پیشنهاد تشکیل کمیته راهبری اصلاح مالی و بودجه

دکتر یعقوب اندایش*
سیستم تصمیم‌گیری فعلی سال‌هاست با بن‌بست مواجه شده و حتی شورای هماهنگی سران قوا نیز نتوانسته است مشکل تصمیم و سیاستگذاری را حل کند. مهم‌ترین مشکل اقتصادی دولت وضعیت ناترازی مالی بودجه، غیرشفاف بودن و خرج خارج از بودجه و بهره‌وری پایین مخارج بودجه بوده که موجب تورم و ناکارایی است. فساد مشکل اساسی دیگری است که بهترین سیاست‌ها را با چالش جدی روبه‌رو می‌کند و تا زمانی که وضعیت فساد اینگونه باشد بهترین سیاست هم اگر اجازه تصویب بگیرد با بدترین شکل اجرا می‌شود و منافع آن به جیب عده‌ای سرازیر می‌شود و منافع آن به طور عام توزیع نمی‌شود.
کیفیت ضعیف بوروکراسی اداری هم ریشه در فرهنگ کار، نارضایتی اقتصادی کارکنان دولت، فساد اداری و عدم شفافیت و پرداختی براساس بهره‌وری دارد که ارتباط بین حکمرانی و میدان عمل را ضعیف کرده‌ است. دولت پزشکیان اگر در سال۱۴۰۴ بیشتر تمرکز خود را بر این سه اولویت قرار دهد و اصلاحات اساسی منطبق بر برنامه تدریجی را به انجام رساند می‌تواند اقتصاد کشور را نجات و شیب بحران را به سمت بهبود تغییر دهد اما حل این مسائل و دیگر مسائل مثل کمبود انرژی راحت نخواهد بود. پیشنهاد می‌شود دولت یک کمیته راهبری اصلاح مالی و بودجه را با اختیارات، تشکیل دهد و یک حکم حکومتی برای اصلاحات بگیرد به‌طوری‌که با تصمیم این هیات و نظارت هیاتی با نفرات اندک و معتمد حکومت اصلاحات انجام شود و نیاز به گذر از سیستم تصمیم‌گیری فعلی نداشته باشد وگرنه هیچ تصمیم اصلاحی که به منافع رانتی ضربه بزند یا در سیستم فعلی به جایی نمی‌رسد یا اجرای درست نخواهد شد و کشور و مردم فقط هزینه‌های آن را می‌دهند بدون اینکه به منافع بلندمدتی دست یابند. کمیته راهبری اصلاح مالی و بودجه و حمایت تمام‌عیار از آن می‌تواند اصلاحات مالی همه‌جانبه‌ای (شامل هر آنچه بر متغیرهای مالی و پولی اثر دارد و موجب ناکارایی و تورم بوده که گستره آن بزرگ است) را در دولت و کل مبادلات مالی در سطح نهادهای حکومتی و کشور انجام دهد و امیدها را زنده کند. ذی‌نفعان اصلاحات و متضرران شناسایی شوند و فقط از آن دسته متضرران که ممکن است به ابعاد فقر (سلامت، آموزش، غذا، مسکن، اشتغال) دچار شوند حمایت شود. مشاوران علمی برجسته اقتصادی، مالی، جامعه‌شناسی، سیاسی و حقوقی می‌توانند به این کمیته مشاوره علمی دهند.
طراحی این کمیته با در نظر گرفتن چالش‌ها و مسائل بسیار مهم است تا بتواند ضمانت اجرایی داشته باشد.
* رییس انجمن اقتصاد ایران