21 - 12 - 2022
پوشش کسری بودجه نفتی از طریق افزایش درآمدهای مالیاتی
علی دینی ترکمانی*
کاهش فروش نفت به حدود ۸۰۰ هزار بشکه در روز به معنای کاهش قابل توجه درآمدهای دولت از محل فروش ارز نفتی است.
چنانچه حاصلضرب میانگین نرخ ارز مرجع و نرخ ارز مرکز مبادلات ارزی، یعنی حدود یک‌هزار و ۹۰۰ تومان در میزان ۸۰۰ هزار بشکه را با حاصلضرب نرخ ارز حدود یک‌هزار و یکصد تومان سال ۱۳۹۰ در صادرات حدود دو میلیون بشکه در روز را مقایسه کنیم، احتمال کسری به میزان ۳۰ درصد پیش می‌آید. آیا امکان پوشش این کسری از محل درآمدهای مالیاتی یا عوارض مربوط به فعالیت‌های خدماتی وجود دارد؟
پاسخ منفی است. دلیل اصلی این امر آن است که جریان درآمدی بنگاه‌ها و شرکت‌ها در رشته فعالیت‌های مختلف مانند جریان درآمدی دولت بر اثر تحریم‌ها دچار انقباض شده است بنابراین نه تنها نمی‌توان سقف مالیات دریافتی را به سقف سال پیش رساند بلکه احتمال کاهش آن به دلیل کاهش میزان سود احتمالی نیز وجود دارد.
در صورت صحت چنین حدسی، اعمال فشار بر بنگاه‌ها و شرکت‌ها موجب ضرر و زیان آنها می شود که می‌تواند تاثیر منفی بر درآمدهای مالیاتی دولت در سال آینده داشته باشد.
البته این نکته نیز شایان ذکر است که افزایش مالیات از طریق وادارسازی مودیانی که طی سال‌های گذشته به اشکال مختلفی از پرداخت درصد قابل توجهی از مالیات پرداختی فرار می‌کرده‌اند، می‌تواند اقدامی سودمند باشد.
اینکه چنین امری با توجه به قدرت چانه‌زنی و نفوذ چنین مودیانی امکان‌پذیر است یا نه، بستگی به این اعتبار دارد. ضمن برخورد احتیاطی با این موضوع راهکار اساسی در شرایط فعلی منقبض کردن طرف هزینه‌های بودجه تا جای ممکن است.
برای مثال کاهش پرداخت‌ها به نیروی کار دستگاه‌های دولتی، شرکت‌ها و بانک‌ها یا کاهش هزینه‌های عمرانی تاثیری رکودی بر اقتصاد می گذارد اما در مقایسه با گزینه تلاش برای افزایش مالیات‌ها به نظر عملیاتی‌تر می‌رسد.
*استادیار موسسه مطالعات و
پژوهش‌های بازرگانی
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد