چرا به ساختمانی که تخلف کرده باید خسارت داد؟

ایسنا- کارشناس میراث فرهنگی با اشاره به ساختمانی که در نزدیکی «غار کرفتو» ساخته شده و ثبت جهانی آن را به خطر انداخته است، گفت: برای ساخت این ساختمان تخلفی نشده و نه‌تنها ضرورتی به پرداخت یا جبران خسارت آن نیست، بلکه میراث فرهنگی این اجازه را دارد آن ساختمان را برچیند.
محمد سپنجی- کارشناس مطلع حفظ و احیای بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی- درباره ساخت سازه‌ای در فاصله ۷۹۰ متری‌ غار کرفتو که حریم آن را مخدوش کرده و ثبت جهانی این اثر را در یونسکو به خطر انداخته و از طرفی، محل چالش بین دو استان آذربایجان غربی و کردستان شده است، بیان کرد: به اظهارات معاون میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی ارجاع می‌کنم که گفته بود ساختمان «بوجاری» پس از پایان اعتبار مجوز، ساخته شده است، اما این مطلب را هم گفته که برای جبران خسارت این ساختمان باید دو میلیارد تومان به آن پرداخت کنیم. ماجرا مثل این می‌ماند که یک نفر به چهارراه رسیده و وقتی چراغ سبز بوده، حرکت نکرده و تا چراغ قرمز شده حرکت کرده و با یک ماشین تصادف کرده است و حالا از راننده طلب خسارت می‌کند. سرمایه‌گذار بوجاری هم تا وقتی مجوز معتبر داشته، کاری انجام نداده و وقتی اعتبار آن مجوز تمام شده ساخت‌و‌ساز را شروع کرده است؛ آیا خسارت و ضرر و زیان سازنده را میراث فرهنگی باید بدهد؟ همان‌طور که معاون میراث فرهنگی آذربایجان غربی گفته ادامه ساخت‌و‌ساز متوقف شده، چون اعتبار مجوز پایان یافته بود.
این کارشناس میراث فرهنگی با اشاره به دستورالعمل اجرایی تعیین حریم آثار ملی که سال ۱۳۹۸ از سوی سازمان میراث فرهنگی ابلاغ شده است، گفت: براساس این دستورالعمل، زمانی که پرونده حریم یک اثر به اداره کل ثبت و حریم در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فرستاده می‌شود، هیچ ارگان و نهادی اجازه پاسخگویی به استعلام‌ها یا صدور مجوز را ندارد تا زمانی که حریم آن اثر، مصوب و از سوی وزیر میراث فرهنگی ابلاغ شود. پس از آن می‌توانند طبق ضوابط مندرج درباره حریم اثر، اقدام کنند.
سپنجی تاکید کرد: وقتی پرونده غار کرفتو برای تعیین حریم ارائه شده است، اداره‌های میراث فرهنگی استان‌های آذربایجان غربی و کردستان مجاز نیستند به استعلام‌ها جواب و یا مجوزی بدهند، باید صبر کنند حریم اثر تصویب شود و براساس ضوابط حریم، به استعلام‌ها پاسخ دهند.
او همچنین گفت: با توجه به ضوابط این دستورالعمل و با در نظر گرفتن این نکته که ساختمان بدون درنظر گرفتن حریم یک اثر تاریخی- طبیعی و البته پس از پایان اعتبار مجوز، ساخته شده است، وزارت میراث فرهنگی بدون پرداخت خسارت، می‌تواند برای تخریب این سازه اقدام کند، چون ساخت چنین سازه‌ای در نزدیکی غار کرفتو با توجه به اینکه پرونده تعیین حریم آن در جریان بوده، خلاف است و نیاز به جبران خسارت یا ضرر و زیان نیست. به هر حال درباره این ساختمان می‌توانند پس از تعیین حریم تصمیم بگیرند.
این کارشناس ثبت و حریم یادآور شد: غارها به دلیل آنکه اغلب در ارتفاع قرار گرفته‌اند حریم منظری وسیع‌تری دارند که دست‌کم دو تا سه‌هزار متر است و از نظر قانونی نیز حریم درجه یک، دو، سه و منظری دارای یک ارزش است و نمی‌توان چنین استنباط کرد که چون درباره حریم منظری یک اثر صحبت می‌کنیم پس می‌توانیم آسان‌ بگیریم.
«غار کرفتو» در استان کردستان، یکی از نامزدهای ایران برای ثبت جهانی یونسکو است که حریم آن به دلیل ساخت سازه‌ای در فاصله ۷۹۰ متری‌ آن، مخدوش شده و آینده ثبت جهانی آن در یونسکو را به خطر انداخته است. این غار در مرز دو استان کردستان و آذربایجان غربی قرار دارد و آن ساختمان با تایید اداره کل میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی ساخته شده که به اعتراض مسوولان میراث فرهنگی استان کردستان منجر شده که درحال آماده‌سازی پرونده ثبت جهانی این اثر بودند. مسوولان میراث فرهنگی استان کردستان تاکید دارند که «حریم سه‌هزار متری غار کرفتو باید حفظ شود.»