چرا مذاکرات مزدی آغاز نمی‌شود؟

ایلنا- کمتر از یک ماه تا پایان سال زمان داریم، اما هنوز مذاکرات مزدی ۱۴۰۳ آغاز نشده است؛ نشست سی بهمن شورای‌عالی کار به بحث در مورد یک آیین‌نامه فرعی گذشت و تلاش نمایندگان کارگری برای آغاز جدی مذاکرات دستمزد تا امروز بی‌نتیجه مانده است.
به گفته اعضای کارگری شورای‌عالی کار، مذاکرات رسمی دستمزد علیرغم آغاز اسفندماه هنوز کلید نخورده، حتی سبد معیشت حداقلی خانوارهای کارگری به صورت سه‌جانبه محاسبه نشده است.
کارگران نگران مزد ۱۴۰۳ هستند. با توجه به شواهد و قرائن موجود، گویا قرار نیست چانه‌زنی جدی و سه‌جانبه بر سر موضوع افزایش دستمزد دربگیرد.
بر این اساس باید پرسید که چرا محاسبات سبد معیشت کلید نمی‌خورد، چرا وزارت کار اهتمامی برای برگزاری جلسات مزدی- حتی نشست‌های کارشناسانه کمیته دستمزد- ندارد و آیا تا قبل از پایان سال، افزایش مزد ۱۴۰۳ مصوب می‌شود؟
محمدرضا تاجیک از نمایندگان کارگری شورای‌عالی کار می‌گوید: متاسفانه هنوز مذاکرات مزدی آغاز نشده است. وزارت کار و دولت اهتمامی برای تعیین دستمزد ندارند و باید گفت این چالشی ا‌ست که در سال‌های اخیر در دولت‌های مختلف کم یا زیاد با آن روبه‌رو بوده‌ایم. عملا یک ساختار درست برای تعیین دستمزد و مذاکرات مزدی برقرار نمی‌شود.
براساس الزامات ماده ۴۱ قانون کار، مبنای تعیین دستمزد نرخ تورم رسمی و هزینه‌های حداقلی زندگی ا‌ست که باز هم با استناد به داده‌های تورمی رسمی محاسبه می‌شود. آیا بهتر نیست تورم بهمن ماه مبنا قرار بگیرد؟ تاجیک در این رابطه می‌گوید: یک نگاه این است که مولفه‌های مزدی در اسفندماه محاسبه شود، چراکه تورم در ماه‌های پایانی سال بیشتر خود را نشان می‌دهد و در عین حال، یک تصویر تقریبا شفاف از تورم سال آینده خواهیم داشت، اما ایرادی که وارد بوده این است که هنوز جلسات کارشناسی سبد معیشت هم برگزار نشده، در واقع محاسبات سبد معیشت کلید نخورده است.
به گفته این نماینده کارگری، هنوز دورنمایی از زمان برگزاری جلسات کمیته دستمزد و شورای‌عالی کار نداریم و نمی‌دانیم کجای کار ایستاده‌ایم.
تاخیر طولانی تا اینجای کار
نماینده مجمع عالی نمایندگان کارگری کشور در شورای‌عالی کار بیان می‌کند: در سال‌های گذشته تا قبل از اول اسفندماه، سبد معیشت محاسبه و نرخ آن مصوب شده بود. معمولا معیار محاسبه را داده‌های تورمی دی‌ماه قرار می‌دادیم و با استناد به این داده‌ها در بهمن ماه، کمینه هزینه‌های زندگی یک خانوار کارگری متوسط را محاسبه می‌کردیم. متاسفانه امسال جلسات کارشناسی کمیته دستمزد برای محاسبه نرخ سبد معیشت نداشتیم. نشست‌های قبلی کمیته دستمزد به بحث در مورد مزد منطقه‌ای گذشت.
تاجیک با بیان اینکه «شورای‌عالی کار نیز هنوز به بحث مزد ۱۴۰۳ ورود نکرده» می‌افزاید: متاسفانه دستور کار نشست سی بهمن‌ماه در مورد آیین‌نامه هیات‌های تشخیص و حل اختلاف وزارت کار بود. توقع داشتیم وزارت کار، دستور کار اول جلسه را بحث دستمزد قرار می‌داد، اما اینگونه نشد. کل جلسه دو ساعته شورای‌عالی کار به بحث در مورد آیین‌نامه هیات‌های تشخیص گذشت. شوربختانه «دستمزد» کاملا در حاشیه قرار گرفت.
