پیش‌بینی نوروز پرمسافر

نادر نینوایی- ایام تعطیلات نوروز از دیرباز مهم‌ترین پیک سفر در ایران بوده است. در سیزده روز ابتدایی فروردین به یکباره جریان سفر در کشور به حرکت در می‌آید و به سرعت اقامتگاه‌های شهرهای پرمسافر مملو از مسافران نوروزی می‌شوند. به سبب همین وضعیت بسیاری ناچار می‌شوند یا قید سفر را بزنند یا روی اقامت در خانه فامیل، آشنایان، چادر یا حتی خودرو حساب باز کنند.
در چند سال گذشته به دلیل تورم افسارگسیخته و رها شدن فنر نرخ ارز امکان سفرهای خارجی برای ایرانیان بسیار محدود شده است؛ به گونه‌ای که تعداد مسافران مقصد خارجی ارزان و در دسترس مثل ترکیه از ۷ میلیون مسافر به ۳ میلیون تقلیل یافته است. به این ترتیب در نوروز امسال باید انتظار این را داشت که ۴ میلیون نفری که در سال‌های قبل به ترکیه می‌رفته‌اند امسال به خیل مسافران داخلی افزوده شوند. گزارش‌های میدانی در سال‌های گذشته حاکی از این است که شهرهای پرمسافر و کم‌امکاناتی مثل آبادان با کمبود اقامتگاه مواجه شده‌اند و در این شهرها حتی در مدارس برای اسکان مسافران جایی باقی نمانده است. باتوجه به فرصت اندک باقیمانده، برنامه‌ریزی حساب‌شده و اقدامات اورژانسی باید از سوی ستاد خدمات سفر طرف توجه قرار گیرد. در غیر این صورت در نوروز ۱۴۰۳ با بحران کمبود اقامتگاه و ترافیک بی‌پایان در ورودی شهرها مواجه خواهیم شد و سفرهای نوروزی که قرار بوده باعث آرامش مردم شوند در نهایت باعث تشویش خاطر آنها خواهند شد.
آغاز به کار زودتر از موعد ستاد خدمات سفر
شاید به سبب شرایط پیچیده امسال و پیش‌بینی افزایش سفرهای نوروز بوده که ستاد خدمات سفر برای سفرهای نوروزی امسال بسیار زودتر از موعد تشکیل جلسه داد. در این جلسه پیش‌بینی معاونت گردشگری بر افزایش سفر با خودروهای شخصی در نوروز پیش رو بوده است و به همین سبب، مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی از تهیه دستورالعمل مدیریت سفرهای سال آینده خبر داد.
در پنجاه و هشتمین جلسه ستاد هماهنگی خدمات سفر با محوریت نوروز ۱۴۰۳، علی‌اصغر شالبافیان رییس ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر و معاون گردشگری گفت: پیش‌بینی ما این است که با توجه به توزیع زمانی و تعداد کم روزهای تعطیل از ابتدای امسال، تقاضای سفر به‌ویژه با خودرو شخصی تقاضای انباشت‌شده‌ای است که باید مدیریت شود. معاون گردشگری با بیان اینکه باید در انتظار تعطیلات پیش از موعد سال ۱۴۰۳ باشیم، اظهار کرد: نگاه به تعطیلات دو ماه بهمن و اسفند و نیز ماه رمضان نشان می‌دهد ما باید به استقبال سفرهای هموطنان در ماه‌های پایانی سال برویم.
او ادامه داد: با توجه به اینکه طبق پیش‌بینی‌ها از بهمن تا پایان فروردین ماه با استقبال سفرهای مردمی روبه‌رو خواهیم بود، لذا این موضوع الگوی متفاوتی از توزیع سفرها را در ستاد سفر بعد از ایام کرونا نشان می‌دهد و نیازمند تمهیدات متفاوتی است.
