چراغ سبز واشنگتن به آنکارا

گروه جهان- بالاخره تهدیدات روزافزون رجب طیب‌اردوغان جواب داد و توانست چراغ سبز دولت ترامپ را برای انجام عملیات یکجانبه و انفرادی در شمال سوریه در مرزهای مشترک با ترکیه به دست آورد. کاخ سفید در بیانیه‌ای که بیشتر اشاره به زمینه‌سازی برای عملیات ترکیه داشت، اعلام کرد که در این عملیات شرکت نکرده و حمایتی هم از آن نمی‌کند و تنها نگران هم‌پیمان محلی خود یعنی کردهاست. این موضع‌گیری آمریکا به واقع عقب‌نشینی و موافقت ضمنی با انجام عملیات ترکیه در شمال سوریه است.
کاخ سفید دیروز با بیانیه‌ای که عملا اذعان به خالی کردن پشت شبه‌نظامیان کرد و دادن مجوز به ترکیه برای حمله به آنها در شمال سوریه داشت، اعلام کرد، نگران کردها در عملیات پیش روی ترکیه است. نیروهای دموکراتیک سوریه بر این مساله صحه گذاشته و تایید کردند که نیروهای آمریکایی در حال ترک مناطق مجاور با مرزهای ترکیه هستند و به وعده‌هایی که داده بودند، عمل نکردند.
این در حالی است که کردهای مستقر در شمال سوریه نسبت به احتمال آغاز عملیات نظامی ترکیه هشدار داده‌ و تاکید کردند که لحظه‌ای در خصوص دفاع از خود و خاک سوریه درنگ نخواهند کرد. کردهای سوریه آمریکا را متهم به عهدشکنی کرده و بر این باورند که خروج نیروهای آمریکا از این منطقه نه تنها به مناقشه و جنگ داخلی در سوریه ابعاد جدیدی خواهد بخشید، بلکه به مبارزه مشترک علیه داعش نیز آسیب خواهد رساند.
پس از اینکه کاخ سفید اعلام کرد نیروهای آمریکایی هرگز در عملیات ترکیه شرکت نمی‌کنند بیانیه‌ای دیگر از زبان استفانی گریشام،‌ منشی مطبوعاتی کاخ سفید منتشر شد مبنی بر اینکه نیروهای آمریکایی خود را کنار خواهند کشید و زمینه را برای عملیات قریب‌الوقوع ترکیه فراهم می‌کنند.
در حالی که حدود ۲۰۰۰ سرباز آمریکایی در شمال سوریه حضور دارند یک مسوول ارشد آمریکایی گفته‌ است: آنها منطقه شمال سوریه را ترک خواهند کرد و چه بسا کل آنها در صورتی که جنگی تمام‌عیار بین کردها و نیروهای ترکیه در بگیرد به کشور بازگردند. با این چرخش در موضع آمریکا می‌توان گفت ترامپ آب پاکی را روی دست کردها ریخته و از حمایت آنها دست برداشته است.
تماس تلفنی اردوغان و ترامپ
در پی مکالمه تلفنی رجب طیب‌اردوغان و دونالد ترامپ، روسای‌جمهوری ترکیه و ایالات متحده، کاخ سفید اعلام کرد آمریکا خلافت داعش را در منطقه شکست داده و نیروهایش در نزدیکی محل عملیات ارتش ترکیه نخواهند بود.
کاخ سفید همچنین با اشاره به درخواست آمریکا از کشورهای اروپایی برای تحویل گرفتن تروریست‌های اروپایی داعش که در زندان‌های شبه‌نظامیان کرد سوریه اسیر هستند، تاکید کرده در صورت استقرار ارتش ترکیه در مناطقی که هم‌اکنون در اختیار کردهاست، مسوولیت نگهداری از زندانیان داعش با این کشور خواهد بود. بر این اساس آمریکا نمی‌خواهد این زندانیان را به خاطر هزینه بالای نگهداری از آنها در بازداشت خود نگه دارد.