نماینده کارگران در شورای‌عالی کار در پاسخ به این سوال که چه زمانی مذاکرات جدی دستمزد آغاز می‌شود، می‌گوید: این هفته انتخابات را پیش‌رو داریم و گمان می‌کنم وزارت کار می‌خواهد بعد از انتخابات نشست‌های شورای‌عالی کار را برگزار کند، اما این مساله هیچ ربطی به محاسبات کارشناسانه سبد معیشت ندارد. در واقع می‌توانند نشست‌های کمیته دستمزد را برگزار و از نمایندگان شرکای اجتماعی برای آغاز بحث‌های کارشناسی دستمزد دعوت کنند، منتها ترتیب دادن جلسه برعهده وزارت کار است.
سیگنالی مبنی بر برگزاری جلسات نمی‌بینم
تاجیک تاکید می‌کند: تا امروز سیگنالی مبنی بر برگزاری نشست‌های مزدی (چه کمیته دستمزد و چه شورای‌عالی کار) ندیده‌ام. در واقع نمی‌دانیم وزارت کار چه قصدی دارد و چرا گفت‌وگوهای مزدی کلید نمی‌خورد. اگر قرار بود این هفته جلسه کمیته دستمزد برگزار شود باید تا هفتم اسفند با ما تماس می‌گرفتند و نامه می‌زدند و هماهنگی‌ها را انجام می‌دادند.
به گفته این فعال کارگری، با توجه به این شواهد و قرائن عملا هفته اول اسفند را از دست داده‌ایم و وارد هفته دوم اسفند می‌شویم، بدون اینکه مذاکرات مزدی آغاز شود.
او با تاکید بر اینکه «بحث مزد در دولت به کلی مغفول مانده» ادامه می‌دهد: این شرایط نگران‌کننده بوده و جامعه کارگری و بازنشستگان کشور را به شدت نگران کرده است. کارگران از این تاخیر طولانی انتقاد دارند. همان‌طور که قبلا گفتم هر سال تا قبل از اول اسفند، نرخ سبد معیشت- موضوع بند دوم ماده ۴۱ قانون کار- که بند آمره این قانون است، به صورت سه‌جانبه در نشست‌های رسمی تعیین شده بود.
نرخ حداقلی سبد معیشت؛ بالاتر از ۲۰ میلیون تومان
امروز رقم سبد معیشت چند است. محاسبات نشان می‌دهد که نرخ سبدِ حداقلی از ۲۳ میلیون تومان فراتر رفته است. تاجیک در رابطه با این موضوع می‌گوید: نرخ سبد معیشت را می‌توان بسیار حداقلی تخمین زد. اگر خیلی ساده نرخ سبد معیشت رسمی سال قبل را در نظر بگیریم و تورم رسمی را روی آن اعمال کنیم به رقم کفِ ۲۰ میلیون تومان می‌رسیم؛ سال قبل، سبد معیشت در کمیته دستمزدِ ذیل شورای‌عالی کار، حدود ۱۴ میلیون تومان نرخگذاری شد.
او اضافه می‌کند: اگر تورم رسمیِ ۴۲ درصدی را که دولت در رسانه‌ها اعلام می‌کند، روی سبد معیشت ۱۴ میلیون تومانی اعمال کنیم، به رقم کفِ ۲۰ میلیون تومان می‌رسیم؛ این حداقلی‌ترین نرخ برای سبد معیشت است و تاکید می‌کنم که رقم واقعی و ملموس بسیار بالاتر از ۲۰ میلیون تومان خواهد بود. سال گذشته هم نمایندگان کارگری تاکید داشتند سبد معیشت واقعی بالاتر از ۱۴ میلیون تومان است، اما در هر حال، هر جور محاسبه کنیم امسال سبد معیشت بالای ۲۰ میلیون تومان است.