14 - 11 - 2019
پیش‌شرط‌ها به مذاکره ختم نمی‌شود
گروه سیاسی- طی روزهای گذشته پس از سخنان متناقض مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده و برایان هوک مبنی بر تشدید تحریم‌های نفتی ضدایرانی و همچنین پیشنهاد مذاکره با قبول شروط ۱۲گانه ایالات متحده، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در موسسه جامعه آسیا در نیویورک با اشاره به ایرانیان زندانی در اروپا و آمریکا اظهار داشت: «آنچه من می‌توانم به عنوان وزیر خارجه انجام دهم، این است که این پیشنهاد را علنا روی میز مذاکرات بگذارم. بیایید آنها را تبادل کنیم. تمام افرادی که در زندان‌ها هستند، چه در آمریکا، چه در کشورهای دیگر و منتظر استرداد به آمریکا هستند، ما معتقدیم اتهامات علیه آنها ساختگی است و در مقابل آمریکا نیز معتقد است اتهامات علیه زندانیان در ایران ساختگی است.» این پیشنهاد ظریف با واکنش‌هایی همراه بود که آمریکایی‌ها خواهان استرداد یکطرفه زندانیان خود از سوی ایران شدند و انگلیسی‌ها نیز با این موضوع مخالفت کردند. هرچند وزیر امور خارجه کشورمان نیز با اشاره به دریافت نامه‌ای از سوی نماینده ویژه ترامپ رییس‌جمهور آمریکا پیشنهاد آنها را یکطرفه خواند. از این رو بسیاری بحث تبادل زندانیان را به نوعی دیپلماسی جدید تعبیر می‌کنند که شاید آغازگر مذاکره دیگری باشد؛ موضوعی که با وجود رد شدن از سوی سخنگوی وزارت امور خارجه اما با توجه به نوع سخنان این روزهای ظریف در آمریکا و احتمال تعامل و مبادله زندانیان دو کشور همچنان تحلیلگران را به خود مشغول کرده است.
اما بر فرض مبادله اتباع دو کشور باید تاکید داشت که تا وقتی سیاست‌های آمریکا در تضاد با منافع ایران است بعید است از طرف ایران گفتوگو و مذاکره‌ای انجام شود و حتی پیش‌بینی می‌شود شرایط از آنچه هست بدتر هم شود.
واکنش ترامپ به اظهارات ظریف
اما در واکنش به پیشنهاد تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا، رییس‌جمهور آمریکا خود را بهترین مذاکره‌کننده در امور گروگان‌ها دانست. وی در این باره اظهار کرد: چند روز پیش مذاکره‌کننده بزرگ ما در امور گروگان‌ها گفت که ترامپ، برترین مذاکره‌کننده‌ای است که آمریکا تاکنون داشته است. از سوی دیگر ترامپ با انتشار پیامی به تمجید از خود در این حوزه پرداخت و در این باره نوشت: ۲۰ گروگان که بسیاری از آنها در شرایط ناممکنی به سر می‌بردند طی دو سال گذشته آزاد شدند و هیچ پولی هم پرداخت نشد. سارا سندرز سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد که فردی که از ترامپ تعریف کرده است، رابرت اوبرایان مذاکره‌کننده دولت آمریکا در امور گروگان‌ها بوده است.
از طرفی ظریف در مصاحبه دیگر با شبکه خبری «سی‌بی‌اس» در سخنانی که احتمالا به مبادله زندانیان میان ایران و آمریکا در سال ۱۳۹۴ اشاره داشت یادآوری کرد که دو کشور پیشتر با یکدیگر مبادله زندانی انجام داده‌اند. وی گفت: «بسیار خوب. ما قبلا این کار را انجام داده‌ایم. ما این امکان را داشتیم که برخی از ایرانی‌هایی که در زندان‌های آمریکا بودند یا در این کشور تحت تعقیب بودند را آزاد کنیم. آنها را از این وضعیت خارج کردیم و بعد برخی از اتباع ایرانی-آمریکایی که در ایران زندانی بودند، آزاد شدند. من فکر می‌کنم دوباره می‌توانیم این کار را انجام دهیم.»
