پیوند نسل نو با نغمه‌های کهن

گروه فرهنگ و هنر- هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران به همت دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انجمن موسیقی ایران و مشارکت استانداری، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و انجمن موسیقی استان هرمزگان پنجم تا هشتم اردیبهشت در شهر بندرعباس برگزار می‌شود. این جشنواره میزبان ۱۰۶هنرمند در قالب ۳۴ گروه از ۲۲استان کشور؛ هرمزگان، فارس، مازندران، سیستان‌وبلوچستان، ایلام، چهارمحال‌وبختیاری، زنجان، خراسان‌رضوی، همدان، کهگیلویه‌و‌بویراحمد، گیلان، آذربایجان‌غربی، کرمان، خراسان‌جنوبی، کرمانشاه، خراسان‌شمالی، آذربایجان‌شرقی، لرستان، کردستان، بوشهر، خوزستان و گلستان است. هرمزگان با شش‌گروه به‌عنوان میزبان در هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران، حضور دارد و هفت استان کرمان، سیستان‌وبلوچستان، گیلان، فارس، خراسان‌‌رضوی و شمالی و خوزستان با دو گروه شرکت خواهند کرد و دیگر استان‌ها هم هرکدام با یک گروه در این جشنواره حضور دارند که به‌‌صورت ۱۲تک‌نوازی‌، ۶دونوازی و مابقی به‌‌صورت گروه‌نوازی آثاری را اجرا می‌کنند.
فواد توحیدی پژوهشگر و دبیر هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران درباره رویکردهای این جشنواره اظهارداشت: زمانی که محمدعلی مرآتی دبیری این جشنواره را برعهده گرفت یک گروه مشورتی تشکیل شد و هرکدام از اعضای این گروه، جمعی از هنرمندان را برای حضور در این جشنواره معرفی کردند، همچنین هفت‌نفر از پژوهشگران موسیقی نواحی، هنرمندانی را به انجمن موسیقی و دبیرخانه معرفی کردند بنابراین تعدادی از هنرمندانی که در جدول جشنواره قرار گرفتند نتیجه نظرات این گروه‌های مشورتی هستند، علاوه‌بر آن تعدادی از هنرمندان و گروه‌ها را با نظر شخصی خود به این رویداد دعوت کردم. او گفت: امسال تلاش کردیم هنرمندان جدیدی را در جشنواره موسیقی نواحی دعوت کنیم؛ هنرمندانی که برای نخستین‌بار در این رویداد حضور دارند. متاسفانه برخی هنرمندان کاملا جشنواره‌ای شدند و گمان می‌کنند که هر سال باید دعوت شوند و در این رویداد حضور پیدا کنند و حواشی بسیاری برای دبیری من در جشنواره موسیقی نواحی ایجاد کردند، تخریب و تهدید کردند و هر اقدامی می‌توانستند علیه من انجام دادند تا باز هم در جشنواره حضور داشته باشند اما در مقابل آنان ایستادم. توحیدی به ایرنا گفت: جشنواره موسیقی نواحی امسال ظرفیت محدودی دارد، اگر هنرمندان هرمزگان و استان میزبان را در نظر نگیریم، حدود ۸۵‌هنرمند از ۲۱‌استان در این رویداد حضور پیدا کردند، می‌توان گفت که این رویداد تنها تریبون موسیقی نواحی ایران است و اگر رویدادهای دیگری هم در کشور برگزار می‌شود، اکثرا به‌سمت گونه‌های موسیقی پاپ و تلفیقی سوق پیدا کردند یعنی در جشنواره‌ها و کنسرت‌های موسیقی از سازهای نواحی بهره برده می‌شود اما آثار در گونه تلفیقی اجرا می‌شوند، می‌توان گفت که تنها جشنواره در حوزه موسیقی نواحی، همین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران است و ظرفیت آن‌هم خیلی محدود است، به همین دلیل همه هنرمندان باید در این رویداد حضور پیدا کنند نه اینکه فقط یک‌سری هنرمندان تکراری هر سال در آن حضور پیدا کنند. دبیر هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران درباره اولویت‌های انتخاب هنرمندان برای حضور در این جشنواره اظهارداشت: هنرمندانی که در این جشنواره حضور پیدا کردند، آثارشان باید در حد جشنواره می‌بود، امسال هنرمند متوسط هم نداریم، همه هنرمندان آثارشان در حد عالی است، این هنرمندان اکثرا به‌دنبال جشنواره نبودند اما متاسفانه در موسیقی نواحی هنرمندانی که پیشکسوت یا حتی میانسال هستند، آشنایی با اینترنت، فضای مجازی و امکان اطلاع از فراخوان را ندارند تا بتوانند در این جشنواره شرکت کنند. او خاطرنشان کرد: رویکرد جشنواره موسیقی نواحی با جشنواره موسیقی جوان متفاوت است، در این رویداد هنرمندان جوان در اینترنت جست‌وجو کرده و از فراخوان مطلع می‌شوند و مشخصاتشان را بارگذاری می‌کنند، به همین دلیل ما در جشنواره موسیقی نواحی باید به سراغ هنرمندان برویم و برای حضور در این رویداد از آنان دعوت کنیم. بر این اساس جدولی که امسال برای جشنواره موسیقی نواحی تدوین شده است، قابل دفاع است و هنرمندان در گونه‌های مختلف؛ موسیقی چوپانی، ساربانی، روایی، منظومه‌خوانی، سوگ‌آواها، شادیانه‌ها، موسیقی حماسی، عاشیقی، بخشی‌ و ترکمنی و رنگین‌کمانی از انواع و گونه‌های مختلف موسیقی نواحی در این رویداد حضور دارند.