شالبافیان با توجه به این پیش‌بینی، ستادهای اجرایی سفر در استان‌ها را نسبت به طراحی الگوی متفاوت سفر در سال جدید و تجهیز و فراهم کردن اسکان‌های اضطراری، در دوره زمانی گسترده‌تر از نوروز سفارش کرد.
رییس ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر به تمام اعضا و مدیران استانی تاکید کرد: مبادا با استقبال سفرهای گسترده روبه‌رو شویم، اما پیش‌بینی مطلوبی در این زمینه نداشته باشیم، لذا این موضوع باید مورد اولویت مدیریت ستادهای استانی قرار گیرد.
تعامل با مناطق آزاد برای رفع نیاز مسافران نوروزی
هفته گذشته معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اعلام کرد که برای رفع نیازهای گردشگران و مسافران نوروزی با مناطق آزاد تجاری از نزدیک همکاری و تعامل داریم. علی‌اصغر شالبافیان در پنجاه و نهمین نشست ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر که به تازگی و با حضور نمایندگان ٢٧ دستگاه عضو و مدیران عامل مناطق آزاد تجاری صنعتی ویژه اقتصادی در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار شد با اشاره به اهمیت تعامل و همکاری با سازمان‌های مناطق آزاد به‌منظور رفع نیار گردشگران طی ایام عید، گفت: مناطق آزاد یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری به خصوص طی ایام نوروز محسوب می‌شوند و رفع نیاز گردشگران به همکاری جدی نیاز دارد که در این راستا هماهنگی‌های خوبی با دبیرخانه مناطق آزاد صورت گرفته است.
معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی گفت: طبق آمار بخش زیادی از سفرهای نوروزی به مناطق آزاد است، تامین سوخت، ارزاق، افزایش ظرفیت خدمات اقامتی، افزایش ناوگان و تسهیل سفر دریایی از مهم‌ترین نیازهای مسافران در این مناطق است، اگر هماهنگی میان دستگاه‌ها و مدیریت این مناطق ایجاد نشود مسافران و گردشگران دچار مشکل می‌شوند. شالبافیان گفت: مدیران عامل مناطق آزاد سراسر کشور با حفظ اختیار عضو ستادهای استانی هماهنگی سفر هستند، لذا باید برآوردها و تخمین‌های استانی با احتساب نیازمندی‌های این مناطق در نظر گرفته شود.
معاون گردشگری کشور با اشاره به اهمیت احقاق حقوق گردشگران ادامه داد: رسیدگی به شکایت‌های ثبت‌شده در سامانه ۰۹۶۲۹ به مناطق آزاد محول می‌شود و شکایت‌ها با اولویت مورد بررسی قرار می‌گیرند. همچنین اداره کل نظارت و ارزیابی وزارتخانه نیز پیگیری‌های لازم را در اسرع‌وقت انجام خواهد داد.
برنامه‌ریزی برای کاهش تصادفات جاده‌ای
در ایام نوروز با افزایش سفرها میزان تصادفات جاده‌ای نیز به شکل قابل‌ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد و با نظر به اینکه پیش‌بینی می‌شود نوروز ۱۴۰۳ با سفرهای بیشتر جاده‌ای همراه باشد، برای جلوگیری از شکل‌گیری روند افزایشی در بروز تصادفات جاده‌ای باید تمهیداتی موثر اندیشیده شود.
سیدمصطفی فاطمی فیروزآبادی دبیر ستاد خدمات سفر با تشریح اهم موضوعات دستورالعمل مدیریت سفر گفت: با توجه به اینکه ۶۰ درصد تصادفات جاده‌ای در ۳۰ کیلومتری مبادی ورودی شهرها رخ می‌دهد و پیرو تجربه موفق کمپین ۳۰-۶۰ در سال گذشته، مصوب شده است در نوروز ۱۴۰۳ با تشکیل کمیته ۳۰-۶۰ و مشارکت جدی ۲۷ دستگاه اجرایی دولت به عنوان اعضای ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر علاوه ‌بر برپایی استراحتگاه‌ها به منظور ترغیب مسافران به توقف، نقاط حادثه‌خیز نیز احصا شود تا اقداماتی مشابه برای افزایش ایمنی و سلامت هموطنان در دستور کار قرار گیرد.
مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی افزود: برپایی چادرهای عشایر، ایستگاه‌های اطلاع‌رسانی با محوریت معرفی جاذبه‌ها و امکانات اقامتی استان‌ها و نیز ارائه خدماتی از جمله امداد و نجات، اورژانس و همچنین قرار گرفتن امکانات رفاهی شامل سرویس‌های بهداشتی در توقفگاه‌های پیش‌بینی‌شده در ۳۰ کیلومتری استان‌ها، که بیش از ۶۰ درصد تصادفات جاده‌ای در آن محدوده رخ می‌دهد، سبب ترغیب هموطنان به توقف خواهد شد.
فاطمی با بیان اینکه برای تعطیلات نوروز ۱۴۰۳ علاوه‌بر ۳۰ کیلومتری شهرها، نقاط حادثه‌خیز نیز برای برپایی توقفگاه‌ها استفاده خواهد شد، گفت: با همکاری سازمان راهداری بیشترین نقاط حادثه‌خیز در سطح کشور در حال احصا است تا علاوه بر توقفگاه‌های ۳۰-۶۰، ایستگاه‌های مشابه در این نقاط مستقر شود. دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر همچنین نظارت بر سرویس‌های بهداشتی و نمازخانه‌ها را یکی دیگر از اولویت‌های ستاد سفر عنوان کرد و افزود: با فعالیت کمیته نظارت بر سرویس‌های بهداشتی با همکاری ستاد اقامه نماز و ماموریت ویژه وزارتخانه مبنی بر پیگیری این موضوع، درصدد هستیم تا در نوروز ۱۴۰۳ اقدامی شایسته در این زمینه انجام شود.
فاطمی همچنین با توجه به روند تغییرات آب و هوا در مقاصد سفر نوروز ۱۴۰۳ اظهار کرد: با بررسی پیش‌بینی وضعیت آب و هوایی و گرمایش بی‌سابقه، احتمال مساعد بودن استان‌های غربی برای میزبانی از گردشگران در نوروز وجود دارد و به نوعی می‌توان گفت تمام استان‌های کشور با استقبال گردشگران مواجه خواهند شد.
لزوم برنامه‌ریزی برای آینده
باتوجه به فرصت اندک باقیمانده تا نوروز انتظار می‌رود افزون بر تمهیداتی که تاکنون در نظر گرفته شده است، ستاد خدمات سفر راه‌حل‌های کوتاه‌مدت و فوری را برای اسکان مسافران نوروزی در نظر بگیرد. به هر روی اسکان مناسب و آبرومندانه مردم در شهرهای مقصد گردشگری، در نظر گرفتن مقاصد مکمل یا معرفی شهرهای نزدیک شهرهای پرمسافر که دارای ظرفیت اقامتی هستند، می‌تواند از جمله راهکارهای موثر برای اسکان مسافران نوروزی باشد. از دیگر سو وزارت گردشگری باید در همکاری با سایر نهادها و بخش خصوصی گام‌های اولیه را برای برنامه‌ریزی بلند‌مدت و حل مشکل‌های زیرساختی در حوزه اقامت و حمل‌و‌نقل بر‌دارد تا هر سال با نزدیک شدن به ایام نوروز با مشکل و بحران مواجه نشویم.
تامین زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل ریلی، هوایی و ناوگان اتوبوسرانی موثر و نیز ترغیب سرمایه‌گذاران به ساخت هتل و اقامتگاه‌های ارزان و با‌کیفیت برای تامین نیاز گردشگران از جمله نکاتی است که انتظار می‌رود مورد توجه مسوولان امر قرار بگیرد و یکبار برای همیشه گره از بحران تامین نیاز گردشگران در ایام نوروز گشوده شود.