چالش دائمی قیمت بنزین

گروه انرژی- مصرف بنزین به بیش از ۱۱۰ میلیون بشکه در روز رسیده است. براساس لایحه برنامه هفتم توسعه، قرار است تولید بنزین در کشور ۱۲۹ میلیون لیتر در روز افزایش یابد.
پیش‌بینی تولید ۱۲۹ میلیون لیتر در روز تا پایان برنامه هفتم در شرایطی پیشنهاد شده که مصرف بنزین در نوروز امسال رکورد ۱۴۴ میلیون لیتر در روز را شکست. با توجه به ظرفیت تولید خودرو در کشور، از رده خارج نشدن خودروهای فرسوده و واردات خودرو به نظر می‌رسد، این هدف‌گذاری چندان با واقعیت‌های موجود هماهنگ نباشد، زیرا در حال حاضر ظرفیت تولید بنزین در پالایشگاه‌های کشور ۱۱۵ میلیون لیتر برآورد می‌شود.
سالانه با ورود حدود یک میلیون خودروی جدید به چرخه حمل‌و‌نقل کشور، معادل تولید بنزین در یک پالایشگاه ۱۵۰ هزار بشکه‌ای، به مصرف بنزین کشور اضافه می‌شود.
در حال حاضر، مصرف و تولید بنزین کشور سربه‌سر شده و به‌طور متوسط شاهد مصرف روزانه ۱۱۰ میلیون لیتر بنزین و تولید روزانه ۱۱۰ میلیون لیتر بنزین در کشور هستیم.
در پایان اردیبهشت‌ماه، متوسط مصرف روزانه بنزین کشور در سال جاری، ۱۱۲ میلیون لیتر بود که این رقم، اکنون که در روزهای پایانی خردادماه هستیم، متوسط سه‌ماهه، به حدود ۱۱۰ میلیون لیتر در روز رسیده است.
متوسط مصرف بنزین کشور در سال جاری نسبت به سال گذشته، رشدی ۵/۱۲ درصدی داشته و افزایش مصرف و ثبت رکوردهای جدید مصرفی در ایام پیک مسافرت‌های تابستانی پیش‌بینی می‌شود.
در حالی که اسقاط خودروهای فرسوده به‌طور کامل متوقف است و خودروهایی با سن بالا، همچنان در جاده‌های درون‌شهری و برون‌شهری در حال تردد هستند، سالانه قریب به یک‌ میلیون خودروی جدید وارد چرخه حمل‌و‌نقل کشور می‌شود.
طبق اعلام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، سال گذشته حدود ۲/۱ میلیون کارت سوخت نوشماره برای خودروهای جدید صادر شده که مصرف بنزین این خودروها ۵/۳ میلیون لیتر به مصرف روزانه بنزین کشور اضافه می‌کند.
خودروهای جدید، بار هزینه‌ای تازه
ابتدای این هفته، پس از کش و قوس‌های فراوان برای واردات خودروهای دست‌دوم، سرانجام نمایندگان مجلس مصوب کردند که این پیشنهاد دولت مطابق با لایحه بودجه امسال اجرایی شود.
ورود سالانه یک‌ میلیون خودروی نوشماره به چرخه حمل‌ونقل کشور در حالی صورت می‌گیرد که همین خودروهای جدید نیز، مصرف ۳برابری نسبت به استانداردهای جهانی دارند.
در واقع سالانه با ورود حدود یک میلیون خودروی جدید به چرخه حمل‌و‌نقل کشور، معادل تولید بنزین در یک پالایشگاه ۱۵۰ هزار بشکه‌ای، به مصرف بنزین کشور اضافه می‌شود و در حالی که نمی‌توان سالانه یک پالایشگاه ۱۵۰ هزار بشکه‌ای به ‌مدار بهره‌برداری وارد کرد، تنها با خروج مستمر خودروهای فرسوده از چرخه حمل‌و‌نقل از یک ‌سو و ارتقای تکنولوژی در تولید خودروهای نوشماره با هدف کاهش مصرف بنزین در خودروهای تولید داخل، می‌توان این عرصه را مدیریت کرد.
