چالش‌های پیش‌روی بورس

طی ماه‌های گذشته بازار سرمایه به تمامی اخبار واکنش منفی نشان داده است. در هفته‌های گذشته هم در روزهایی که احتمال توافق قوی‌تر شده، بازار سرمایه به بهانه کاهش نرخ ارز تحت تاثیر توافق احتمالی، منفی شده و روزهایی هم که احتمال توافق ضعیف شده، باز هم بازار سرمایه با فشار فروش مواجه شده است. اگرچه این روند روز گذشته تغییر کرد و بازار سرمایه با رشد مواجه شد اما بازار طی ماه‌های گذشته دچار هیجان منفی حتی در مواجهه با خبرهای مثبت بوده است. درجا زدن‌های بازار سرمایه و رنگ سرخی که بر قامت نمادهای این بازار جا خوش کرده، بسیاری از سهامداران به ویژه سرمایه‌گذاران خرد را نسبت به معاملات بورس دلزده کرده است. امیر محمدگلوانی کارشناس بازار سرمایه در این خصوص بیان کرد: یکی از ویژگی‌های بازاری که تمایل به رسیدن به کمتر از ارزش تعادلی یا اصطلاحا under value شدن دارد، این است که به اخبار مثبت به سختی واکنش مثبت نشان می‌دهد و به اخباری هم که شاید نتیجه منفی دربر نداشته باشد، باز هم واکنش منفی شدید نشان می‌دهد. وی اضافه کرد: در چند ماه گذشته نه‌تنها حباب بازار سرمایه تخلیه شده، بلکه قیمت سهم‌ها هم به قیمتی کمتر از قیمت تعادلی و ارزش ذاتی رسیده است؛ این شرایط، نتیجه بی‌اعتمادی افسارگسیخته‌ای بوده که برای فعالان بازار سرمایه اعم از حقیقی‌ها و حقوقی‌ها ایجاد شده است.
به گفته گلوانی یکی از دلایل چنین واکنش‌هایی این است که هنوز ریسک‌های سیستماتیک اقتصاد ما تعیین‌تکلیف نشده است. این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: رفتار حقوقی‌های بزرگ بازار که بر مبنای مدیریت ریسک و مشاوره با تحلیلگران و… معامله می‌کنند و موتور محرک بازار هستند، نشان می‌دهد در اقتصاد کلان ما هنوز ریسک‌های سیستماتیکی وجود دارد که‌ بر سر بازار سرمایه سایه افکنده و این ریسک‌ها، از خارج این بازار به بازار ما تحمیل شده است. وی تصریح کرد: به هر حال اقتصاد ما بیش از ۱۰ ماه است که درگیر چالش مذاکرات شده و در چند ماه گذشته هم اظهارنظرها در خصوص مذاکرات تشدید شده و ابهام سرانجام مذاکرات، ریسک سیستماتیک بزرگی برای بازار سرمایه بوده است.
احاطه بورس با ریسک‌های مختلف
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه با بررسی ریسک‌های پیش‌روی بورس اظهار کرد: پس از مذاکرات برجام، ریسک دیگری که پیش‌روی بازار قرار دارد، ریسک بررسی بودجه توسط کمیسیون تلفیق است. گلوانی تصریح کرد: تصمیمات دولت و همچنین مجلس به شکل غیرقابل باوری پیش‌بینی‌ناپذیر شده و در طول یک دهه گذشته، هرگز این میزان از بلاتکلیفی در تصمیمات سیاستگذاران وجود نداشته است. وی در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز افزود: برای مثال در مورد تخصیص ارز ترجیحی بر مبنای دلار ۴۲۰۰ تومانی، دولت در بودجه ارز ۴۲۰۰ تومانی تخصیص نداده‌ بود و مجلس هم از حذف ارز دولتی حمایت کرده و برخی اعضای کمیسیون تلفیق هم اعلام کرده بودند که ارز ۴۲۰۰ تومانی تخصیص پیدا نخواهد کرد، اما دقیقا دو روز بعد از مصاحبه نایب‌رییس کمیسیون تلفیق مجلس، از همین آقایان عکس این موضوع را می‌شنویم که اعلام می‌کنند ارز ۴۲۰۰ تومانی قرار نیست حذف شود!
