24 - 05 - 2020
چرخش آشکار واشنگتن
چرخشی آشکار در سیاست آمریکا در افغانستان دیده می‌شود. واشنگتن مستقیما با اسلام‌گرایان افراطی طالبان در قطر مذاکره کرده است. نتایج مذاکرات، مثبت گزارش شده است. طالبان حاضر به مذاکره با دولت افغانستان نیست.
دیداری میان یک هیات از مقام‌های آمریکایی و نمایندگان طالبان افغانستان با پیام‌هایی بسیار مثبت به پایان رسیده است. پیشتر روزنامه‌های وال‌استریت ژورنال و نیویورک‌تایمز با استناد به طالبان گزارش داده بودند که نمایندگان این گروه با آلیس ولز، نماینده ایالات متحده در جنوب آسیا و چند دیپلمات دیگر آمریکایی در قطر دیدار کرده‌اند. نیویورک‌تایمز همچنین نوشته بود که وزارت خارجه آمریکا این دیدار را تکذیب نکرده است.
فضایی دوستانه
یکی از نمایندگان طالبان که به گفته خود عضو هیات مذاکره‌کننده بوده، گفته است دیدار میان دو طرف در فضایی دوستانه در هتلی در دوحه انجام شده است. طالبان در پایتخت قطر دفتری نیمه‌رسمی دارند. آلیس ولز، دیپلمات ارشد آمریکایی، اوایل ماه ژوئیه با ژنرال قمر جاوید، فرمانده ارتش پاکستان درباره راه‌های احتمالی پایان دادن به جنگ افغانستان گفت‌وگو کرده بود
نماینده طالبان افزوده است که نمی‌شود نام این دیدار را گفت‌وگوهای صلح نامید اما با چنین اقدامی نخستین گام برای گفت‌وگوهای رسمی و هدفمند برداشته شده است. طبق این گزارش، دو طرف توافق کرده‌اند که دیدارها در اسرع وقت ادامه یابد و مناقشه افغانستان از طریق گفت‌وگو حل شود. هیات طالبان بر این خواسته اصرار ورزیده که هیچ نماینده‌ای از دولت افغانستان در گفت‌وگوها شرکت نداشته باشد.
امتناع از گفت‌وگو با دولت مرکزی
نیویورک‌تایمز دو هفته پیش گزارش داده بود که دولت دونالد ترامپ به دیپلمات‌های ارشد خود ماموریت داده تا برای پایان دادن به جنگ افغانستان، راهی برای مذاکره مستقیم با طالبان بیابند. واشنگتن تاکنون همواره بر لزوم مذاکره طالبان با دولت مرکزی در کابل تاکید کرده و گفته بود که روند صلح باید زیر نظر رهبری افغانستان باشد. اسلام‌گرایان طالبان اما دولت افغانستان را دست‌نشانده خوانده و حاضر به گفت‌وگو با آن نیستند.
در تعطیلات سه روزه عید فطر در اواخر خردادماه گذشته میان طالبان و دولت افغانستان آتش‌بسی موقت برقرار شد. در این مدت پیکارجویان طالبان در خیابان‌های کابل و دیگر شهرهای این کشور به شکل غیرمسلح در کنار سربازان دولت افغانستان قرار گرفتند.
گفته می‌شود موعد آتش‌بس موقت بعدی برای ۳۱ مردادماه آینده به مناسبت عید قربان در نظر گرفته شده است. با وجود آنکه طالبان درخواست رییس‌جمهور افغانستان برای تمدید آتش‌بسی سه روزه را رد کرده بود اما ارتباطات پشت صحنه ادامه یافته و دولت گفته یک آتش‌بس دیگر در زمان تعطیلات عید قربان در ماه آینده میلادی مدنظر دارد.
پیام‌های مثبت از دوحه
با افزایش امید به برگزاری مذاکرات احتمالی رسمی، آمریکا قبول کرده تا مستقیما در این مذاکرات شرکت کند هرچند تاکید دارد این فرآیند تحت رهبری دولت افغانستان باشد. مقام طالبان گفت: این مذاکرات با تایید شورای رهبری برگزار شد.
به گفته منابع، دو طرف درباره پیشنهادهایی بحث کردند که به طالبان اجازه تحرک آزاد در دو استان را می‌دهد تا آنها در این دو استان مورد حمله قرار نگیرند هرچند اشرف غنی این پیشنهاد را رد کرده است. آنها همچنین درباره شرکت طالبان در دولت افغانستان به بحث پرداختند.
مقام طالبان گفت: تنها خواسته‌ای که آنها مطرح کردند اجازه دادن به حضور پایگاه‌های نظامی آنها در افغانستان بود. منابع گفتند این نشست در شهر دوحه که محل حضور یک دفتر سیاسی متعلق به طالبان است بعد از دو نشست قبلی میان مقام‌های آمریکایی و نمایندگان طالبان در ماه‌های اخیر برگزار می‌شود. یک مقام دیگر طالبان گفت: ما سه نشست با آمریکایی‌ها داشته‌ایم و به این نتیجه رسیدیم که این روند گفت‌وگوها را با هدف برگزاری مذاکراتی معنادار ادامه دهیم.