پیش از انتشار این بیانیه، ریاست‌جمهوری ترکیه با اعلام گفت‌و‌گوی تلفنی روسای‌جمهوری دو کشور، از سفر ماه آینده اردوغان به واشنگتن برای مذاکره در این باره خبر داده بود. اردوغان با استقرار شبه‌نظامیان کرد در نزدیکی مرز ترکیه و سوریه مخالف است و می‌خواهد با برقراری یک منطقه حائل، دو میلیون جنگ‌زده سوری را در آن اسکان دهد. دفتر ریاست‌جمهوری ترکیه از عدم پیشرفت‌ گفت‌وگوهای دو کشور بر سر ایجاد این منطقه حائل امنیتی ابراز ناخرسندی کرده است. اردوغان نسبت به این موضوع که در راستای اجرایی کردن توافق پیرامون ایجاد چنین منطقه‌ای از ماه آگوست تاکنون اقدامی صورت نگرفته، در گفت‌وگوی خود با ترامپ زبان به اعتراض گشود.
ترکیه ایجاد این منطقه حائل را برای حفاظت خود از تهدیدهای یگان‌‌های مدافع خلق سوریه الزامی می‌داند. افزون بر آن، ایجاد چنین منطقه‌ای به باور اردوغان می‌تواند زمینه‌های بازگرداندن آوارگان سوری به کشور خودشان را فراهم سازد. ترکیه و آمریکا در ارتباط با بحران و جنگ داخلی در سوریه از دو سیاست متفاوت پیروی می‌کنند. در حالی که ترکیه شبه‌نظامیان کرد شمال سوریه از جمله «نیروهای دموکراتیک سوریه» (SDF) را متحد حزب کارگران کرد (پ‌ک‌ک) و تروریستی ارزیابی می‌کند، آمریکا این گروه را متحد خود می‌داند و در مبارزه با داعش با این گروه همکاری نزدیک داشت.
تعهد ترکیه به حفظ امنیت مرزها
از طرفی رییس‌جمهوری ترکیه ضمن تاکید بر خروج نیروهای آمریکایی از پایگاه‌های خود در شمال سوریه، خاطرنشان کرد که نیروهای ترکیه به تامین امنیت مرزها متعهد هستند. اردوغان گفت، بعد از تماس تلفنی‌اش با دونالد ترامپ نیروهای آمریکایی عقب‌نشینی خود را آغاز کرده‌اند.
او تصریح کرد،‌ درباره تعداد نیروهای داعشی که در شمال سوریه هستند مبالغه شده و تعداد آنها کمتر از ۱۰ هزار نیروی شبه‌نظامی است. رییس‌جمهوری ترکیه تاکید کرد: احتمالا اواسط ماه آتی میلادی سفری به آمریکا داشته باشم و امیدوارم در دیدار با دونالد ترامپ پرونده اف – ۳۵ را ببندیم. او اظهار کرد: عملیات شمال سوریه هر لحظه ممکن است شروع شود.
پیشتر، اردوغان در سخنانی گفته بود: ما عملیات زمینی و هوایی در شرق فرات سوریه را برای «تحقق صلح» در آنجا انجام خواهیم داد. اردوغان تاکید کرده بود: ما مقدمات را چیده‌ایم و طرح عملیات نظامی در شرق فرات را تهیه و تکمیل کرده و دستورات لازم را در این باره صادر کرده‌ایم. عملیات ما در شرق فرات در حدی نزدیک است که می‌توانیم بگوییم امروز یا فردا انجام می‌شود. در همین راستا، نیروهای سوریه دموکراتیک در واکنش به تهدید ترکیه مبنی بر آغاز عملیات نظامی در شرق فرات اعلام کردند که هرگونه اقدام نظامی غیرقابل توجیه ترکیه را به جنگی فراگیر در مرزها تبدیل می‌کنند.
آنکارا بارها به انجام عملیات نظامی در شهر فرات و همچنین منبج سوریه علیه یگان‌های مدافع خلق کرد تهدید کرده است که آنکارا آن را گروه تروریستی قلمداد می‌کند. از سوی دیگر سخنگوی ریاست‌جمهوری ترکیه در سخنانی درباره منطقه امن در شمال سوریه مدعی شده که هدف از ایجاد این منطقه پاکسازی مرزها از عناصر تروریستی و تامین امنیت مرزها برای بازگشت آوارگان سوری به کشورشان است. ابراهیم کالین در توئیتی نوشت: منطقه امنی که قرار است در شمال سوریه ایجاد شود تمامیت ارضی سوریه را تهدید نمی‌کند و ترکیه چشم طمعی به خاک هیچ کس ندارد.
