چالش جدی حاکمیت

چین به خاطر کم‌اهمیت جلوه دادن ویروس کرونا و پنهان کردن اطلاعات مربوط به شیوع این بیماری هنگامی که برای نخستین‌بار در دسامبر سال گذشته در شهر ووهان پدیدار شد، در داخل و خارج از کشور با انتقادات بسیاری مواجه شده است.
از آن زمان تاکنون ویروس کرونا نزدیک به چهار میلیون نفر را در سراسر جهان مبتلا کرده، جان بیش از ۲۷۰ هزار نفر را گرفته و اقتصاد جهان را فلج کرده است.
یک مقام ارشد چینی به رسانه‌های این کشور اعلام کرد که همه‌گیری ویروس کرونا آزمون بزرگی است که ضعف‌های نظام بهداشت عمومی چین را آشکار کرده است. اظهارات مدیر کمیسیون ملی بهداشت چین، لی بین اذعانی نادر است که در پی انتقاد شدید خارجی از واکنش اولیه چین صورت می‌گیرد. لی به خبرنگاران گفت که این همه‌گیری چالشی جدی برای حکومت‌داری در چین بود و حلقه‌های شکننده در زمینه چگونگی رسیدگی به اپیدمی‌های بزرگ و نظام بهداشت عمومی را آشکار کرد.
پکن تاکید دارد که همیشه به موقع اطلاعات را با سازمان بهداشت جهانی و دیگر کشورها به اشتراک گذاشته است. اما لی بین شنبه گذشته در اقدامی نادر اذعان کرد که سیستم خدمات درمانی چین به اندازه کافی آماده نبوده و همین امر سبب شده تا واکنش این کشور نقاط ضعف و کمبودهایی داشته باشد. او در کنفرانسی خبری به خبرنگاران گفت: شیوع ویروس کرونا، آزمایش بزرگی بود که نشان داد چین در سیستم کنترل و جلوگیری اپیدمی‌های بزرگ، سیستم‌های بهداشتی و درمانی عمومی و دیگر جنبه‌های پاسخگویی به یک وضعیت فوق‌العاده همچنان ضعف دارد. لی افزود: بخش بهداشت و درمان چین یک سیستم رهبری متمرکز، متحد و کارآمد را ایجاد خواهد کرد تا بتواند به بحران‌های بهداشت عمومی در آینده بسیار سریع‌تر و موثرتر واکنش نشان دهد.
این مقام تصریح کرد: مقامات همچنین در حال رایزنی هستند که چطور می‌توانند با استفاده از داده‌های بزرگ، هوش مصنوعی، محاسبات ابری و دیگر فن‌آوری‌هایی که به پیش‌بینی دقیق‌تر شیوع بیماری‌ها و افزایش آمادگی‌ها کمک می‌کنند، سیستم کنترل و جلوگیری بیماری را به‌روزرسانی کنند. لی بین در ادامه گفت: این کمیسیون همچنین راه‌هایی را برای بازبینی قوانین بهداشت عمومی، تقویت تبادل اطلاعات و مشارکت فعال در اداره و کنترل بهداشت جهانی در نظر دارد. چین متهم شده که در واکنش نشان دادن به نشانه‌های اولیه شیوع ویروس در شهر ووهان، کانون اولیه انتشار با تاخیر عمل کرد و از به صدا در آوردن زنگ خطر برای جامعه بین‌المللی ناکام ماند. از طرفی این کشور درخواست‌ها برای انجام تحقیقات مستقل بین‌المللی در مورد منشأ ویروس کرونا را رد کرده است.
اتحادیه اروپا در گزارشی در ماه آوریل چین را به انتشار اطلاعات گمراه‌کننده درباره این بحران متهم کرد. در ماه دسامبر نیز پزشکی که سعی داشت سایر پزشکان و مقام‌ها را از خطرات ویروس آگاه کند با برخورد مقام‌هایی روبه‌رو شد که گفتند انتشار اظهارات کذب را متوقف کند. دکتر لی ونلیانگ بعداً در اثر ابتلا به کووید۱۹ در بیمارستانی در ووهان درگذشت.
براساس داده‌هایی که دانشگاه جانز‌ هاپکینز آمریکا تهیه کرده چین در مجموع مرگ ۴۶۳۷ نفر و ابتلای ۸۴ هزار نفر را در اثر ویروس کرونا ثبت کرده است. در سطح جهان بیش از ۲۷۵ هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند و شمار کل مبتلایان نزدیک به چهار میلیون نفر است.
به ندرت اتفاق می‌افتد که رهبران چین به خطای خود اذعان کنند. چین با انتقادهای شدید داخلی و خارجی در مورد نحوه برخورد اولیه با این ویروس روبه‌رو بوده است. لی بین گفت این کمیسیون مشکلات را با متمرکز کردن سیستم‌ها و استفاده بهتر از دادگاه‌های انبوه و هوش مصنوعی- که از اهداف دیرینه رهبران چین است- حل خواهد کرد. چندین مقام استانی و محلی وابسته به حزب حاکم کمونیست اخراج شده‌اند اما هیچ‌یک از اعضای ارشد حزب مجازات نشده است. پکن به درخواست‌ها برای کاهش سانسور و کنترل رسانه‌ها واکنشی نشان نداده است.
از آغاز شیوع ویروس کرونا در سپتامبر سال ۲۰۱۹ تاکنون، ایالات متحده آمریکا بارها چین را منشأ ظهور این ویروس دانسته و این کشور را به پنهان‌کاری و عدم اطلاع‌رسانی به موقع به دیگر کشورهای جهان برای جلوگیری از شیوع این ویروس، متهم کرده است. چین به نوبه خود اما این اتهام‌ها را به شدت رد کرده و مدعی است که روز اول سازمان جهانی بهداشت را از همه مسائل مربوط به این بیماری آگاه کرده است. این اتهام‌های متبادل طی دو هفته گذشته شدت گرفت تا جایی که وزارت اطلاعات چین به احتمال جنگ میان واشنگتن و پکن هشدار داد.
بیماری همه‌گیر کرونا که تاکنون جان بیش از یک چهارم میلیون را گرفته و چهار میلیون نفر در جهان را مبتلا و همچنین به بزرگ‌ترین اقتصادهای جهانی به ویژه اقتصاد آمریکا ضربه‌ای جبران‌ناپذیر زده است، باعث شده این اتهام‌های متبادل میان دو کشور به جنگ لفظی و گاهی تهدید و هشدار تبدیل شود و روابط چین و آمریکا را وارد فاز جدیدی کند. اکنون دور جدیدی از این اتهام‌های متبادل میان دو کشور آغاز شده به ویژه پس از آنکه چندین مقام رسمی آمریکایی، آزمایشگاه چینی «ووهان» را به نشت ویروس کرونا از اتاق‌های آزمایشگاهی‌اش متهم کردند. مقامات آمریکا بر وجود مدارکی درباره ادعای خود تاکید دارند. مقامات آمریکا نیز اخیرا اقدام به تعلیق ویزاهای برخی روزنامه‌نگاران چینی کردند.