چراغ سبز سازمان ملل به توریسم خاورمیانه

نادر نینوایی- سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل متحد امسال کنگره سرمایه‌گذاری (AIM) را با تمرکز بر نوآوری و توانمندسازی زنان و سرمایه‌گذاری در خاورمیانه برگزار کرد.
نگاهی به شرایط ۲سال اخیر مشخص می‌کند که چشم‌انداز گردشگری خاورمیانه در حال تغییرات قابل‌توجهی است. دولت‌های منطقه تلاش‌های روزافزونی را برای بهبود وضعیت توریسم و از این طریق بالا بردن تنوع اقتصادی خود سامان می‌دهند.
به بیان دیگر گردشگری به عنوان یک بخش استراتژیک و مهم، ظهوری دوباره در افق اقتصاد جهانی داشته و فرصت‌هایی برای ایجاد شغل، درآمدزایی و رشد پایدار به کشورها ارائه داده است.
در سال ۲۰۲۳، خاورمیانه پیشتاز بهبود جهانی این بخش بود و تنها منطقه‌ای بود که از سطوح قبل از همه‌گیری فراتر رفته و تعداد گردشگران بین‌المللی آن به ۱/۸۷میلیون نفر رسید. در نظر داشته باشید این میزان ۲۲درصد بیشتر از سطح سال‌۲۰۱۹ است.
این منطقه همچنین در زمینه سرمایه‌گذاری عملکرد خوبی داشته است و ۲۵۴پروژه گردشگری بین سال‌های‌۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳ انجام شده که مجموع سرمایه‌گذاری ۲/۱۵میلیارد دلاری را نشان می‌دهد و از ایجاد حدود ۳۳هزار و ۶۹۰ شغل حکایت دارد.
خاورمیانه در نقش رهبر جهانی توریسم
خاورمیانه در حال تثبیت خود به عنوان یک رهبر جهانی در سرمایه‌گذاری گردشگری است و سازمان گردشگری سازمان ملل متحد به کنگره‌AIM بازگشته است تا بر برخی موضوعات کلیدی مرتبط با این بخش نظیر نوآوری و برابری متمرکز شود.
نگاهی به وضعیت کنونی مشخص می‌کند که خاورمیانه به عنوان یک مقصد سفر و به عنوان یک بازیگر اصلی در بخش گردشگری جهانی در حال شکوفا شدن است. در واقع این گوشه از جهان تنها منطقه‌ای بوده که در آن ورودی‌های بین‌المللی در سال، بالاتر از سطح قبل از همه گیری بوده است و البته که این منطقه در پروژه‌های سرمایه‌گذاری سبزهم پیشرو شمرده می‌شود.
در همین رابطه ناتالیا بایونا مدیر اجرایی گردشگری سازمان ملل متحد ضمن ابراز خوشحالی از این وضعیت می‌گوید: «گردشگری سازمان ملل از همکاری با منطقه(خاورمیانه) حول اولویت‌های مشترک سازمان خوشحال است.»
حرکت ایران در مسیر گردشگری سبز
باتوجه به اهمیت گردشگری سبز و نیز با نظر به تاکید سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل متحد به این موضوع، وزارت گردشگری ایران نیز توجه خود را به این سبک از گردشگری معطوف داشته است.
علی‌اصغر شالبافیان معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی در یک‌سال اخیر در راستای شعار سازمان جهانی گردشگری تاکید ویژه‌ای روی گردشگری سبز داشته است و پیش از این ضمن تاکید بر اهمیت گردشگری سبز گفته بود: برای عینیت یافتن مفاهیم سبز در گردشگری تلاش‌های زیادی انجام شد. با انجمن اقامتگاه‌های بومگردی و آموزشی، کارگاه‌های مختلفی برگزار شد و مادامی که موفق به گسترش دانش بین فعالان این حوزه شویم، می‌توانیم از سبز بودن حرف بزنیم.
وی افزود: پیشرفت فیزیکی پروژه مربوط به گردشگری سبز بیش از ۷۰درصد است. وزارت نیرو خرید تضمینی برق را دارد و بنیاد علوی در قالب اختصاص وام کم‌بهره کمک می‌کند. جامعه هتلداران هم به نمایندگی از بخش خصوصی حضور دارد.
شالبافیان ادامه داد: وزارت میراث فرهنگی درباره بازنگری ضوابط مراکز اقامتی در حوزه سبز، ایجاد مشوق‌ها، در اولویت قرار گرفتن پروژه‌های گردشگری سبز و وام‌هایی که می‌تواند بدهد حمایت می‌کند. همچنین با حمایت وزیر نفت و همکاری شرکت گاز در حوزه طرح بهینه‌سازی مصرف گاز، این موضوع به نتیجه رسیده است.