هشدار سازمان ملل متحد
سازمان ملل متحد دیروز اعلام کرد که این سازمان خود را برای روبه‌رو شدن با بدترین اوضاع در شمال شرقی سوریه آماده می‌کند.
پانوش مومتسیز، هماهنگ‌کننده تلاش‌های نوع‌دوستانه سازمان ملل در امور سوریه در ارتباط با اوضاع این کشور اعلام کرده است که این سازمان پرسش‌های بی‌پاسخ عدیده‌ای دارد و درباره پیامدهای احتمالی عملیات نظامی ترکیه درشمال سوریه ابهامات بسیاری وجود دارد. او همچنین گفته است ما نمی‌دانیم که قرار است چه اتفاقی بیفتد…ما خودمان را برای بدترین شرایط آماده ‌می‌کنیم.
سرنوشت زندانیان داعش در ابهام
حمله احتمالی ترکیه به مناطق تحت نفوذ کردها، پرسش‌هایی را درباره سرنوشت زندانیان داعش مطرح کرده‌ است که اکنون در اردوگاه‌هایی زیر نظر کردها و با حمایت آمریکا زندگی می‌کنند. کاخ سفید در بخشی از بیانیه خود با اشاره به این موضوع گفته است که آلمان، فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی از پذیرش این زندانیان که ملیت اروپایی دارند خودداری می‌کنند و ایالات متحده دیگر نمی‌تواند آنها را نگهداری کند زیرا برای مالیات‌دهندگان آمریکایی هزینه زیادی دارد. کاخ سفید اعلام کرده است که از این پس ترکیه مسوول زندانیان داعش در این منطقه از سوریه خواهد بود.
نقض حریم هوایی سوریه
گزارش‌های رسانه‌ای از پرواز گسترده جنگنده‌های ترکیه بر فراز آسمان شهر تل الابیض واقع در سوریه حکایت دارند. براساس این گزارش‌ها، جنگنده‌های ترکیه حریم هوایی سوریه را نقض کرده و بر فراز شهر تل الابیض واقع در حومه شمالی رقه به پرواز درآمدند. همچنین براساس گزارش‌های رسانه‌ای، نیروهای وابسته به ائتلاف بین‌المللی آمریکا از محل‌های خود در مناطق مرزی با ترکیه عقب‌نشینی کرده‌اند. این نیروها مشخصا از مناطق رأس‌العین واقع در حومه شمال‌غربی حسکه و تل الابیض عقب‌نشینی کرده‌اند. این در حالی است که سخنگوی ریاست‌جمهوری ترکیه مدعی شده است منطقه امنی که قرار است بدون مشورت با دولت دمشق در شمال سوریه ایجاد شود، به پاکسازی تروریست‌ها از مرزهای ترکیه منجر خواهد شد.
درخواست موگرینی برای آغاز مذاکرات ژنو
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نشست خبری در اردن اعلام کرد، آغاز مجدد مذاکرات ژنو درباره بحران سوریه حائز اهمیت است. فدریکا موگرینی گفت: این اتحادیه از نقش اردن در قیمومیت مقدسات قدس اشغالی حمایت می‌کند و به راهکار تشکیل دو کشور به عنوان راه‌حل اصلی برای حل درگیری میان فلسطین و اسرائیل پایبند است. او اضافه کرد: اتحادیه اروپا با ارائه ۲/۸ میلیارد یورو طی سال‌های گذشته از اردن حمایت کرده است. موگرینی گفت، به دلیل اینکه اردن آوارگان سوری را پناه داده است،‌ اتحادیه اروپا به منظور توسعه پروژه‌های داخلی، ۵۰۰ میلیون یورو به اردن کمک می‌کند. ایمن الصفدی، وزیر خارجه اردن نیز تصریح کرد، موضع اروپا در حمایت از راهکار تشکیل دو کشور ثابت است و اردن شاهد حمایت اتحادیه اروپا از آنروا و آوارگان سوری بوده است.