالا، متوسط و ضعیف برحسب مواد اولیه، فرآیند تولید و برندینگ تولید می‌شود، ایران نیز از این مقوله مستثنی نیست بنابراین قیمت پوشاک براساس کیفیت آن متفاوت است و پوشاک با هر نوع کیفیت و قیمتی مشتری خاص خودش را در بازار دارد اما در کل موضوع آن است که بازار پوشاک در رکود به سر می‌برد.
چالش‌های صنعت پوشاک
نامی در ادامه با اشاره چالش‌های پیش‌روی صنعت پوشاک خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات در زمینه تولید، افزایش هزینه‌های تولید است. از سوی دیگر، نوسان افزایش قیمت ارز سبب شده، افزایش قیمت مواد اولیه بسیار گران شود چراکه هزینه‌های بازسازی ماشین‌آلات بسیار گران شده است. در این زمینه رگولاتوری صحیحی روی این موضوع انجام نمی‌گیرد. وی همچنین خاطرنشان کرد:‌ در قدیم تولیدکنندگان همواره با مشکلات قدیمی از جمله بیمه، مالیات، بهره بانکی و تورم روبه‌رو بود اما هرچه جلوتر می‌رویم تولیدکنندگان با مشکلات جدیدتری روبه‌رو می‌شوند و طی چند سال گذشته با مشکلاتی همانند ناترازی انرژی مواجه هستند و مشکلات قطعی برق و گاز شهرک‌های صنعتی برای تولیدکنندگان مشکل‌ساز شده است. مشکل دیگر، اختلاف قیمت نرخ ‌آزاد و مبادله‌ای است که همواره 30 تا 40‌درصد این اختلاف قیمت وجود داشته است.
وی همچنین با محدود شدن فضای تبلیغاتی برای صنعت پوشاک عنوان کرد: تا پیش از فیلترینگ صنعت پوشاک در فضاهای مجازی تبلیغات خود را انجام می‌داد اما با محدود شدن این فضاها بخشی از فضای تبلیغاتی خود را از دست داد.
80‌میلیون دلار صادرات پوشاک ایران
رییس هیات‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران به موضوع صادرات اشاره کرد و گفت:‌ براساس آمار رسمی بین 70 تا 80‌میلیون دلار صادرات پوشاک به کشورهای همسایه اعلام شده است اما بازار داخلی جذابیت بالایی دارد و بیشتر تولیدکنندگان علاقه‌مند به تامین نیاز داخل هستند؛ البته در زمینه صادرات اقداماتی در دست انجام است و ما در نمایشگاه روسیه که بزرگ‌ترین نمایشگاه مد و پوشاک را برگزار کرد، پاویون داشتیم. همچنین برنامه‌هایی در راستای صادرات با اتاق بازرگانی ایران در دست اقدام است.
شب عید هم تکانی به بازار پوشاک نداد
نامی در پاسخ به این پرسش که وضعیت بازار پوشاک در بازار شب عید سال گذشته رونق نگرفت، بیان کرد: وضعیت بازار پوشاک چندان مساعد نیست، وقتی طی چند ماه گذشته مواد اولیه 30‌درصد با افزایش قیمت همراه شده‌اند، با افزایش قیمت تمام‌شده نمی‌توان چندان انتظار داشت که شاهد رونق در این بازار باشیم. وی همچنین ادامه داد: در چنین شرایطی بعید به‌نظر می‌رسد که در سال۱۴۰۴ نیز چشم‌انداز روشنی برای بازار پوشاک ایران در پیش‌رو باشد.