در راستای حمایت از گردشگری سبز در کشور سه‌تفاهمنامه چندجانبه با موضوع گردشگری نیز طی این یک‌ساله به امضا رسیده است که تفاهمنامه دوجانبه معاونت گردشگری و شرکت آبفای کشور بین علی‌اصغر شالبافیان و جعفری‌لور مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور یکی از آنهاست.
تفاهمنامه چهارجانبه معاونت گردشگری، جامعه بومگردی کشور، ساتبا و بنیاد علوی مابین شالبافیان، کمالی رییس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر، خاوه‌ای مدیرعامل بنیاد علوی و یاور عبیری نیز به امضا رسیده است. همچنین امضای تفاهمنامه سه‌جانبه معاونت گردشگری، انجمن شعاع، مدیرعامل صندوق ملی محیط‌زیست و حمزه‌زاده رییس جامعه هتلداران کشور از دیگر اقدامات در این حوزه بوده است.
تقویت نوآوری و توانمندسازی زنان کارآفرین
سازمان جهانی گردشگری امسال تاکید ویژه‌ای بر دو موضوع تقویت نوآوری و توانمندسازی زنان کارآفرین داشته است. این سازمان در روز افتتاحیه کنگره گردشگری سازمان ملل متحد یک نشست ویژه با محوریت دوموضوع محوری «سرمایه‌گذاری در نوآوری» و «توانمندسازی زنان کارآفرین» برگزار کرد. یکی از تاکیدات ویژه در این بخش تاکید بر توانمند‌سازی زنان برای تحقق گردشگری پایدار بوده است.
سازمان ملل به عنوان بخشی از تعهد خود به برابری جنسیتی و توانمندسازی، دومین دوره رقابت استارتاپ‌های زنان خاورمیانه در فناوری گردشگری را هم راه‌اندازی کرده است. هدف این رقابت شناسایی و حمایت از استارتاپ‌های نوآور مبتنی بر فناوری به رهبری زنان کارآفرینی است که در سه‌دسته مردم و مهارت‌ها، راه‌حل‌های سفر سبز و نوآوری در بازار متمرکز هستند.
باتوجه به این اقدامات تشویقی انتظار می‌رود که فعالیت‌های زنان در گردشگری و نیز بروز نوآوری در توریسم خاورمیانه بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و البته انتظار می‌رود مسوولان وزارت گردشگری نیز امسال به این رویکرد توجه ویژه‌ای داشته باشند.
فصل سرمایه‌گذاری گردشگری
در خاورمیانه
کنگره AIM قصد دارد به عنوان یک پلتفرم برای گردشگری سازمان ملل متحد عمل کند تا از این طریق سهامداران جهانی را در بحث سرمایه‌گذاری‌های گردشگری در خاورمیانه درگیر کند.
سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل همچنین بر اهمیت روندهای گردشگری و شیوه‌های سرمایه‌گذاری پایدار تاکید کرده و در مورد سیاست‌هایی که از چنین ابتکاراتی حمایت می‌کند و رشد گردشگری در جهت‌یابی افق‌های سرمایه‌گذاری نکاتی را مطرح کرده است.
جلسه اخیر کنگره AIM با هدف ارائه بینشی در مورد چشم‌انداز گردشگری در حال تحول خاورمیانه، نمایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری سنتی و غیرسنتی و تاکید بر نفوذ روزافزون منطقه بر سرمایه‌گذاری‌های جهانی گردشگری برگزار شد.
با توجه به سیر تکاملی چشم‌انداز گردشگری جهانی، چشم‌انداز توریسم خاورمیانه قرار است با تکیه بر ابتکارات سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های استراتژیک، نقشی محوری در شکل دادن به آینده صنعت توریسم ایفا کند.
اکثریت شرکت‌کنندگان در این کنگره خواستار آن هستند که تلاش‌های مشترک بین دولت‌ها، سرمایه‌گذاران خصوصی، جامعه مدنی و جوامع محلی برای شکل دادن به بخش گردشگری بیشتر طرف توجه قرار گیرد تا نه‌تنها از نظر اقتصادی عملکرد موفقی در پیش‌رو داشته باشیم، بلکه از نظر زیست‌محیطی و مسوولیت‌پذیری و از دریچه فعالیت‌های اجتماعی نیز صنعت توریسم بیش از پیش طرف توجه قرار گیرد.