چالش مشارکت و راهکار جلب مشارکت

جلال میرزایی*
نزدیک به یک ماه تا برگزاری انتخابات باقی مانده و اگرچه درمجموع فضای حاکم برجامعه، نشان‌دهنده این است که انتخابات پیش‌رو نیز همچون یکی، دو انتخابات سال‌های گذشته با مشارکتی حداقلی همراه خواهد بود اما نباید بیش از اندازه با این رویکرد توام با پیشداوری به مساله مشارکت نگاه کنیم، چراکه ممکن است آنچه در پیرامون خود می‌بینیم و آن را به‌عنوان کلیت جامعه درنظر می‌گیریم، تصویر دقیقی از واقعیات جامعه نباشد. به‌ویژه آنکه نوع ‌نگاه شهروندان در شهرستان‌ها و شهرهای کوچک‌تر با رویکرد غالب شهروندان کلانشهرها متفاوت است و متعاقبا رویکرد روستائیان نیز از جهاتی با دیگر شهروندان ایرانی تفاوت‌هایی دارد. نکته حائز اهمیت در بحث مشارکت و مشخصا راهکارهای جلب مشارکت شهروندان آن است که اگرچه درمجموع این حاکمیت است که نقش اصلی را در جلب مشارکت برعهده دارد، اما در شرایط کنونی، به نظر می‌رسد تریبون‌های حاکمیتی نیز فاقد قدرت تاثیرگذاری بر جامعه هستند و حتی ممکن است تبلیغات بیش از اندازه از طریق این تریبون‌ها و تکرار پیام‌هایی با محتوای جلب مشارکت به‌عنوان مثال از تریبون‌های
نماز جمعه، حتی بخشی از جامعه که خواهان حضور در پای صندوق‌های رای است را دلزده و دلسرد و از صفوف رای دور کند. معتقدم نباید از حاکمیت انتظار ویژه‌ای در این رابطه داشت و معقول‌تر آن است که به آنچه رهبری برای تشویق مردم برای حضور در انتخابات، در چند نوبت مورد تاکید قرار داده‌اند، بسنده کنیم. نکته دیگری که در این راستا حائز اهمیت است اینکه در چند سال گذشته، جریانی بر سر قدرت بوده که نتوانسته از این فرصت استفاده کند؛ جریانی که با ادعای مدیریت جهادی و انقلابی نزدیک به ۴ سال، مجلس را در اختیار داشته و بیش از ۲ سال نیز دولت را در اختیار دارد و در عمل دستاورد قابل‌توجهی نداشته است. وضعیتی که شاید اگر جریان اصلاحات بتواند به‌درستی از آن استفاده کند، خواهد توانست ضمن تاثیر در وضعیت کلی مشارکت، منجر به آن شود که این جریان سیاسی در انتخابات پیش‌رو به موفقیتی نسبی دست پیدا کند. فراموش نکنیم که اگرچه برخی از وضع موجود ناراضی هستند، اما از جریان برانداز هم استقبال نکرده‌اند. چه آنکه به نظر می‌رسد بخشی از جامعه به‌رغم نارضایتی آشکار نسبت به وضع موجود، اما شیوه‌های پرهزینه‌ای را که آینده روشنی ندارد، نمی‌پسندند. در چنین شرایطی است که ممکن است جریان اصلاحات بتواند با پذیرش مسوولیت خطاهای گذشته، پوزش‌خواهی از مردم و توضیح شفاف درباره دلایل این خطاها و رویکردی توام با تواضع در مواجهه با جامعه، بخشی از جامعه را به مشارکت در انتخابات ترغیب کند.
* نماینده پیشین مجلس