پول سرگردان بازار مسکن را بی‌تعادل می کند

| زیبا ورمزیاری| نوسان نرخ ارز طی چند روز گذشته متقاضیان مسکن را آشفته‌تر از گذشته کرد زیرا همان‌طور که از گذشته روال بوده با تغییر قیمت ارز و طلا هر صنفی اقدام به افزایش کالای خود می‌کند حتی اگر محصولش هیچ ربطی به نوسانات نرخ ارز نداشته باشد. این در حالی است که م تاسفانه بازار مسکن رابطه تنگاتنگی با نرخ ارز دارد و نوسانات می‌تواند تا حد زیادی بر این بازار تاثیر منفی بگذارد و موجب افزایش قیمت شود.
به گفته فعالان بازار، نوسان نرخ ارز تاثیری در رکود حاکم بر بازار مسکن ندارد و تنها به افزایش قیمت منجر شده و خریدار و فروشنده را بیش از پیش در انتظار نگه می‌دارد به گونه‌ای که فروشنده ترجیح می‌دهد کمی دیگر صبر کند و به قیمت روز پس از افزایش قیمت، ملک خود را بفروشد.در شرایط فعلی که نوسانات نرخ ارز و شروع ثبت‌نام مسکن ویژه سکان بازار مسکن را به دست گرفته‌اند برای اطلاع از آینده بازار مسکن و چگونگی تاثیرگذاری نرخ ارز بر این بازار گفت‌وگویی با ارسلان فتحی‌پور، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس انجام شد که مشروح آن در ادامه می‌آید:
به عنوان اولین و مهم‌ترین سوال، با توجه به آشفتگی بازار ارز و رکوردشکنی تاریخی آن طی هفته گذشته، این امر تا چه حد می‌تواند بازار مسکن را تهدید کند و منجر به افزایش قیمت شود؟
با توجه به اینکه بازار ارز یکی از بازارهای حساس و مهم در اقتصاد کشور به شمار می‌رود، تغییر نرخ ارز از جنبه‌های مختلفی بر قیمت کالاها تاثیر می‌گذارد اما در بخش مسکن از سه طریق می‌تواند بر قیمت آن تاثیرگذار باشد.
مورد اول، افزایش قیمت مسکن به واسطه افزایش قیمت نهاده‌های تولید یا همان مصالح ساختمانی است همان‌طور که همیشه گفته می‌شود نرخ ارز با حجم واردات رابطه معکوس دارد به گونه‌ای که هرقدر نرخ ارز افزایش یابد قیمت کالای وارداتی هم افزایش می‌یابد.
با توجه به اینکه در کشور برخی از اقلام عمده وارداتی مربوط به مصالح ساختمانی است و محصولات حاصل از آهن، چدن و فولاد در سه ماهه نخست امسال جزو ردیف سوم محصولات وارداتی به کشور بوده است پس هنگامی که نرخ ارز افزایش می‌یابد طبیعتا قیمت این محصولات هم بالا رفته و قیمت مسکن هم روند صعودی پیدا می‌کند.
عامل بعدی، ایجاد تورم به واسطه تاثیر بر قیمت سایر کالاهاست، وقتی نرخ ارز بالا می‌رود تمامی محصولات وارداتی با افزایش قیمت مواجه می‌شود و این هزینه خانوار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به‌گونه‌ای که قیمت سبد مصرفی خانوار بالا رفته و هزینه زندگی افزایش می‌یابد از این سو افراد برای اینکه بتوانند هزینه‌های از دست رفته را جبران کنند و میزان مصرف سابق را حفظ کنند به دنبال افزایش سطح دستمزد خود می‌روند و این تقاضا برای افزایش حقوق موجب بالا رفتن میزان دستمزد کارگران در ساخت‌وساز که بخش عمده آن هزینه نیروی انسانی است، می‌شود و به این‌گونه ناخواسته هزینه ساخت‌وساز در کشور افزایش می‌یابد.
نکته آخر، ایجاد افزایش قیمت در بخش مسکن به واسطه انگیزه‌های روانی است. در این بخش وقتی قیمت‌ها به این صورت دچار نوسان می‌شود بسیاری از خانوارها نگران افزایش قیمت در بخش خرده‌فروشی کالای مصرفی می‌شوند و زمینه روانی برای پذیرش افزایش قیمت در تمامی کالاها را فراهم می‌کند و چون انتظار افزایش قیمت در افکار جامعه شکل گرفته و باعث می‌شود عده‌ای سودجو از این فضا حداکثر استفاده را ببرند در نتیجه قیمت بسیاری از کالاها و حتی مسکن افزایش می‌یابد.
