چاپ مجموعه نفیس تهران‌نامه

دانش بشر بعد از دوران اسطوره، روزگاری آنقدر محدود بود که یک تن می‌توانست توامان منجم، ریاضیدان، فیلسوف و طبیب شود. اما امروز یک فرد حداکثر در یکی از شاخه‌های مثلا رشته پزشکی می‌تواند متخصص شود. امروز هر دو سه سال علم بشر دو برابر می‌شود. بنابراین باید خیلی تلاش کرد تا از این قافله شتابان عقب نمانیم. ما در دوران انحطاط یعنی از مرگ شاه‌عباس تا مشروطه با خود‌زنی شگفت‌انگیز، دانش فاخر دوران باستانی‌مان را به حد صفر رساندیم‌ تا جایی که زمان محمدعلی شاه، وقتی بلدیه تهران نخستین بار کاشی شماره سردر خانه‌ها نصب کرد، مردم همه را شکستند‌ زیرا سواد خواندن شماره را نداشتند. اولین دو کشور خارج از غرب که با مدرنیته مواجه شدند ایران و ژاپن بودند. ژاپن کجاست، ما کجاییم. چرا؟ چون ژاپنی عاشق کار است و ما عاشق تعطیلی. در صورتی که به عمل کار بر‌آید. به قول انگلیسی‌ها
no pain no gain نابرده رنج گنج میسر نمی‌شود.
تهران با تغییرات انفجارگونه و مهاجرت گسترده، بیش از ۱۰۰ روستای اطراف را به کام خود کشیده و به سرعت در حال دگرگونی است. بنابراین ثبت و ضبط متعلقات فرهنگ پایتخت که در حال نابودی و تغییر است، بسیار ضروری است.
تهران‌نامه مجموعه‌ای است ناظر بر تمام جنبه‌های مادی و معنوی‌ یعنی ابعاد تاریخی، جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و‌…. تهران جغرافیایی فراتر از پایتخت را در‌بر می‌گیرد. تهران‌نامه دانشنامه نیست، فرهنگ لغت نیست، بلکه با هویت خاص خودش، منبعی است که به طور متدیک و روشمند مطالب را در اختیار خواننده می‌گذارد. این مجموعه با مقدمه عبدالله انوار توسط داریوش شهبازی گردآوری و نگاشته شده و انتشارات ماهریس آن را به چاپ رسانده است.
اهداف تهران‌نامه
۱- شناخت شهر
تهران قدیم کوچک بود، ولی متعلق به تهرانی‌ها بود. امروز تهران بزرگ شده است، اما به کسی تعلق ندارد صاحب ندارد. اگر شهر را بشناسیم، یعنی ارتباط شهر و شهروند منطقی باشد. شهروند پوست پرتقال را از اتومبیل در خیابان نمی‌ریزد. درخت چنار امامزاده صالح را از بین نمی‌برد. درختی که مادام دیولافوا که آن‌را در دوره ناصری دیده، می‌گوید: این درخت در دنیا بی‌نظیر است. اگر ۱۵ مرد دستشان را باز کنند و گرد آن حلقه زنند، محیط درخت است. یعنی حدود ۳۰متر. در صورتی که در شهر سانتاباربارا در آمریکا درختی است بسیار جوان‌تر و کوچک‌تر از چنار امامزاده. آمریکایی‌ها دور درخت را حریمی ساخته و کنار درخت صندوق پست نصب کرده‌اند، یعنی به درخت هویتی یکتا داده‌اند. تیم تدارکات برایش اختصاص داده‌اند تا بر بهداشت و سلامت درخت نظارت کنند، نامه مردم به درخت را دریافت کنند و پاسخ دهند و…. این درخت منبع درآمد شهر از بازدید گردشگران سراسر گیتی است.
شناخت شهر یعنی دانستن علل پیدایش، چگونگی توسعه شهر و روند رشد آن در ادوار گذشته، شناخت توپوگرافی و ناهمواری‌های اصلی، رودخانه یا مسیل، گسل، اراضی مناسب کشاورزی، پوشش گیاهی، پوشش حیوانی، باد، راه و جاده، پل، خوراک، لباس، فرهنگ مردم.
شناخت تهران یعنی شناخت آلودگی هوا، ترافیک، آسیب‌های اجتماعی (گدا، بچه‌های کار، اعتیاد و‌…)، معضلات شهر مقابل زلزله، سیل، آتش‌سوزی، تامین آب و دفع آب‌های سطحی
۲- هدف دیگر ثبت و ضبط هر آنچه در معرض نسیان و فراموشی است. تهران‌نامه، موزه‌ای است برای نگهداری همه آن موارد.
۳- شرح حال تمامی اقشار جامعه نه فقط شاهان و سیاستمداران.
۴- ثبت اخبار زنان پا‌به‌پای مردان که در منابع بی‌سابقه است.
۵- ایجاد استاندارد برای فرار از دوگانگی‌ها.
۶- ثبت تمام القاب قاجاری. بنابراین شخصی مانند امین‌السلطان را که دارای اسم و القاب امین‌الملک، اتابک، اتابک اعظم، علی‌اصغر، میرزا علی‌اصغر، صاحب جمع است، با هریک از این القاب می‌توان به سهولت در تهران‌نامه یافت زیرا برای تمامی این القاب مدخلی جداگانه مندرج است.
۷- شناخت ساکنان اولیه شهر؛ طایفه‌های کردبچه، زعفرانلو، پازوکی، کوچه‌های قرقانی‌ها، کاشی‌ها، شام بیاتی‌ها، عرب‌ها، ارامنه، باجمانلوها، یهودی‌ها، قمی‌ها و …
۸- امامزاده‌ها، باغ‌ها، رودها‌ و …
۹- حوادث مهم و ملی نظیر انقلاب مشروطه تا اتفاقات شهر و محله مانند طغیان زنان چال‌میدان به رهبری کلانتر خانم مسجد حوضی علیه شاطر کم‌فروش.
۱۰- رفتار و عادات و اصطلاحات و‌… تهرانیان قدیم مانند‌ تکی دو قاشقه، معرکه‌گیری، فال نخود، خیمه‌شب‌بازی، بنگاه شادمانی و….
شناخت همه این موارد را تهران‌نامه به دوش گرفته است.. علاقه‌مندان به این مجموعه می‌توانند با مراجعه به غرفه این نشر در نمایشگاه کتاب واقع در راهروی ۱۳ آن را خریداری کنند.