او خاطرنشان کرد: آنها اول تبادل زندانی خواهند کرد و بعد درباره مسایل دیگر که می‌تواند باعث بازیابی صلح در افغانستان شود، بحث خواهند کرد. وی افزود: با این حال هیات ما به آنها تصریح کرده که صلح تنها زمانی در افغانستان قابل برقراری خواهد بود که همه نیروهای خارجی از افغانستان خارج شوند.
یک منبع آگاه دیگر به این مذاکرات گفت: آمریکا، طالبان را تحت فشار قرار داد تا پیشنهاد آتش‌بس برای تعطیلات عید قربان را که از ۲۲ آگوست آغاز می‌شود، قبول کند. این منبع خاطرنشان کرد: انتظار اجرای یک آتش‌بس طولانی‌مدت در عید قربان وجود دارد. دو طرف درخصوص ادامه نشست‌ها و مذاکرات توافق کردند و انتظار می‌رود یک نشست دیگر پیش از این عید برگزار شود اما زمان و مکان دقیق آن هنوز روشن نشده است.
وزارت خارجه آمریکا تایید کرد که ولز به دوحه سفر کرده اما گفته او تنها با مقام‌های دولت امارات متحده عربی از جمله معاون نخست‌وزیر دیدار کرده تا صحبت‌هایی درباره مشارکت آنها برای وضعیت افغانستان داشته باشد.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به مساله مذاکرات با طالبان به یک اظهارنظر مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در تاریخ ۹ ژوئیه اشاره کرد که گفته بود آمریکا اقدام به حمایت، تسهیل و مشارکت در این مذاکرات صلح خواهد کرد اما باید درباره صلح میان افغان‌ها تصمیم‌گیری و بین آنها حل و فصل شود. هارون چکانسوری، سخنگوی اشرف‌غنی نیز گفت که مذاکرات صلح به رهبری افغان‌ها خواهد بود و یک اتفاق نظر بین‌المللی در حمایت از صلح به وجود خواهد آمد.
عقب‌نشینی ترامپ در مقابل طالبان مانند اوباما و بوش
روزنامه نیویورک‌تایمز نوشت دولت دونالد ترامپ در رویکردی که پیشتر سابقه اجرای آن در دولت‌های باراک اوباما و جورج دبلیو بوش مشاهده شده بود، از نظامیان افغان مورد حمایت آمریکا در افغانستان خواسته از مناطق کم‌جمعیت‌تر این کشور عقب‌نشینی کنند که این باعث کنترل مجدد طالبان بر مناطق وسیعی از افغانستان می‌شود.
سه مقام آمریکایی که نام‌شان را فاش نکردند به نیویورک‌تایمز گفتند این رویکرد در یک بخش قبلا فاش نشده از استراتژی جنگی که دونالد ترامپ سال گذشته اعلام کرد، توضیح داده شده است. هدف از این رویکرد محافظت از نظامیان ارتش افغانستان در مقابل حملات خطرناک‌تری که در مناطق دور افتاده و آسیب‌پذیرتر متوجه آنها می‌شود، اعلام شده تا آنها را بر شهرها و مناطق پرجمعیت‌تر و بزرگ‌تر متمرکز سازد. این رویکرد عقب‌نشینی مشابه با استراتژی‌هایی است که در دوره دولت‌های جورج دبلیو بوش و باراک اوباما در پیش گرفته شد.
این عملا تضمین می‌کند که شبه‌نظامیان طالبان و دیگر گروه‌های شبه‌نظامی تسلط‌شان بر مناطقی که قبلا تصاحب کرده بودند را ادامه می‌دهند و دولت تنها کنترل بر شهرهای اصلی و بزرگ نظیر قندهار، قندوز، مزارشریف و جلال‌آباد را تامین می‌کند. این رویکرد عقب‌نشینی نشان می‌دهد که دولت افغانستان هنوز به قابلیت تامین امنیت مناطق دورافتاده و روستایی نرسیده است.
طی سال‌های گذشته با آمدن و رفتن گروه‌های مختلف نظامیان آمریکایی و ناتو، دولت افغانستان به تدریج مجبور به عقب‌نشینی از بخش‌هایی از اراضی این کشور به نفع طالبان شده که همین موجب می‌شود نتوان فعلا پایانی برای جنگ در افغانستان متصور بود.
این راهبرد عمدتا بر تمایل دولت افغانستان برای عقب بردن نیروهایش متکی بوده است. با این حال یک مقام وزارت دفاع آمریکا گفت: تعدادی از فرماندهان ارتش افغانستان در مقابل این تلاش‌های آمریکا مقاومت کرده و گفته‌اند که این موجب می‌شود برخی مردم محلی احساس کنند به آنها خیانت شده است.
