چرا احتمال ریزش قیمت ارز بالاست‌

گروه اقتصادی- هرچند سیاستگذاری پولی بانک مرکزی در تلاش برای کاهش اثرات پس‌لرزه‌های اقتصادی بر بازار ارز است، با این وجود تجربه نشان داده که ابلاغیه‌های متعدد شورای پول و اعتبار در راستای ثبات‌بخشی به بازار ارز قادر نخواهد بود به ثبات قیمت‌ها در بلندمدت کمک کند.
هرچند سیاست‌های بسیاری در راستای کنترل نرخ ارز تاکنون اتخاذ شده است، با این وجود این بار بانک مرکزی برآن است با کشاندن پای صادرکنندگان به معرکه ارزی بازار، از به راه افتادن آشوب‌های جدید در بازار ارز جلوگیری کند، موضوعی که تنها در مقام حرف و سخن می‌گنجد و در واقعیت نتیجه مثبتی عاید بازار اقتصادی نخواهد کرد.
با این حال اعلام این موضوع که قیمت‌های فعلی واقعی نیست و منتظر کاهش نرخ‌ها در آینده نزدیک باشید، ادامه همان کلام‌های رییس کل بانک مرکزی و برخی دیگر از مسوولان اقتصادی کشور است.
قیمت ارز حالا یک سالی است که جهش انفجاری را تجربه کرده است. یک سال پیش، کم‌کم ارز پا را از محدوده تعیین شده برای خود فراتر نهاد و با رسیدن به قیمت چهار هزار تومان و ادامه پیشروی نشان داد میلی به ماندگاری در قیمت‌های پیشین ندارد. بدبینانه‌ترین سناریوها نیز قیمت دلار را بین پنج تا هشت هزار تومان تصویر می‌کردند اما ارز، با خروج ترامپ از برجام و مانور عوامل داخلی و خارجی حمله به بازار ارز، روی بالاتر از ۱۶ هزار تومان را دید.
جهش ارزی این بار در سالیان پایانی دهه نود هم قربانی داد. رییس کل بانک مرکزی تغییر کرد و معاون ارزی وی نیز حالا موقعیتی چنان متفاوت دارد که سخنگوی قوه قضاییه هر‌از‌گاهی در پاسخ به سوالات خبرنگاران درباره پرونده‌اش توضیحاتی را ارائه می‌کند.
همتی، رییس کل بانک مرکزی در بدو ورود به این نهاد، اقدامات ویژه‌‌ای را در دستور کار قرار داد. اختیاراتی را از سران سه قوه گرفت تا بتواند مدیریت بازار ارز را در اختیار گیرد. سلطان سکه اعدام شد و اتفاقا بازار ارز نیز طعم برخورد پلیسی را زیر زبان احساس کرد.
صفحه شخصی در قامت یک رسانه
حالا همتی جدا از نهاد تحت امرش و ساختار اداری چیده شده در آن، از طریق صفحه شخصی خود در شبکه فیلتر نشده اینستاگرام، رسانه‌ای را علم کرد. صفحه شخصی وی حالا به رسانه‌‌ای مهم برای مخاطبانش تبدیل شده است، برای آنها که تحولات بازار ارز را پیگیری می‌کنند.
همتی اتفاقا از طریق همین صفحه شخصی‌اش در هفته‌های اخیر چندین پیام پیاپی را منتشر کرد و تاکید داشت قیمت ارز در این محدوده باقی نمی‌ماند و باید منتظر ریزش‌های جدید بود. این بدان معنی است که اتفاقات تازه‌‌ای در راه است. همتی درباره قیمت ارز به تازگی پستی منتشر کرد و نوشت: قیمت ارز به زودی تعدیل می‌شود.
چرا قیمت ارز باید بریزد
رنجبرزاده، عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی اتفاقا برای اعلام اینکه ارز تا هشت هزار تومان پایین می‌آید به سخنان همتی استناد می‌کند اما استناد همتی برای اعلام واقعی نبودن نرخ ارز در شرایط کنونی چیست؟
شاید برای بسیاری اعلام ارزان شدن دلار در ماه‌های پیش رو عادت مالوف مقامات ایران باشد کما اینکه ردگیری سخنان سیف، رییس کل پیشین بانک مرکزی نیز نشان می‌دهد وی تاکید داشت قیمت‌ها به زودی کاهش می‌یابد اما نه تنها کاهشی رخ نداد بلکه رکورد‌شکنی‌ها به حدی بود که اقتصاد شوکه از وضعیت رخ داده، قدرت‌نمایی ارز را تماشا می‌کرد.
حالا اما همتی که قول اولیه‌اش در مهار قیمت‌ها و ثابت نگه داشتن آن در محدوده ۱۱تا ۱۲ هزار توان محقق شده است، این بار خبر از کاهش قیمت ارز در آینده‌‌ای نزدیک می‌دهد.
‌به نظر می‌رسد استناد همتی به تصمیم تازه‌ای باشد که نهاد تحت تصدی‌اش اتخاذ کرده است. در این راستا بانک مرکزی با هدف تشویق صادرکنندگانی که نسبت به ایفای تعهدات ارزی خود اقدام کرده و عملکرد مثبتی در بازگردانی ارز حاصل از صادرات به چرخه تجاری کشور داشته‌اند، امتیازات و مشوق‌هایی را برای این فعالان اقتصادی در نظر گرفته است. رفع تعهد بازگشت ارز حاصل از صادرات منوط به ثبت تمام اطلاعات توسط بانک‌ و صرافی‌های مجاز در سامانه نیما و سنا حسب مورد خواهد بود.
بر این اساس مقرر است صادرکنندگانی که بیش از ۶۰ درصد ارز حاصل از صادرات خود را مطابق مصوبات پیشین به چرخه‌‌ اقتصاد بازگردانده‌اند، علاوه بر موارد تصریح شده در جدول در صورت نیاز به تخصیص و تامین ارز در اولویت بانک مرکزی قرار خواهند گرفت.
با این تصمیم به نظر می‌رسد طی روزهای آینده بازگشت ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به کشور افزایش یافته و همین مساله تنگنای ایجاد شده را تا جدی برطرف کند. از سوی دیگر تصمیم شورای پول و اعتبار در خصوص مکانیسم تخصیص ارز وارداتی خود مانعی بر سر راه سودجویی در این حوزه خواهد بود.
این دو اقدام در کنار اقدامات ویژه دیگری که مدتی است از اجرای آنها می‌گذرد و روند گردش نقدینگی را کند کرده، می‌تواند در روزهای آتی زمینه را برای کاهش نرخ ارز فراهم آورد.
و اما سیاست
باید در نظر داشت تصمیمات مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص پالرمو و سی اف تی نیز تاثیر خود را بر بازار ارز به جا خواهد گذاشت چرا که بازار ارز در شرایط کنونی، بیش از وضعیت عادی تحت تاثیر سیاسی قرار داشته و دارد. رییس کل بانک مرکزی حتی مستقیم این تاثیر را در پستی مورد اشاره قرار می‌دهد.
در عین حال همتی، با وجود تاکیداتش بر کاهش قیمت ارز در روزهای آتی بر این نکته تاکید دارد که به دلیل شرایط ویژه کشور و درگیری در جنگ اقتصادی بسیاری از آمارها قابل انتشار نیست اما نتیجه بی‌تردید ثباتی است که در راه است.