چرا بانک‌ها اضافه‌برداشت می‌کنند؟

تجارت‌نیوز- دلایل اضافه برداشت بانک‌ها در نظام بانکی ایران، در نشست رونمایی از کتاب «نقش آخرین وام‌دهنده بانک مرکزی» تشریح شد.
محمدحسین قوام در نشست رونمایی از کتاب «نقش آخرین وام‌دهنده بانک مرکزی» با حضور کمیجانی رییس کل اسبق بانک مرکزی و نویسندگان این کتاب به روند شکل‌گیری و تدوین کتاب حاضر و جایگاه آن در مجموعه فعالیت‌های مرکز رشد در حوزه پولی و بانکی پرداخت.
سیدمحمدصادق شاهچراغ دیگر نویسنده کتاب به برخی از مباحث کتاب اشاره کرد.
وی ناترازی برخی بانک‌ها، بخشودگی جریمه اضافه برداشت بانک‌ها در برخی مواقع یا تبدیل شدن آن به خط اعتباری، پوشش قسمتی از کسری بودجه دولت از طریق بانک‌های دولتی، ضعف نظارت بانک مرکزی بر شبکه بانکی و ذهنیت اشتباه از عدم امکان ورشکستگی یک بانک را از جمله علل مهم اضافه برداشت در نظام بانکی ایران برشمرد.
شاهچراغ از تقویت نظارت بانک مرکزی، اصلاح ناترازی بانک‌ها و اجرای نظام احیا و گریز به ترتیب به عنوان مهم‌ترین راهکارهای کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت حل مساله اضافه برداشت یاد کرد.وی سال ۱۳۷۹ را نقطه عطفی در تاریخ پولی و بانکی کشور دانست و تاکید کرد: ایجاد بانک‌های خصوصی در شرایطی که دستگاه سیاستگذاری و حکمرانی پولی کشور آمادگی لازم برای چنین تحول عظیمی را نداشت، باعث ایجاد مشکلات عدیده‌ای در نظام پولی و بانکی کشور شد.کمیجانی در بخش بعدی جلسه، ضمن تبریک به نویسندگان بابت نگارش این کتاب ارزشمند و تقدیر از مرکز رشد، مباحث خود را با تحلیل عملکرد بازار پول ایران از اوایل دهه ۱۳۵۰ تاکنون آغاز کرد.وی ضمن واکاوی مداخلات دولت‌ها در قالب سیاست‌های کنترل قیمت، سیاست‌های کنترل ارز و نرخ سود بانکی و تسهیلات تبصره‌ای و تکلیفی به نقد و بررسی این اقدامات پرداخت.رییس کل اسبق بانک مرکزی در ادامه به نقش مفید بانک‌های خصوصی در ایجاد تحول بزرگ در ارائه خدمات و عملیات بانکی و پیشرو بودن آنها در ارائه خدمات بانکداری الکترونیک و گسترش رقابت در این بازار اشاره کرد و عملکرد غیرسازنده موسسات اعتباری غیرمجاز در بازار پول که عاملی مهم در مطرح شدن اضافه‌برداشت بانک‌ها از منابع بانک مرکزی بوده را مورد بررسی و نقد قرار داد.
کمیجانی تصریح کرد: سیاست‌های ساماندهی این موسسات که در سال‌های آغازین دولت یازدهم در بانک مرکزی مورد توجه و تاکید قرار گرفت را ضروری دانسته و بر آن تاکید کرد.استاد اقتصاد دانشگاه تهران در نهایت توجه بانک مرکزی به فعال کردن بازار بین‌بانکی از اواسط دهه ۱۳۹۰ و فراهم آوردن بستر لازم برای راه‌اندازی عملیات بازار باز به عنوان ابزار مهم سیاست پولی برای مهار تورم و ایجاد ثبات قیمت‌ها را مورد بررسی قرار داد و افزود: نویسندگان کتاب «نقش آخرین وام‌دهنده بانک مرکزی» می‌توانند در چاپ بعدی کتاب، عملکرد بانک مرکزی در اجرای عملیات بازار باز در سه سال اخیر و عملکرد بازار بین‌بانکی را نیز مورد تحلیل، نقد و بررسی قرار دهند و به آن اضافه کنند.
کتاب «نقش آخرین وام‌دهنده بانک مرکزی» در پنج فصل در مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) تهیه شده و توسط انتشارات این دانشگاه به چاپ رسیده است؛ فصل اول کتاب به مرور ادبیات نظری آخرین وام‌دهنده می‌پردازد. فصل دوم تجربه چند کشور در این زمینه را واکاوی می‌کند.
فصل سوم به مساله اضافه‌برداشت در نظام بانکی ایران اختصاص دارد. نقد و بررسی فقهی اضافه‌برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی موضوعی است که در فصل چهارم به آن پرداخته شده است.فصل پنجم نیز آسیب‌شناسی اضافه‌برداشت بانک‌ها در نظام بانکی ایران و ارائه راهکارهای اصلاحی را مدنظر قرار داده است.