محمد کریم اتل، عضو شورای استانی هلمند گفت: رها کردن مردم در وضعیتی که به خواست‌شان احترام گذاشته نشود نقض حقوق بشر است. این بدترین نقطه ضعف دولت است که نمی‌تواند امنیت را تامین کرده و به مشکلات مردم دسترسی داشته باشد. از مجموع ۴۰۷ ناحیه افغانستان دولت این کشور ۲۲۹ ناحیه را تحت کنترل دارد و برآورد شده که طالبان ۵۹ ناحیه را در دست دارد. ۱۱۹ ناحیه باقی مانده نیز طبق گفته دفتر بازرس ویژه کل بازسازی افغانستان «سیگار» مابین دو طرف، مورد مناقشه است.
با این حال سفیر افغانستان در آمریکا با این مساله که نیروهای آمریکایی و افغان مناطق روستایی را به حال خود رها کرده‌اند و در اختیار طالبان داده‌اند، مخالف است. محب گفت: نیت، عقب‌نشینی نیست بلکه اولویت دادن به تامین امنیت مناطق شهرنشین است تا بعدا نیروهای امنیتی اجازه تمرکز بر مناطق روستایی را پیدا کنند.
هر هفته تقریبا صدها نظامی افغان کشته یا زخمی می‌شوند که اکثرا ناشی از حملات طالبان به ایست بازرسی‌ها در مناطق دورافتاده است. تنها در سال گذشته تعداد سربازان، ماموران پلیس، خلبان‌ها و دیگر نیروهای امنیتی افغان براساس اعلام سیگار به میزان حدود پنج درصد کاهش یافته است.
یک ژنرال بازنشسته ارتش آمریکا که در جریان حمله آمریکا به عراق مسوول آموزش نیروهای عراقی بوده گفت: این وضعیت تنش بسیار جدی به وجود می‌آورد چون شما شاهد از بین رفتن چشمگیر جان انسان‌ها و از بین رفتن منابع مالی هستید. ایتن اظهار کرد که رویکرد وادار کردن نظامیان افغان به ترک مناطق کم‌جمعیت و عقب‌نشینی به سمت شهرها یک رویکرد منطقی برای تامین امنیت شهرها بوده و در عین حال به دولت افغانستان اجازه می‌دهد فرصت سیاسی برای تلاش‌های صلح با طالبان پیدا کند.
این استراتژی عمدتا شبیه راهبرد نظامی باراک اوباما در افغانستان است که بعد از خروج عمده نظامیان خارجی از افغانستان در سال ۲۰۱۴ به کار گرفته شد؛ سیاستی که در سال ۲۰۰۹ و در دوره ریاست‌جمهوری بوش نیز به شکل محدود در دره کرنگال افغانستان اجرا شد.
در دولت اول باراک اوباما و دولت‌های جورج بوش، پنتاگون مجموعه‌ای از ایست بازرسی‌ها در سراسر افغانستان به وجود آورده تا نشان دهد که ائتلاف تحت رهبری آمریکا در مناطق روستایی دورافتاده نیز جنگ را پیاده می‌کند. در سال ۲۰۱۵ دولت اوباما فرماندهان افغان را تشویق کرد که دست از دفاع از برخی ایست بازرسی‌های دورافتاده به دلیل دشوار بودن وضعیت امنیتی آنها بردارد.
یک مقام آمریکایی گفت: ژنرال نیکلسون بعد از آنکه در سال ۲۰۱۶ فرمانده ارشد نظامیان خارجی در افغانستان شد از این ایده حمایت کرد. در صورتی که نظامیان افغان اکنون از این مناطق عقب‌نشینی کنند دفاع از نواحی دورافتاده عمدتا به دوش نیروهای پلیس محلی قرار داده می‌شوند که عمدتا آموزش‌های ضعیف‌تری دیده و خیلی بیشتر در مقابل خشونت‌های طالبان آسیب‌پذیر هستند.
در برخی مناطق گزارش شده که افسران پلیس با طالبان در راستای محافظت از خودشان در مقابل حملات معامله کرده‌اند. با این حال هنوز همه حدود ۱۴ هزار نظامی آمریکایی که در حال حاضر در افغانستان حضور دارند به شهرها عقب‌نشینی نکرده‌اند. تعدادی از آنها که مشغول آموزش و مشورت به نظامیان افغان در راستای راهبرد دونالد ترامپ هستند در پایگاه‌هایی در شهرهای کوچک‌تر و مناطق دورافتاده مستقر هستند. ترامپ عمدتا خواهان پایان یافتن جنگ در افغانستان بوده و به سختی توصیه وزیر دفاع آمریکا برای اعزام ۴۰۰۰ سرباز بیشتر به افغانستان را پذیرفت. دولت ترامپ همچنین به دیپلمات‌های آمریکایی دستور داده تا برای مذاکرات مستقیم با طالبان در راستای جان گرفتن دوباره فرآیند مذاکرات برای پایان یافتن این جنگ تلاش کنند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد