چرا جوایز جشن حافظ صدای همه را درآورد؟

جشن سینمایی و تلویزیونی حافظ منظم‌تر از گذشته و در یک مکان بهتر برگزار شد اما هنوز به انتخاب نامزدها، جوایز اهداشده و طولانی شدن مراسم انتقاد وارد است. تندیس‌های حافظ در ایستگاه بیست‌وسوم به صاحبانش رسید، برخی از آنها همچون مهران مدیری تندیس‌هایشان دورقمی شد، برخی برای اولین‌بار جایزه می‌گرفتند مثل قدرت‌الله ایزدی و بنفشه صمدی.
بسیاری از تشریفات ابتدایی برنامه و حضور هنرمندان ابراز رضایت کردند که از بی‌نظمی‌های سال‌های گذشته کمتر شده بود. به‌نظر می‌رسید تالار وزارت کشور مکان بهتری برای برگزاری این مراسم باشد، چراکه همه‌چیز شکل برگزاری یک آیین فرهنگی و هنری را داشت؛ در صورتی که اجرای برخی مراسم به هتل‌ها و مکان‌هایی غیر از فضای فرهنگی و هنری اختصاص داده می‌شود و به همین خاطر این ناهماهنگی‌ها به چشم می‌آید، اتفاقی که سال‌های قبل می‌افتاد و جشن حافظ در یکی از هتل‌های گران‌قیمت شهر تهران برگزار می‌شد، همین انتظار را برای مخاطبین برنامه این‌گونه بالا برده بود که حتما با برنامه‌هایی منظم، جذاب و باکیفیت و درجه هنری بالا روبه‌رو خواهیم بود، اما زمانی که رضا یزدانی گیتارزنان به‌ روی سن آمد و بدون هیچ تجهیزاتی شروع به خواندن کرد معلوم شد که گویا انتظارات بیهوده است.
اما هیچ‌کدام از بخش‌های برنامه و اجرای موسیقی با اخلال مواجه نشد، شاید تنها بتوان به طولانی شدن روند برنامه و خستگی هنرمندان انتقاد کرد. ناگفته نماند که شروع همراه با تاخیر و طولانی شدن «جشن حافظ» که همیشگی است و دیشب هم جایزه‌های زیاد هنرمندان را خسته کرد. ساعت هرچه به بامداد نزدیک‌تر می‌شد مجری برنامه اعلام می‌کرد؛ «می‌دانم خسته شدید اما چند تندیس دیگر بیشتر باقی نمانده است.»! این اتفاق، اصول برگزاری رویدادهای جشنواره‌ای و جشن‌های فرهنگی و هنری را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و آن را تبدیل به یک روند فرسایشی و خسته‌کننده می‌کند، شب گذشته هم از این قاعده مستثنی نبود و دچار چنین معضلی شد. اما مراسم تا پاسی از شب ادامه پیدا کرد؛ یکی از شواهد اصلی خستگی، حضور برخی هنرمندان روی صحنه بود که اعلام می‌کردند صحبت را کوتاه می‌کنند، حاضران خسته شدند، متضاد با برگزاری جشنواره‌ها و جشن‌های دیگر فرهنگی و هنری، هنرمندان و همراهان پروژه‌ها یکی‌یکی بعد از گرفتن یا نگرفتن جایزه از سالن بیرون می‌روند و تشویق‌ها کمتر و کمتر می‌شود.
جالب است مریم مومن و زهرا داودنژاد برای اهدای جایزه بخش بهترین فیلمنامه سینما روی جایگاه حاضر شدند؛ مومن این نکته را مطرح کرد؛ «وارد سالن شدم جمعیت بسیار باشکوهی حضور داشتند و گفتم روی صحنه بروم بسیار تشویق می‌شوم حالا که آمدم تشویق‌ها آن شکوه ابتدایی را ندارد، درست است جایزه نگرفته‌ام اما تشویق‌های شما حس‌وحال خوبی را انتقال می‌دهد.»