موضوعی برای بخش پژوهش جشنواره تعیین نشد
توحیدی با اشاره به بخش پژوهش هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران افزود: امسال در بخش پژوهشی هم رویکردمان تغییر کرده و از حالت رسمی خارج شده است، هیچ موضوعی برای این بخش درنظر گرفته نشده است، همچون دوره اول جشنواره موسیقی نواحی به دبیری محمدرضا درویشی هنرمندان صمیمانه با پژوهشگران درباره موسیقی نواحی صحبت کرده و آثاری را اجرا می‌کنند، در این نشست‌ها آسیب‌شناسی هم از موسیقی نواحی ایران صورت می‌گیرد و چنین نشست‌هایی نتایج خوبی هم خواهد داشت، بحث پژوهش در موسیقی نواحی ایران در سال‌های اخیر آسیب‌هایی را به این گونه موسیقی وارد کرده است، بعضی اوقات پژوهشگران قصد دارند به موسیقی نواحی کمک کنند اما بیشتر به آن آسیب زدند. دبیر هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران بیان کرد: در بخش جنبی جشنواره، در بوستان‌های صدف، نخل، شهدای شهرداری و آزادشهر بندرعباس، گروه‌ها و هنرمندان موسیقی نواحی حضور پیدا کرده و در میان مردم آثاری را اجرا می‌کنند، به نظرم این بخش، از بخش اصلی مهم‌تر است، ویژگی موسیقی نواحی این است که هنرمندان در میان مردم آثاری را اجرا کنند نه اینکه به‌صورت رسمی حضور داشته و آثاری را اجرا کنند، وقتی این گونه موسیقی روی صحنه اجرا می‌شود، از بستر اصلی‌اش جدا شده و هنرمند آن احساس اصلی خود را نخواهد داشت، به‌عنوان مثال هنرمندی که در مراسم عروسی، آثاری را اجرا می‌کند، مطمئنا آن حس را نمی‌تواند روی صحنه به مخاطب منتقل کند و به همین دلیل بخش مردمی را در نظر گرفتیم تا هنرمندان در میان مردم آثاری را اجرا کنند. او اظهار داشت: همچنین در بخش جنبی جشنواره موسیقی نواحی، سازهای موسیقی همچون عود و جفتی که در استان هرمزگان توانایی ساخت آنها وجود دارد، معرفی خواهند شد. تجلیل از مفاخر حوزه موسیقی نواحی نیز از دیگر برنامه‌های این رویداد است.
چالش‌های جشنواره هفدهم موسیقی نواحی
توحیدی درباره چالش‌ها و مشکلات برگزاری هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران گفت: فکر نکنم هیچ دوره‌ای به اندازه این دوره برای برگزاری جشنواره موسیقی نواحی با مشکلاتی مواجه بودیم، تقریبا در تمامی دوره‌های گذشته جشنواره در سمت‌های مختلف حضور داشتم، امسال اگر از نظر هزینه بخواهیم جشنواره را بررسی کنیم، هزینه آن پایین‌تر است و هیچ سالی به نظرم بودجه جشنواره انقدر پایین نبوده است. او افزود: جشنواره موسیقی نواحی طی ۱۴‌دوره به‌صورت متمرکز در کرمان برگزار می‌شد، دوره‌ای هم در گرگان برگزار شد و دوره شانزدهم جشنواره موسیقی نواحی در پنج‌منطقه برگزار شد، با تغییرات مدیریتی، زمان جشنواره، استان و رویکردهای آن تغییر کرد و نخستین‌بار است که جشنواره موسیقی نواحی در استان هرمزگان برگزار می‌شود، این استان هم از نظر تنوع موسیقی، یکی از قطب‌های موسیقی نواحی ایران است و امیدواریم میزبان خوبی برای جشنواره باشد. توحیدی درباره برگزاری جشنواره موسیقی نواحی در استان‌های متعدد و ایجاد ناهماهنگی‌هایی در این حوزه گفت: باید یک تصمیم جدی درباره این جشنواره گرفته شود و یک استان ثابتی برای آن تعیین و هر سال درباره چگونگی برگزاری جشنواره موسیقی نواحی برنامه‌ریزی کرد، این روند خیلی بهتر است تا به‌جای اینکه هر سال بخواهیم یک استانی را برای میزبانی جشنواره انتخاب کنیم، تجربه‌ای هم در آن وجود نداشته باشد و مشکلاتی در این زمینه ایجاد شود.
علاقه‌مند کردن نسل جوان به موسیقی نواحی
دبیر هفدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران درباره علاقه‌مندی نسل جوان به این گونه موسیقی گفت: نسل جوان به موسیقی نواحی علاقه‌مند است اما این نوع موسیقی را نمی‌شناسد، مدتی پیش در کیش برای نخستین‌بار، میان کنسرت‌های پاپ و انواع گونه‌های موسیقی، گروه موسیقی از خراسان دعوت کردم، این گروه آثاری را اجرا کرد و بسیار مورد استقبال مخاطبان و جوانان قرار گرفت و یکی از مخاطبان به من گفت که تعجب کرده است چنین گونه موسیقی هم در ایران وجود دارد، یعنی آنقدر این موسیقی را نشنیده بودند، فراموش کرده بودند که موسیقی نواحی هم در ایران هست.