چرا قوانین را بی‌خاصیت می‌کنید؟

قطع گاز در سال گذشته ۸۰۰ میلیون دلار به پتروشیمی‌ها ضرر زد

«جهان‌صنعت»- «ما برای حفظ صنعت پتروشیمی در حال جنگ هستیم.» این گفته احمد مهدوی‌ابهری دبیر انجمن کارفرمایی پتروشیمی است؛ صنعتی که از ابتدای امسال به دلیل تغییرات پیاپی در تصمیم‌های دولت گرفتار حاشیه‌های بسیار شده است. ظاهرا این حاشیه‌ها قرار نیست تمام شود، چه آنکه به گفته مهدوی‌ابهری تصمیم‌های تازه دولت قرار است، اوضاع این صنعت را به مراتب بدتر کند.
از افزایش نرخ خوراک گرفته تا اخذ عوارض از صادرات و در نهایت افزایش ۱۵ درصدی مالیات بر ارزش‌افزوده از تولیدکننده صنعت پتروشیمی در ابتدای زنجیره تامین؛ موضوعی که مهدوی‌ابهری نتیجه اجراشدن آن را کاهش حاشیه سود صنعت پتروشیمی و در نهایت کاهش رشد تولید عنوان می‌کند و نسبت به عواقب آن به دولت هشدار می‌دهد.
دبیر انجمن کارفرمایی پتروشیمی به مناسبت روز ملی پتروشیمی در نشست خبری به خبرنگاران از مشکلات این صنعت گفت و نسبت به روزهای پیش رو ابراز نگرانی کرد. او گفت: یک سال و نیم است که به وزارت نفت پیشنهاد کردیم اجازه سرمایه‌گذاری به پتروشیمی‌ها را در میادین گازی بدهد، اما این درخواست گرفتار بوروکراسی اداری شده است.
او با اشاره به مشکلی که ناترازی گاز برای صنایع از جمله صنعت پتروشیمی ایجاد کرده است، اظهار کرد: قطع گاز در سال گذشته باعث عدم‌النفع ۸۰۰ میلیون دلاری صنعت پتروشیمی از صادرات شده و با احتساب زیان سایر صنایع به اقتصاد کشور زیان‌های مضاعفی وارد کرده است.مهدوی‌ابهری با اشاره به سهم ۳۰ درصدی صنعت پتروشیمی از صادرات غیرنفتی اظهار کرد: ۲۷ تا ۳۰ درصد بازار سرمایه متعلق به صنعت پتروشیمی است و این صنعت نقش برجسته‌ای در رشد ناخالص داخلی کشور دارد. این صنعت پتروشیمی سالانه ۶ میلیارد دلار صنایع پایین‌دستی را تغذیه می‌کند که اگر این صنعت نبود باید واردات می‌شد، همچنین این صنعت سالانه بیش از ۵۰۰ میلیون دلار کود اوره به سازمان خدمات کشاورزی با قیمت بسیار پایین عرضه می‌کند. مجموعه این عوامل به نقش بسیار برجسته صنعت پتروشیمی در اقتصاد ملی و اینکه این صنعت می‌تواند ایران را از اقتصاد تک‌محصولی نفت نجات دهد، تاکید دارد. ضمن اینکه عملکرد این صنعت هم بیانگر این نقش مهم است. سال گذشته پتروشیمی‌ها ۱۶ میلیارد دلار صادرات داشتند که ۸۰ درصد آن یعنی ۱۴ میلیارد دلار آن را به نیما عرضه و مابقی را برای خرید تجهیزات و کالا و کاتالیست و اجرای طرح‌های پتروشیمی هزینه کردند. عملکرد امسال هم کمتر از پارسال نیست؛ در هشت‌ ماهه امسال ۸ درصد افزایش تولید در صنعت پتروشیمی محقق شده و صادرات محصولات نیز همانند مدت مشابه پارسال بوده است، زیرا امسال ۶۶۰ هزار تن نسبت به پارسال محصول بیشتری به بورس کالا عرضه شده است.به گفته وی، صادرات صنعت پتروشیمی از نظر حجمی در هشت‌ ماهه امسال ۱۹ میلیون و ۸۵۰ هزار تن به ارزش ۸ میلیارد و ۳۶۰ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه پارسال از نظر ارزشی به‌دلیل کاهش قیمت‌های جهانی محصولات افت داشته است.
دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی با بیان اینکه طبق برنامه‌ریزی باید ظرفیت صنعت پتروشیمی تا پایان سال ۱۴۰۲ به حدود ۹۶ میلیون تن برسد، گفت: با وجود این چشم‌انداز و جایگاهی که این صنعت در اقتصاد کشور دارد، برخی تصمیم‌های دولت باعث شده سرمایه‌گذاران نسبت به آینده این صنعت نگران شوند. امسال با دستور دولت ۶۶۰ هزار تن از محصولات پتروشیمی‌ها در بورس کالا ابتدا به قیمت ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان عرضه شد که باعث ایجاد صف خرید شده بود. ما به این قیمت اعتراض کردیم، زیرا خریدار محصول نهایی را به قیمت دلار ۵۰ هزار تومان می‌فروخت و باعث رانت برای گروهی شده بود. در نهایت قیمت محصولات پتروشیمی در بورس کالا به حدود ۳۸ هزار تومان افزایش یافت، با وجود این هنوز این رانت برطرف نشده و عدم‌النفع آن برای صنعت پتروشیمی است.
مهدوی‌ابهری یادآور شد: پتروشیمی صنعتی است که لوکوموتیو حرکت اقتصاد ایران است. ما اولین صنعتی هستیم که طرح سرمایه‌گذاری در میادین گازی را به دلیل کمک به رفع ناترازی گاز مطرح کردیم، اما متاسفانه به دلیل بوروکراسی اداری یک سال و نیم است که درخواست کنسرسیومی که پیشنهاد سرمایه‌گذاری ۸۰۰ میلیون تا یک میلیارد دلاری به وزارت نفت ارائه کرده‌اند، معطل مانده است و مشخصا شرکت ملی نفت پاسخی به پیشنهادکنندگان نمی‌دهد که کنسرسیومی از پتروفرهنگ و باختر هستند. سوال این است که چرا دولت این پیشنهاد سرمایه‌گذاری را معطل گذاشته، در حالی که کشور دچار ناترازی گاز است.
خام یا نیمه‌خام؛ مساله این است
مهدوی‌ابهری در ادامه با اشاره به پیشنهادهای دولت در لایحه بودجه سال آینده گفت: دولت تصمیم گرفته از پتروشیمی‌های تولیدکننده اوره، پلی پروپلین و پرواتیلن به عنوان تولیدکننده‌های محصولات نیمه‌خام عوارض بگیرد، این در حالی است که در بند ث ماده ۴۸ قانون برنامه سوم موضوع خام و نیمه‌خام بودن صنایع صادراتی به روشنی مشخص شده است. بخش اعظم محصول نهایی اوره در کشاورزی مصرف می‌شود و نهایتا صنعت پایین‌دست اوره، کریستال است که آن هم واحد تولیدکننده در کشور دارد و نیمه‌خام محسوب نمی‌شود. آیا گرفتن عوارض از این صنعت ظلم در حق این تولیدکنندگان نیست؟ مگر در برنامه هفتم رشد ۸ درصدی پیش‌بینی نشده است؟ مگر قرار نیست صادرات ۲۳ درصد رشد کند؟ آیا باوجود تصمیمی که برای گرفتن عوارض از تولید و مالیات بر ارزش‌افزوده از تولید گرفته شده، می‌توان انتظار داشت این اهداف محقق شوند؟
او افزود: با این تصمیم تمام معافیت‌های ما در مناطق ویژه اقتصادی از بین رفته است. مگر در این مناطق فرش قرمز برای سرمایه‌گذاری پهن نکرده بودند، این نتیجه اعتماد سرمایه‌گذار است؟این فعال صنعت پتروشیمی با تاکید بر اینکه اقتصاد ایران قابل مقایسه با اقتصادهای آسیای جنوب شرقی یا حتی ترکیه نیست که انرژی ندارند، اضافه کرد: گرفتن عوارض از صادرات پتروشیمی‌ها یا مالیات بر ارزش‌افزوده، در هزینه تمام‌شده تولید تاثیر می‌گذارد و در واقع این کار رشد اقتصادی به دنبال نخواهد داشت. نمی‌شود هم سیاست ضد‌تورمی در کشور اجرا کرد و هم مالیات بر ارزش‌افزوده از تولید گرفت. فلسفه مالیات بر ارزش‌افزوده، در واقع در مراحل نهایی و مصرف‌کننده است نه در سرزنجیره تامین.او با بیان اینکه پیشنهاد دریافت ۱۵ درصد مالیات بر ارزش‌افزوده در تبصره ۶ بودجه سال آینده مطرح شده، یادآور شد: با این کار قوانین دائمی خاصیت خود را به تدریج از دست می‌دهند. علاوه بر این تصمیم گرفته شده از تولیدکننده‌های اتیلن ۵/۲ درصد مالیات برای ساخت خط اتیلن گرفته شود، این درحالی است که ایجاد زیرساخت وظیفه دولت است و دولت نباید هزینه زیرساخت را از تولیدکننده‌ها بگیرد.
مهدوی‌ابهری در ادامه به مطالبات واحدهای تولیدکننده اوره از دولت اشاره کرد و گفت: محصول اوره برای تولیدکننده با نرخ خوراک ۷ هزارتومانی ۱۲ هزارتومان تمام می‌شود، اما باید به نرخ یارانه‌ای هرکیلو ۷۹۰ تومان به دولت بفروشد. با وجود این دولت پول همین فروش ناچیز را هم به پتروشیمی‌ها نمی‌دهد.
او ادامه داد: نزدیک به سه سال است دولت بابت فروش اوره یارانه‌ای نزدیک به ۵۰ هزارمیلیارد تومان به پتروشیمی‌ها بدهکار است. ادامه این وضعیت باعث می‌شود مردمی که سهام این پتروشیمی‌ها را خریده‌اند، ضربه بخورند. انجمن پیشنهاد کرد این مطالبات با گاز یا مالیات تهاتر شود، اما پاسخی از سوی دولت دریافت نکردیم.
ناترازی و تولد پتروشیمی‌های جدید
دبیر انجمن کارفرمایی پتروشیمی با اشاره به ظرفیت نصب‌شده پتروشیمی‌ها گفت: ظرفیت پتروشیمی‌ها در کشور ۹۱ میلیون تن است که سال گذشته تولید بر اساس این ظرفیت ۶۹ میلیون تن بود؛ یعنی ۲۱ درصد از ظرفیت موجود استفاده نشد که ۵۰ درصد از این عدم استفاده از ظرفیت موجود، کمبود گاز بوده است.
او با طرح موانع موجود بر سر راه صرفه‌جویی در مصرف گاز گفت: باید نیروگاه‌ها از سیکل ترکیبی تغییر کنند و راندمان تولید بالا برود. از سویی طرح تعویض بخاری‌ها طرح خوبی است که متاسفانه به دلیل آنکه مردم به دولت اعتماد ندارند، به کندی در حال اجراست.مهدوی‌ابهری در واکنش به اعطای مجوز ۷۴ واحد پتروشیمی جدید گفت: باید با درخواست‌کنندگان دریافت این مجوزها صحبت کنیم که آیا از تامین خوراک خود با توجه به ناترازی گاز در آینده مطمئن هستند؟ چون اگر بعدا به مشکل برخورد کنند، به ما مراجعه می‌کنند و ما نمی‌دانیم با توجه به وضعیت ناترازی گاز چه پیش خواهد آمد.
ابهری در پاسخ به سوالی درباره آخرین وضعیت پتروشیمی هگمتانه و آبادان هم گفت: متاسفانه پتروشیمی هگمتانه به مشکل مدیریتی برخورد کرده است. خوراک این مجتمع باید از اروند و غدیر تامین شود که هنوز بلاتکلیف است. ما پیشنهاد کردیم شرکت پتروشیمی خلیج فارس این واحد را بخرد یا گاز آن را تامین کند، اما فعلا به نتیجه نرسیده و تولید در این مجتمع متوقف شده است. ما هم نگران معیشت ۱۵۰۰ کارگر شاغل در این مجتمع هستیم و متاسفانه سهامدار و سرمایه‌گذار در قید و بند نیست.
وی افزود: وضعیت پتروشیمی آبادان اما رو به بهبود است و به زودی تولید در این مجتمع از سر گرفته می‌شود.
مهدوی‌ابهری با اشاره به وضعیت پتروشیمی فرساشیمی گفت: سرنوشت این طرح با ۲۵۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری نامشخص است. از دولت درخواست خوراک کرده و حتی با وجودی که طرح‌های زنجیره تامین دارد، متاسفانه دولت کمکی به این واحد نمی‌کند و وضعیت نگران‌کننده‌ای دارد.