با توجه به تاثیراتی که از آن نام بردید، در حال حاضر چه اقدامی جهت جلوگیری از افزایش قیمت مسکن صورت گرفته است؟
با توجه به اقدامی که توسط بانک مرکزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت گرفته تلاش بر این است که بخش‌هایی از کالاهای اساسی و کالاهایی حساس مورد استفاده در بخش مسکن با ارز مرجع وارد شود تا به این طریق جلوی افزایش قیمت مسکن تا جای ممکن گرفته شود و مسکن تاثیر کمتری نسبت به نوسانات نرخ ارز بپذیرد.
ضمن اینکه هنوز به دنبال ایجاد بسته مالیاتی مناسب برای خانه‌های خالی و خرید و فروش مسکن هستیم تا به واسطه ابزارهای قانونی تا حدی بتوانیم جلو افزایش قیمت را بگیریم.
با توجه به شرایط فعلی پیش‌بینی شما از آینده بازار مسکن چیست؟
در ابتدا باید گفت که بازار مسکن در کنار بازار ارز طلا و سکه جزو بازارهای حساس کشور به شمار می‌رود. به این جهت دولت و مسوولان باید تلاش کنند تا بتوانند بازارهای پولی و مالی مناسبی برای جذب نقدینگی مردم ایجاد کنند.ما همواره این تذکر را دادیم که اگر نتوانیم نقدینگی سرگردان را در جامعه به صورت هدفمند به بازارهای مولد منتقل کنیم، این نقدینگی می‌تواند به یکی از بازارها (ارز، سکه، مسکن و…) منتقل شود و آن بازار را دچار عدم تعادل کند. باید بتوانیم توسط بازارهای تکمیلی مثل بورس و… جذابیت‌های لازم را برای جذب سرمایه ایجاد کنیم در این صورت هیچ نوسانی در بازار نخواهد بود و ثبات قیمت پدید می‌آید.
از مالیات بر خانه‌های خالی به عنوان ابزاری برای کنترل قیمت‌ها نام بردید در حال حاضر این طرح در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
در حال حاضر طرح در حال کارشناسی است زیرا طرح مالیات بر خانه‌های خالی باید در کنار چند مالیات دیگر تکمیل شود و با هم به مرحله اجرا برسند تا بتوانند تاثیر مثبت داشته باشند. در حال حاضر دولت در غالب لایحه مالیات مستقیم این طرح را پیگیری می‌کند و کمیسیون اقتصادی مجلس هم در حال تکمیل پیش‌نویس است.
به طور کلی پیش‌بینی شما این است که نوسانات نرخ ارز می‌تواند افزایش قیمت برای بازار مسکن به همراه داشته باشد؟
می‌تواند افزایش قیمت به همراه داشته باشد اما تاثیرپذیری آن نسبت به سایر کالاهای مصرفی کمتر است، یعنی از نرخ تورم میانگین کمتر است.
پس از نوسانات نرخ ارز مهم‌ترین رویداد طی هفته گذشته آغاز ثبت‌نام مسکن ویژه است به نظر شما این طرح تا چه حد می‌تواند تب افزایش قیمت مسکن را فروکش کند؟
هر ابزاری که بتواند عرضه مسکن در بازار تهران را افزایش دهد، می‌تواند موثر باشد و موجب ایجاد تعادل در بازار مسکن شود اما باید بتوان تنوع کالایی به وجود آورد به‌گونه‌ای که بتوان جوابگوی نیاز افراد با تقاضاهای گوناگون بود.
به واسطه تسهیلات و وام‌هایی که با بهره اندک به متقاضیان ارایه می‌شود مسکن ویژه می‌تواند دارای مزیت‌‌های برای خانه‌دار کردن افراد باشد.
آیا نوسانات نرخ ارز می‌تواند بازار مسکن را به رکود بیشتری فرو ببرد؟
ما رکودی در بازار مسکن نداریم، در سال‌جاری هم می‌توان گفت بازار مسکن با تعادل و نوسان اندک همراه بوده است. در فصل تابستان هم افزایش قیمت‌های منطقی داشتیم. به همین دلیل رکودی در بخش مسکن نداشتیم و تلاش می‌شود این تعادل برای سنوات بعدی هم حفظ شود.