علی‌اکبر نژادعلی مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در این رابطه به تسنیم گفته است: بالغ بر ۳۰ میلیون کارت سوخت در اختیار مردم قرار داده‌ایم که بسیاری از این خودروها، مربوط به خودروهای تولید نسل قدیم، فرسوده و پرمصرف است، بنابراین لازم است خودروهای فرسوده را کم‌کم از چرخه خارج کنیم و فرآیند تولید در کشور را به‌ویژه در حوزه تولید خودروهای گازسوز گسترش دهیم.
فشار مضاعف بر پالایشگاه‌ها
هفته پایانی اسفند سال گذشته، رکورد مصرف بنزین با ۱۴۴ میلیون لیتر در روز شکست؛ رقمی که دولت را نسبت به ادامه این میزان مصرف نگران کرد.
دولت برای جبران ناترازی تولید و مصرف اقدام به واردات بنزین از روسیه کرد. به دنبال آن برخی از نمایندگان اعلام کردند که اگر روند مصرف به این منوال ادامه یابد، احتمال واردات بنزین وجود دارد.
ارزان بودن بنزین، یکی از عوامل افزایش مصرف و قاچاق این فرآورده محسوب می‌شود. با این حال تصمیم دولت این است که قیمت بنزین تغییری نکند.
معاون مدیر عامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی می‌گوید: تا پایان سال هیچ برنامه‌ای برای تغییر قیمت بنزین نداریم.
علی زیار در واکنش به خبرهایی که درباره سه‌نرخی شدن بنزین مطرح می‌شود، اظهار کرد: مباحثی که در برخی محافل عنوان می‌شود ملاک نیست بلکه شاخص ما مصوبه‌ای است که دولت اعلام می‌کند که در این رابطه تاکنون چیزی به ما ابلاغ نشده است. این موضوع باید از سوی مراجع رسمی و مسوولان یعنی رییس‌جمهوری یا وزیر نفت مطرح شود.
او افزود: برای کنترل مصرف یک سیاست قیمتی داریم که قیمت کالایی که پرمصرف است را بالا می‌بریم تا بهینه مصرف‌ شود و حیف و میل نشود، سیاست غیرقیمتی هم داریم که پایش و رصد می‌کنیم و سامانه‌های جدید به کار می‌گیریم که در شبکه تامین و توزیع اتلاف نداشته باشیم. یک موضوع هم بحث قاچاق است برای اینکه مصرف را کنترل کنیم، زیرا قاچاق نیز خود را در میزان مصرف نشان می‌دهد.معاون مدیر عامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی می‌گوید: اگر مردم از کارت سوخت خودشان استفاده کنند هم می‌توانیم داده برای تحلیل تولید و مصرف داشته باشیم و هم روی مصرف و قاچاق کنترل و مراقبت بیشتری می‌شود، اینها سیاست‌های غیرقیمتی برای کنترل و برنامه‌ریزی و مدیریت مصرف هستند.به گفته وی، اینکه مطرح می‌شود الزامی شدن کارت سوخت شخصی مقدمه چند‌نرخی شدن است، صحت ندارد.