به‌نظر می‌رسد جشن حافظ باید در روند طولانی‌شدن اهدای جوایز، بازنگری جدی داشته باشد تا مراسم از یک استاندارد زمانی برخوردار شود. اما شب گذشته به‌لحاظ مکانی و تشریفات حضور هنرمندان بسیار منظم‌تر از گذشته پیش رفت؛ علاقه‌مندان با هنرمندان مورد علاقه‌شان عکس یادگاری می‌گرفتند بی‌آنکه همراهان برخوردی داشته باشند و حاشیه‌ای از این جنس اتفاق بیفتد. نکته دیگر هزینه و بودجه چنین برنامه‌هایی است که البته به‌تعبیر امید معلم به‌واسطه حامیان و اسپانسرها تامین می‌شود، می‌تواند به‌ دور از زرق‌وبرق‌هایی هم باشد که در این گردهمایی‌ها شاهد آنها باشیم و هم بخش‌های عمده‌ای از آنها به هنرمندان و سینماگرانی اختصاص پیدا کند که دچار مشکلات مالی‌اند. اما امسال بیش از هر اتفاقی، انتقادات به جشن حافظ با اعلام نامزدها شروع شد. شاید اتفاق امیدوارکننده، قرارگرفتن نام سریال آقای قاضی، برنامه «برمودا» و سریال «سرزمین مادری» میان اسامی پرطمطراق شبکه نمایش خانگی بود که البته عمده‌ آنها در ردیف آثار ضعیف قرار می‌گرفتند.
در یکی، دو سال اخیر، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی به‌نوعی بایکوت و فقط به انتخاب چهره‌ها و سریال‌ها از آثار پلت‌فرم‌ها و شبکه نمایش خانگی پرداخته می‌شد، امسال هم بیشتر انتخاب‌ها به شبکه نمایش خانگی منحصر شد، به‌ویژه آثاری که ضعیف بودن و بی‌کیفیت بودن آنها صدای مخاطب شبکه خانگی را هم درآورده بود. «حافظ» امسال از میان سریا‌ل‌های تلویزیونی فقط «سرزمین مادری» را انتخاب کرد که البته به‌دلیل پرستاره بودن این سریال شاید نمی‌توانست از آن صرف‌نظر کند، با این حال سریال‌های «زیرخاکی» و «نون.خ.» حتی میان نامزدهای دریافت تندیس حافظ راه پیدا نکردند و سریال‌های طنزی مثل «نیسان آبی» توانست جای این آثار را بگیرد. با توجه به اینکه علی اوجی در مقام تهیه‌کننده «خائن‌کشی» قرار دارد و کارگردانی جشن حافظ را نیز عهده‌دار بود، جوایز متعدد به «خائن‌کشی» شائبه ایجاد می‌کرد، درحالی‌که این فیلم به ‌اعتقاد بسیاری از منتقدان و کارشناسان ضعیف‌تر از دیگر آثار کارنامه مسعود کیمیایی بوده است. ‌آن‌قدرکه جایزه دادن به سریال «در انتهای شب» قابل تحسین بود کاندیدا شدن «نیسان آبی» یا برگزیده شدن «دفتر یادداشت» تعجب همه را برانگیخت، درحالی‌که سریال «سرزمین مادری» می‌توانست چند تندیس حافظ را به خودش اختصاص دهد اما دریغ از یک لوح!
در بخش چهره‌های تلویزیونی شرایط بسیار سخت بود چون احسان علیخانی و مهران مدیری و حتی حامد آهنگی حضور داشتند که برنامه‌هایشان با استقبال مخاطبان مواجه شده بود اما غیر از «در انتهای شب»، دیگر آثار راه پیداکرده شبکه نمایش خانگی به بخش مسابقه جشن حافظ چندان آثار موفقی نبودند، اما هیات داوران بیست‌و‌سومین دوره جشن حافظ ترجیح داد جوایز بین آثار ضعیف شبکه نمایش خانگی تقسیم شود. بررسی جوایز به‌گونه‌ای نشان می‌داد که گرایش انتخاب‌ها تنها به‌سمت یک پلتفرم خاص گرایش داشت و حتی برای ممانعت از این شبهه کوچک‌ترین تلاشی هم نشده بود. هرچند امید معلم در شب گذشته اعلام کرد هیات داوران هیچ فیلم سینمایی را شایسته ندانست که تندیس حافظ بهترین فیلم سینما به آن اختصاص پیدا کند و ابراز امیدواری کرد سینمای ایران به‌سمت ژانرهای متنوع و فیلمنامه‌های بهتر برود. به‌نظر می‌رسد باید این سخت‌گیری و دقت‌نظر در اهدای جوایز به بخش سریال‌های تلویزیونی و استریم‌های آنلاین نمایش خانگی اتفاق می‌افتاد.