سیاست‌های پیش‌بینی‌ناپذیر
گلوانی افزود: نمونه دیگر تصمیم‌گیری‌های اینچنینی سیاستگذاران اقتصادی را می‌توان در قیمت‌گذاری خودرو یا نرخ بهره مشاهده کرد. سیاست بانک‌ مرکزی در قبال نرخ بهره اصلا قابل پیش‌بینی نیست و فعالان اقتصادی‌ نمی‌توانند روند نرخ بهره را تشخیص دهند.‌‌ وی افزود: بازار سرمایه تقریبا پنج ماه است که با این بلاتکلیفی‌ها دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، لذا تصمیم عاقلانه و منطقی سرمایه‌گذاران بزرگ و پول‌های کلان که طبیعتا توسط مشاوران حرفه‌ای و با مدیریت ریسک هدایت می‌شوند، این است که در مورد بازار سرمایه به شدت احتیاط کنند.
سیگنال تغییر وضعیت بورس
این کارشناس بازار سرمایه ضمن تاکید بر آنکه اتفاقی‌ همچون توافق و احیای برجام در کوتاه‌مدت می‌تواند اوضاع بازار سرمایه را تغییر دهد، اظهار کرد: یکی از شاخص‌هایی که می‌تواند به فعالان بازار سرمایه این سیگنال را دهد که بازار سرمایه تغییر وضعیت داده و حرکتی صعودی را آغاز کرده، افزایش حجم معاملات بازار سرمایه است.
وی اضافه کرد: اگر حجم معاملات روزانه از چهار هزار میلیارد تومان عبور کرد، می‌توان خوش‌بین بود که یکی از ریسک‌های سیستماتیک بازار سرمایه برطرف شده است، ولی تا قبل از چنین اتفاقی، روزهای رخوت‌انگیز بازار سرمایه ادامه خواهد داشت. گلوانی تصریح کرد: البته رفتار بازار سرمایه با توجه به عوامل و ریسک‌هایی که بر سر این بازار سایه افکنده، رفتاری کاملا منطقی است. شاید اگر از سوی نهادهای بالادستی همچون دولت به حقوقی‌های بزرگ بازار دیکته می‌شد که از بازار سرمایه حمایت کنند، در چند ماه اخیر روزهای سبز بیشتری در این بازار شاهد بودیم، ولی حتی در این صورت هم انتظار یک روند صعودی نمی‌رفت. وی افزود: در مجموع معتقدم رفتار این روزهای بازار سرمایه، یک رفتار محتاطانه و عقلایی است.
نگاه سرمایه‌گذاران به گروه‌های EPS محور
گلوانی در توصیه به سهامداران گفت: در شرایط فعلی، صنایع و گروه‌هایی که بتوان با اطمینان‌خاطر بیشتری روی آنها سرمایه‌گذاری کرد، همان گروه‌های کلاسیک و EPS محور بازار سرمایه از جمله‌ پالایشی‌ها و فلزات اساسی هستند که نسبت P بر E کمتر از ۵ دارند و مورد توجه اکثر حقوقی‌های بزرگ بازار هم هستند.
وی افزود: این سهم‌ها می‌توانند گزینه‌های مناسب‌تری برای سرمایه‌گذاری باشند که البته به نظر می‌رسد اکثر حقوقی‌های بازار هم روی چنین سهم‌‌هایی سرمایه‌گذاری داشته‌اند.‌ اما برای پله‌های بعدی خرید، بازار سرمایه ما هنوز منتظر خبری برای حرکت است و منطقی‌تر آن است که سرمایه‌گذاران، تمام سرمایه خود را وارد بازار نکنند و فعلا صبر کنند تا بخشی از ابهامات پیش‌روی این بازار برطرف شود و بعد از آن، خرید‌های خود را کامل کنند.