درخواستی برای اصلاح قیمت نیامده
این مدیر نفتی با بیان اینکه تاکنون هیچ درخواستی برای اصلاح قیمت‌گذاری، بالا بردن قیمت و تغییر شیوه سهمیه‌بندی و توزیع داده نشده، اظهار کرد: هیچ دستگاه رسمی و همچنین قانون چیزی ارائه نشده است ولی برای سیاست‌های کنترلی و برنامه‌ریزی باید داده داشته باشیم تا تحلیل کنیم، بنابراین کارت سوخت شخصی برای تولید، مصرف و کنترل قاچاق داده‌های صحیح و قابل اتکا در اختیار ما قرار می‌دهد.زیار می‌گوید: در بحث جلوگیری از قاچاق سوخت هم به ما کمک می‌کند، در واقع کارت سوخت هم سامانه نظارتی است و هم تولید داده می‌کند. اگر قرار باشد همه از کارت جایگاهدار استفاده کنند داده‌ای در اختیار ما قرار نمی‌گیرد. در صورتی می‌توانیم از سامانه سوخت استفاده مطلوب کنیم که همه از کارت شخصی استفاده کنند که بتوانیم روی داده‌ها حساب کنیم و تحلیل و برنامه‌ریزی آینده را داشته باشیم.
معاون مدیر عامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با یادآوری اینکه دولت هیچ برنامه‌ای برای تغییر قیمت بنزین ندارد، گفت: اگر سیاستی ابلاغ شد ما هم در راستای آن سیاست عمل می‌کنیم، اما در کل طبق آنچه همه مطلع هستیم امسال هیچ‌گونه افزایش قیمتی در بنزین و گازوییل اعمال نخواهد شد و تاکنون هم چیزی غیر از این گفته نشده است. فعلا برنامه داریم همه از کارت سوخت شخصی استفاه کنند تا داده‌های درست داشته باشیم، همچنین برنامه‌های تولید را به جدیت پیگیری می‌کنیم و به اضافه اینکه روی سیاست‌های غیرقیمتی برای کنترل مصرف کار می‌کنیم.
آیا بنزین ایران بی‌کیفیت است؟
معاون مدیر عامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی درباره صادرات با تاکید بر اینکه دولت فعلا صادرات بنزین و گازوییل ندارد، گفت: غیر از بنزین و گازوییل برخی فرآورده‌هایی را که مازاد مصرف داریم، صادر می‌کنیم، اما بعد از کرونا به خاطر مصرف شدید و غیرمتعارف اولویت تامین نیاز داخل است، بنابراین صادرات بنزین و نفت‌گاز نداریم.زیار در واکنش به خبرهایی درباره برخی محموله‌های صادراتی که بعضا برگشت می‌خوردند، گفت: صادرات از مسیر مینی‌ریفاینری‌ها و بخش خصوصی صورت می‌گیرد. سوخت تولیدی زیر نظر شرکت پالایش و پخش با کیفیت و استاندارد جهانی است. قبلا ۴۰ تا ۵۰ میلیون لیتر به تمام بازارهای بین‌المللی صادرات داشتیم و برگشتی در کار نبود، اکنون هم حتی می‌توانیم به اروپا صادرات داشته باشیم اما فعلا مازاد نداریم.وی گفت: اکنون سوخت‌هایی را که بعضا از برخی کشورها به دلیل آنچه موضوع پایین بودن کیفیت مطرح می‌کنند، تحویل نمی‌گیریم و حتی یک لیتر را هم در داخل کشور به مصرف نمی‌رسانیم. این صادرکنندگان به قیمت صادراتی خوراک تحویل می‌گیرند و سوخت تولیدی را صادر می‌کنند. اینها تحت پوشش وزارت صمت صادرات دارند، سوخت تولیدی ما در سطح استاندارد حتی اروپا است و در آینده بهتر هم خواهد شد.به گفته زیار، در حال حاضر نفت کوره، ال‌پی‌جی، سوخت جت و نفت سفید صادر می‌کنیم اما در مورد بنزین و گازوییل اولویت تامین نیاز داخل است. صادرات نفت کوره در تابستان ۶۰ میلیون لیتر در روز و در زمستان به ۴۰ میلیون لیتر می‌رسد. گاز مایع هم به صورت محموله‌های ۳۰ هزار، ۵۰ هزار و ۱۰۰ هزار تن و بر اساس انبارش در بورس عرضه می‌شود. نفت سفید نیز بر اساس مازاد و نیازی که خریدار اعلام می‌کند، صادر می‌شود.