ظریف تصریح کرد دولت ترامپ ابتدا برای مبادله زندانیان ابراز علاقه کرد. او گفت: «دولت جدید [آمریکا] ابتدا علاقه نشان داد. ما ماه سپتامبر پیشنهادی را مطرح کردیم که آماده هستیم و آماده‌ایم.» رییس دستگاه دیپلماسی ایران در ادامه هنگامی که مجری برنامه پرسید چرا ایران برای نشان دادن جدیت خود برخی از اتباع آمریکایی زندانی در این کشور را آزاد نمی‌کند به خروج آمریکا از برجام اشاره کرد و گفت این آمریکاست که باید جدیت خودش را نشان دهد. مجری سی‌بی‌اس پرسید: «چرا برای نشان دادن جدیت خودتان حداقل بعضی از پنج آمریکایی که در حال حاضر در ایران زندانی هستند را آزاد نمی‌کنید؟»
ظریف گفت: «قرار نیست ما جدیت نشان دهیم، چون ما با اجرای توافق هسته‌ای جدیت خودمان را نشان داده‌ایم. این ایالات متحده است که باید اثبات کند جدی است.»
وزیر امور خارجه ایران سپس در جواب اینکه آیا دارد این دو موضوع را به هم ربط می‌دهد، تصریح کرد: «نه، اینها را به هم ربط نمی‌دهیم. تجربه این را می‌گوید. ما نشان داده‌ایم وقتی حرفی می‌زنیم به آن پایبند می‌مانیم. ایالات متحده نشان داده که می‌گوید کاری را انجام می‌دهد ولی بعد تازه تصمیم می‌گیرد به آن پایبند باشد یا نه.»
بخش دیگری از این گفتوگو به بحث درباره این مساله اختصاص یافت که گفتوگو درباره مبادله زندانیان، اگر قرار شود انجام شود، باید در چه سطحی و میان کدام مقام‌های دولت انجام شود.
ظریف در پاسخ به اینکه آیا پیشنهادش گفتوگو با مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا درباره مساله تبادل زندانیان است یا خیر گفت: «نه، آمریکا فردی را دارد که مسوول این کار است.
ما هم فردی داریم که مسوول این کار است. اگر آنها در یک سطح باشند می‌توانند با هم دیدار کنند و اگر در یک سطح نباشند، ما فردی همرده کسی که نماینده دولت آمریکا است منصوب خواهیم کرد.»
وی درباره اینکه آیا اجازه می‌دهد رابرت اوبرایان، نماینده ویژه رییس‌جمهور آمریکا در امور گروگان‌ها با معاون وزیر امور خارجه ایران دیدار و درباره این مساله گفتوگو کند گفت: «نه، ما اجازه نمی‌دهیم کسی که کارش پرداختن به مسائل گروگان‌هاست به این مساله رسیدگی کند، چون این افراد (اتباع بازداشتی آمریکا در ایران]، گروگان نیستند، زندانی هستند.»
ظریف در پاسخ به این سوال که ایران آماده گفتوگو با چه کسی درباره مساله مبادله زندانیان است گفت: «مایلیم با هر کسی که آماده است به ایران احترام بگذارد و به این مساله رسیدگی کند صحبت کنیم. ما حرفی درباره اوبرایان نداریم و با مذاکره‌کننده گروگان‌ها معامله نمی‌کنیم مگر اینکه از ما هم بخواهند فردی را به عنوان مذاکره‌کننده گروگان‌ها تعیین کنیم تا بتوانند درباره گروگان‌های ایران در زندان‌های آمریکا گفتوگو کنند.»
وی اضافه کرد: «آمریکا نمی‌تواند خودش را در یک جایگاه اخلاقی متفاوت قرار دهد. این کشور ایرانی‌هایی را که بیمارند و مرتکب جرمی نشده‌اند در زندان‌های آلمان، استرالیا و کشورهای دیگر بازداشت کرده است.»
ظریف در این مصاحبه به گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال درگیری میان ایران و آمریکا هم اشاره کرد. او گفت که ترامپ به دنبال درگیری نظامی نیست اما کسانی در اطراف او هستند که این موضوع را دنبال می‌کنند.
وی گفت: «ما درگیری نمی‌خواهیم، تقابل نمی‌خواهیم، اما با گریزان بودن از آن نیست که ۷۰۰۰ سال دوام آورده‌ایم. مقاومت می‌کنیم ولی به دنبال تقابل نیستیم. فکر نمی‌کنیم رییس‌جمهور ترامپ خواستار درگیری است، اما می‌دانیم کسانی هستند که این را دنبال می‌کنند.»
ظریف در ادامه تصریح کرد گمان نمی‌کند جنگ اتفاق بیفتد. او گفت: «فکر نمی‌کنم تقابل نظامی اتفاق بیفتد. گمان می‌کنم دوراندیشی افراد بیش از آن است که اجازه دهند تقابل نظامی اتفاق بیفتد. ولی فکر می‌کنم دولت آمریکا صحنه را طوری چیده که تصادف‌هایی ممکن است اتفاق بیفتد. لازم است به شدت گوش به زنگ بود تا راه برای افرادی که برای این تصادف‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اند باز نشود.»
مجری به ظریف گفت که حدود یک سال پیش که با او مصاحبه کرده گفته حسن روحانی درخواست ترامپ برای دیدار در نیویورک را رد کرده است. وی از ظریف پرسید آیا الان بابت اینکه آن دیدار اتفاق نیفتاد احساس پشیمانی نمی‌کند؟
ظریف گفت: «خیر، احساس پشیمانی نمی‌کنیم، چون ما بر اساس احترام دوجانبه دیدار می‌کنیم. نمی‌توانیم با کسی دیدار کنیم که احترام نمی‌گذارد، تعهدات بین‌المللی کشورش را نقض کرده است و از توافقنامه‌ها خارج شده است. شما برای چه با کسی ملاقات می‌کنید؟ برای عکس گرفتن ملاقات نمی‌کنید. ملاقات می‌کنید تا به نوعی نتیجه برسید.»
وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به این سوال که آیا فکر می‌کند دلیلی برای دیدار میان ترامپ و روحانی وجود ندارد گفت: «دلیلی برای اینکه آنها دیدار کنند وجود ندارد مگر اینکه آمریکا تمایل داشته باشد نشان دهد که شریکی قابل اعتماد است. این کشور تاکنون نتوانسته این کار را انجام دهد.»
رییس دستگاه دیپلماسی ایران در واکنش به ادعای ترامپ مبنی بر اینکه جان کری، وزیر خارجه سابق آمریکا توصیه بدی به او کرده گفت: «من از هیچ خارجی‌ای توصیه نمی‌گیرم.»
ظریف در ادامه گفت: «لازم است ترامپ نگاهی به تاریخ ایران بیندازد. ما بابت عمل کردن به توصیه خارجی‌ها نیست که ۷۰۰۰ سال دوام آورده‌ایم.»
او تصریح کرد که ایران سیاستش را بر اساس این فرض که رییس‌جمهور بعدی آمریکا به برجام بازگردد بنا نکرده است. ظریف در پاسخ به این سوال که آیا در حال حاضر هیچ تماسی میان ایران و آمریکا وجود ندارد گفت: «تماسی که من از آن خبر داشته باشم وجود ندارد و فکر می‌کنم از تمام آنچه بین ایران و آمریکا در جریان است خبر دارم.»
توضیح درباره علت گفتوگو با فاکس‌نیوز
اما وزیر امور خارجه کشورمان در پایان سفر به نیویورک بعد از مصاحبه جنجالی‌اش با رسانه‌های خارجی گفت: براساس شنیده‌ها برخلاف اینکه ترامپ شرط استخدام بولتون را شروع نکردن جنگ دیگری خواند، اما بولتون سیاست دیگری را دنبال می‌کند.
ظریف تصریح کرد: در سخنرانی بولتون در جلسه منافقین که ۵۰ هزار دلار رسما برای آن پول گرفته و در برگه‌های مالیاتی وی موجود است، می‌گوید سال آینده در ایران خواهیم بود. هفته گذشته هم پمپئو در اجلاس ایرانی‌ها، حتی اقدامات غیرقانونی برای سرنگونی جمهوری اسلامی ایران را رد نکرد.
ظریف در این گفتوگو به تصمیمش برای سفر به کره‌شمالی هم اشاره کرد.
ظریف گفتوگو با فاکس‌نیوز را به خاطر ارتباط با لایه‌ای از مردم آمریکا که طرفدار دولت ترامپ هستند دانست و گفت: این تذکر داده می‌شد که منافع آمریکا در حال قربانی شدن برای منافع اسرائیل و یک گروه جنگ‌طلب است. این واقعیت موضوع جدیدی نیست اما فضا را به قدری با تبلیغات و هوچی‌گری سنگین کرده‌اند که بسیاری از کسانی که به این واقعیت باور دارند، جرات این را ندارند که این واقعیت را به راحتی به زبان بیاورند. برای همین است که به زبان آوردن این واقعیات در این محیط هم لازم است و هم می‌تواند در شکستن این فضای اختناق خبری برخلاف ادعای آزادی، موثر باشد. وزیر خارجه کشورمان گفت: ما ۴۰ سال براساس نیاز با تحریم‌ها مقابله کردیم و دکترای مقابله با تحریم داریم. جمهوری اسلامی با اتکا به مردم توانسته است از فشارها عبور کند، این بار هم مردم ایران برخلاف همه فشارهای آمریکا از همیشه منسجم‌تر و متحدتر حضور دارند و وظیفه ما به عنوان دولت این است که این فشارها را به حداقل برسانیم.
با مردم ایران برخورد دستوری جواب نخواهد داد
ظریف درباره پیشنهاد تبادل زندانی‌ها بین ایران و آمریکا گفت: پاسخی که وزارت خارجه آمریکا داد، نشان‌دهنده ذهنیت این دولت آمریکاست که در همه زمینه‌ها ادعا دارد و آن را فقط برای تبلیغات استفاده می‌کند، بدانند اگر با کشورهایی که دنباله‌روی آنها هستند و با دستور با آنها صحبت می‌کنند، با مردم ایران چنین برخوردی جواب نخواهد داد.
جرمی هانت بی‌جهت خود را وارد موضوعی کرد که ربطی به او نداشت
وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به اظهارات جرمی هانت وزیر خارجه انگلیس پس از پیشنهاد مبادله زندانیان میان ایران و آمریکا گفت: او بی جهت خود را وارد موضوعی کرد که ربطی به او نداشت. ایران در طول ۴۰ سال گذشته هیچ‌گاه از تحریم استقبال نکرده و برای مقابله با آن اقدام کرده است، برجام نشان‌دهنده آن بود که می‌توان تحریم‌ها را از طریق مذاکره برطرف کرد و اگر چنین چیزی باشد جمهوری اسلامی طرفی نیست که تعهدات خود را زیر پا بگذارد و نشان داده شد که این طرف مقابل مخصوصا آمریکایی‌ها هستند که برای تعهدات خودشان پشیزی ارزش قائل نیستند.
آزمایش گفتوگو با آمریکایی‌ها انجام شد
ظریف با تاکید بر اینکه آزمایش گفتوگو با آمریکایی‌ها انجام شد، گفت: این مذاکرات در ابتدا به نتیجه رسید اما در نهایت آمریکایی‌ها نشان دادند طرف مذاکره قابل اعتمادی نیستند. در چنین شرایطی تنها راه باقی مانده برای جمهوری اسلامی، مقابله با تحریم‌هاست. کاری که می‌تواند توسط مردم و دولت و با اقدامات مختلف انجام شود و نتیجه آن کاهش وابستگی به نفت، افزایش میزان درآمد غیرنفتی، تولید داخلی و صادرات غیرنفتی است. ظریف درباره احتمال خروج ایران از NPT گفت: انتخاب‌های جمهوری اسلامی متعدد است، مقامات کشور در حال بررسی آن هستند، حسب اینکه چگونه اقدام شود انتخاب‌های متعددی است و آنچه مطرح کردید، یعنی خروج از «ان پی تی» یکی از آنهاست. وزیر امور خارجه کشورمان با اعلام این خبر که در روزهای آینده به روسیه برای مذاکرات دوجانبه سفر می‌کند به اینستکس و مطالبات ایران از طرف اروپایی اشاره کرد و گفت: اروپایی‌ها یک سال فرصت داشتند و متاسفانه اقدام عملی نکردند انتظار ما این است که نشان دهند این طور نیست و فکر نمی‌کنم فرصت زیادی برای آنها مانده باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد