«پیمان مدیریت» مسیر هموار خصوصی‌سازی سرخابی‌ها

موضوع واگذاری دو باشگاه پرسپولیس و استقلال در حالی به یکی از اصلی‌ترین بحث‌های محافل ورزشی و بورسی کشورمان طی چند هفته اخیر بدل شده که نماد سرخابی‌ها بعد از کش‌و‌قوس‌های فراوان روز دوشنبه در بازار پایه فرابورس درج شد تا به گفته رییس سازمان خصوصی‌سازی گشایش این دو نماد پانزدهم اسفند ماه رقم بخورد. اما آیا این شیوه تنها مسیر برای خصوصی‌سازی این دو باشگاه بوده است؟ برخی کارشناسان اقتصادی و صاحب‌نظران بازار سرمایه بر این باورند که تنها راه واگذاری پرسپولیس و استقلال عرضه در بورس نیست و سازمان خصوصی‌سازی به انحای گوناگون می‌تواند نسبت به واگذاری این دو باشگاه اقدام کند؛ بر این اساس گفته می‌شود «پیمان مدیریت» کم‌خطر و کم‌هزینه‌ترین این روش‌هاست.
قریب به دو دهه است که مسوولان ورزشی کشور به دنبال خصوصی‌سازی این باشگاه‌ها هستند اما هیچگاه موفق به آن نشده‌اند. اما با رسیدن سکان سازمان خصوصی‌سازی به حسین قربان‌زاده این موضوع با جدیت بیشتری پیگیری شد و علی‌الظاهر در حال به نتیجه رسیدن است. ناگفته نماند خط خوردن نام این دو باشگاه پرطرفدار پایتخت از بازی‌های آسیایی به دلیل دولتی بودن و مجمع یکسان در تسریع روند واگذاری‌ نقش مضاعفی داشته است. به طور کلی واگذاری پرسپولیس و استقلال اجتناب‌ناپذیر و امری حتمی است که دیر یا زود باید اتفاق بیفتد اما در این بین کیفیت این مهم اهمیت بسیاری دارد. بنابراین این واگذاری با توجه به گستره وسیع هواداران این دو باشگاه می‌تواند با ظرافت و دقت بیشتری انجام شود. بر همین اساس تعیین ضرب‌الاجل زمانی یا رفتار شتاب‌زده و احساسی جز پدید آوردن هزینه‌های مادی و معنوی جدید و تعمیق بحران‌های مالی این دو باشگاه، آورده دیگری نخواهد داشت.
افزایش سرمایه از محل صرف سهام
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) موضوع قابل توجه اینجاست که برای واگذاری شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی روش‌های گوناگونی مانند عرضه مستقیم سهام به صورت کلی و جزئی، عرضه عمومی سهام در بورس، فروش دارایی‌های دولتی، قراردادهای اجاره، سرمایه‌گذاری جدید بخش خصوصی، پیمان مدیریت و… وجود دارد؛ روش‌هایی که عموما منتهی به بازار سرمایه نمی‌شوند. در این میان اما در حال حاضر قرار است این دو باشگاه از مسیر بورس و به روش «افزایش سرمایه از محل صرف سهام» عرضه شوند. در این روش، شرکت سهام خود را از طریق پذیره‌نویسی و با قیمتی بیش از قیمت اسمی در بازار به فروش می‌رساند. سپس تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی را یا به حساب اندوخته منتقل می‌کند یا در ازای آن، به سهامداران سابق شرکت، سهام جایزه تخصیص می‌دهد. افزایش سرمایه به روش صرف سهام به دو نوع با حفظ حق‌تقدم و سلب حق‌تقدم انجام می‌شود که در موضوع این دو باشگاه قرار است نوع دوم اجرایی شود. افزایش سرمایه با سلب حق‌تقدم به معنای افزایش سرمایه با سلب حق‌تقدم از سهامداران فعلی شرکت و عرضه عمومی سهام جدید در بازار سرمایه است. به عبارت دیگر، در این روش اولویتی برای سهامداران فعلی برای شرکت در افزایش سرمایه وجود ندارد و سهام جدید، از طریق پذیره‌نویسی در مدت کوتاهی در بازار به فروش می‌رسد. با توجه به اینکه صرفا قرار است ۱۰ تا ۲۰ درصد ارزش پرسپولیس و استقلال در بازار سرمایه عرضه شود اساسا پس از این اتفاق هم نمی‌توان گفت که آنها دیگر دولتی نیستند. بنا بر این گزارش، با اجرایی شدن این اتفاق با وجود تمام حواشی که دارد باز هم مالکیت و مدیریت دو باشگاه مذکور دولتی خواهد ماند. برخی از کارشناسان بر این باورند که روش پیمان مدیریت مسیر مطلوب‌تری برای این اتفاق است.
هزار راه نرفته
مهدی حاجی‌وند کارشناس بازار سرمایه و نویسنده کتاب خصوصی‌سازی فوتبال راه جایگزین بهتری را جهت واگذاری دو باشگاه استقلال و پرسپولیس مطرح می‌کند و معتقد است عرضه سهام این دو باشگاه در بورس در آینده می‌تواند آسیب‌زا باشد. وی در این باره اظهار کرد: درست است که عرضه دو باشگاه بزرگ پایتخت می‌تواند شفافیت را برای آنها به ارمغان بیاورد و موجب نظام‌مند شدن هرچه بیشتر صورت‌های مالی آنها شود، اما تهدیدها و فرصت‌هایی را نیز در مقطع کنونی برای باشگاه‌های ما به بار خواهد آورد. حاجی‌وند افزود: سوالی که در این بین مطرح می‌شود این است که اگر قرار باشد ۱۰ تا ۲۰ سهام پرسپولیس و استقلال واگذار شود، تکلیف سهم‌های باقیمانده چه خواهد شد؟ وی گفت: اگر سهام استقلال و پرسپولیس در بازار سرمایه عرضه شود، ممکن است عده‌ای این سهم‌ها را جمع کنند و نفروشند. یا این موضوع اتفاق بیفتد که برخی از هواداران صف خرید و فروش برای حریف خود راه بیندازند، اینها موضوعاتی است که باید به آنها فکر شود. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: «اجاره به شرط تملیک» و «پیمان مدیریت» با توجه به شرایط کنونی بازار سرمایه و همچنین زیانده بودن این دو باشگاه روش‌های مناسب‌تری هستند. در روش پیمان مدیریت که در قوانین کشورمان نیز زیرساخت‌های آن وجود دارد، مدیریت باشگاه به بخش خصوصی سپرده می‌شود اما مالکیت کماکان در اختیار دولت می‌ماند. وی گفت: در این روش دولت دغدغه‌ای در رابطه با مسائل امنیتی و مالکیت این دو باشگاه هم نخواهد داشت؛ هر زمان فردی یا افرادی که مدیریت را بر عهده گرفتند نتوانند به تعهداتشان عمل کنند، دوباره مدیریت باشگاه به دولت سپرده می‌شود. در این روش تمرکز ویژه‌ای بر اهلیت شده است و متقاضیان مدیریت می‌بایست برنامه و استراتژی خود را برای هدایت و درآمدزایی باشگاه ارائه دهند. حاجی‌وند تصریح کرد: در یک بازه زمانی پنج‌ساله اجرای پیمان مدیریت، دولت و باشگاه‌ها به شرایط مناسبی می‌رسند و مقدمات واگذاری نهایی این دو باشگاه رقم می‌خورد.
با این حال اما به نظر می‌رسد سازمان خصوصی‌سازی راه بورس را در پیش گرفته و سرخابی‌ها را در ابتدای مسیر پرچالش بازار سرمایه قرار داده است. گفتنی است روز گذشته شرکت فرابورس ایران در اطلاعیه‌ای به کارگزاران نسبت به عرضه سهام دو باشگاه آماده‌باش داده است. در این اطلاعیه آمده است: «با عنایت به درج شرکت‌های فرهنگی ورزشی استقلال ایران و فرهنگی ورزشی پرسپولیس و پذیره‌نویسی قریب‌الوقوع سهام این شرکت‌ها (احتمالا در روز یکشنبه پانزدهم اسفندماه ۱۴۰۰) با عنایت به احتمال حضور مشارکت‌کنندگان متعدد اقدامات لازم در خصوص عدم بروز مشکل در موارد کسب‌وکاری و زیر ساخت‌های فنی را مبذول فرمایند.»