چرخ صنعت لاستیک نمی‌چرخد

براساس اعلام وزارت صمت، کشور در هر سال به رقمی بین ۲۶تا ۲۷میلیون حلقه لاستیک نیاز دارد، اما تولیدکنندگان ۲۱میلیون حلقه لاستیک تولید می‌کنند و رقمی حدود سه میلیون و ۷۰۰ هزار حلقه لاستیک هم هر سال وارد کشور می‌شود.
میزان تولید لاستیک در دو سال اخیر به دلیل مشکلات مختلف، افت زیادی داشته است؛ این در شرایطی است که در طرف مقابل میزان تقاضا افزایش داشته. یکی از اقداماتی که دولت برای ایجاد تعادل در بازار لاستیک انجام داد، عرضه لاستیک دولتی با قیمت مصوب بود که ظاهرا مشکلاتی در این زمینه وجود دارد و آن را بررسی کرده‌ایم.
هر مالک خودروی سواری می‌تواند در سال یک‌بار اقدام به خرید لاستیک دولتی کند و سهمیه‌ای که به رانندگان خودرو‌های سواری اختصاص پیدا کرده، دو حلقه لاستیک است. متقاضیان باید برای تامین لاستیک مورد نیاز خود با قیمت مصوب از طریق سامانه تخصیص تایر و روغن موتور اقدام می‌کردند، اما روند ثبت‌نام و دریافت لاستیک در این سایت مشکلاتی را برای متقاضیان به‌وجود آورده است.
اگرچه این سامانه زیر نظر وزارت صمت اداره می‌شود و شرکت‌های تایرسازی موظف هستند که بخشی از تولیدات خود را از طریق این سامانه با نرخ مصوب عرضه کنند، اما روند طولانی برای دریافت لاستیک حاکی از آن است که میزان تقاضا بسیار فراتر از لاستیک‌های عرضه‌شده در این سامانه است.
از دسترس خارج شدن سایت عرضه لاستیک دولتی به مدت طولانی این شائبه را ایجاد کرد که امکان ادامه این طرح برای دولت وجود ندارد، اما با این‌حال جمال میرزایی رییس انجمن صنفی صنعت تایر ضمن مردود دانستن این شایعات گفت: چند روزی میزان خرید به اندازه‌ای بود که ظرفیت پست برای آن کافی نبود، بنابراین فروش اینترنتی بسته شد که بعد از جابه‌جایی خرید‌های قبلی، سایت دوباره باز خواهد شد.
وی افزود: خرید‌های قبلی که از سکو‌های اینترنتی انجام شده، حمل نشده است. به دلیل استقبال و حجم خرید بالا، منتظر هستیم روند تقاضا کم شود. همچنین در نمایندگی‌ها و شبکه‌های تعاونی هم عرضه مستقیم انجام می‌شود که دسترسی مردم راحت‌تر باشد.
میرزایی با بیان اینکه عرضه مستقیم لاستیک افزایش پیدا کرده و شبکه نمایندگی تقویت شده، تصریح کرد: شرکت‌های تعاونی که بیشتر مربوط به تامین لاستیک مورد نیاز حمل‌و‌نقل عمومی است، کالا تزریق‌شده و وضعیت به‌زودی بهتر می‌شود. اگرچه باوجود این وعده‌ها انتظار می‌رفت عرضه لاستیک به روند عادی بازگردد، اما بعد از چند روز خدمت‌رسانی، بازهم سایت عرضه لاستیک دولتی برای چندمین‌بار از دسترس خارج شد که حاکی از طولانی شدن دوباره صف خرید لاستیک بود. چندی پیش هم رییس انجمن صنفی صنعت تایر گفته بود با تدابیر اندیشیده‌شده نظیر افزایش تولید، راه‌اندازی خطوط جدید تولید و ترخیص تایر‌های وارداتی از گمرک، طی ماه‌های آینده، محدودیتی برای فروش لاستیک وجود نخواهد داشت؛ برخی مسوولان هم از جمع شدن صف تایر از اول دی خبر داده بودند که این مساله محقق نشد.
زور توزیع به تقاضا نرسید
غلامعلی مهدوی دبیر هیات‌عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی وزارت صمت معتقد است، در حال حاضر باید از تمام ظرفیت شبکه توزیع استفاده شود. در کنار فعالیت کسب‌وکار‌های مجازی و فروش اینترنتی، از ظرفیت فروش شبکه سنتی نیز باید بهره‌مند شد. در شبکه سنتی، اطلاعات فروش و… باید در سامانه جامع تجارت ثبت شود؛ همان‌طور که اشاره شد، پیش‌تر بخش‌های اجباری اضافه بود که روال کار را با کندی ‌همراه و منجر به ایجاد صف می‌شد که اکنون برداشته و کار تسهیل شده است.
یکی از علت‌های طولانی شدن صف‌های تقاضا برای خرید لاستیک دولتی را می‌توان روند طولانی برای ثبت درخواست متقاضیان و پاسخ به آن دانست. در همین راستا، محمود بنانژاد دبیرکل اتاق اصناف ایران گفت: بعد از حذف الزام کد احراز، انتظار می‌رفت که روند ثبت‌نام کوتاه‌تر شود، اما این اتفاق نیفتاد. در حال حاضر مشکلی که در سامانه جامع تجارت با آن مواجه هستیم، این است زمانی ‌که مشتری کدملی خود را وارد می‌کند، باید استعلام مشخصات از ثبت ‌احوال و شماره تلفن همراه وارد شده مطابقت داشته باشد؛ این نیز زمان‌بر بوده و این مشکل از طرف سامانه‌های متصل به سامانه ثبت درخواست لاستیک به وجود آمده است.
تولید از مصرف عقب مانده است
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، میزان تولید لاستیک در رینگ‌های پرمصرف برای مردم ۲۵ درصد نسبت به سال‌های گذشته کاهش داشته، از طرف دیگر زمان زیادی از کاهش تعرفه واردات لاستیک نگذشته و لاستیک‌های وارداتی هنوز به بازار مصرف نرسیده، همین مساله باعث شده تا مصرف‌کنندگان در صف‌های طولانی لاستیک منتظر بمانند، چراکه اختلاف معناداری میان قیمت لاستیک دولتی و لاستیک در بازار آزاد وجود دارد. با وجود اظهارات کارشناسی و شناسایی مشکلات از سوی متولیان امر در کشور، اما هنوز سامانه عرضه لاستیک دولتی از دسترس خارج بوده و امکان ارائه خدمات به متقاضیان را ندارد که باتوجه به نزدیک شدن به ماه‌های پایانی سال و افزایش مسافرت‌ها، پیش‌بینی می‌شود اگر این مشکلات برطرف نشود، صف‌های خرید لاستیک دولتی شلوغ‌تر از قبل شود.