چرخ لنگ دوچرخه‌های ایرانی

باشگاه خبرنگاران جوان- تولید دوچرخه در کشور از سال‌های دور آغاز شد که در این زمینه نیز چند کارخانه مطرح شکل گرفت که خیلی زود نام برند آنها بر سر زبان ایرانی‌ها افتاد. اما صنعت دوچرخه در حال حاضر با فرازونشیب‌های زیادی همراه است تا جایی که برخی کارخانه‌های تولید این وسیله در سراشیبی مشکلات افتاده و حتی به تعطیلی رسیده‌اند. کارشناسان این حوزه عوامل متعددی را در افول صنعت دوچرخه‌سازی دخیل می‌دانند که شاید بتوان گفت کمبود سرمایه در گردش به دلیل کوچک بودن بازار و رکود مداوم یکی از اصلی‌ترین علل افت صنعت دوچرخه‌سازی در ایران است.
به گفته تولیدکنندگان این وسیله، مشکلات متعددی برای وارد کردن مواد اولیه از جمله قیمت بالای این مواد وجود دارد که در اثر افزایش نرخ ارز در این میان از تاثیر بسزایی برخوردار است. واردات خودرو به صورت مونتاژ شده ممنوع است و تولید‌کنندگان برای ساخت آن، قطعات را از چین وارد و اقدام به سرهم‌بندی آن در داخل می‌کنند و شاید بتوان گفت اغلب دوچرخه‌های موجود در بازار ایران به این شکل تولید می‌شوند.
ضرورت ورود دولت
مصطفی صفرخانی، رییس اتحادیه تولیدکنندگان قطعات و تعمیرکاران دوچرخه و موتورسیکلت گفت: در تهران کارخانه‌ای برای ساخت دوچرخه وجود ندارد و تنها یک کارخانه در قوچاق موجود است که بعید می‌دانم هم‌اکنون در حال فعالیت باشد. زمانی در کشور دوچرخه‌هایی با کیفیت بالا و با ظاهری شیک تولید می‌شد که شاید در صورت ادامه تولید دیگر نیازی به واردات این حجم از دوچرخه به ایران وجود نداشت.
او بیان کرد: با وجود اینکه دوچرخه وسیله‌ای برای حمل‌و‌نقل بوده و جزو حمل‌و‌نقل پاک به شمار می‌آید، اما از آن حمایت نمی‌شود. این صنعت به شدت نیاز به حمایت دولت دارد. در حال حاضر دوچرخه‌هایی که در بازار موجود است وارداتی بوده و هم‌اکنون به اندازه کافی وارد شده است.
رییس اتحادیه تولیدکنندگان قطعات و تعمیرکاران دوچرخه و موتورسیکلت با بیان اینکه تولیدکنندگان در کشور دچار تحریم داخلی هستند، گفت: این تحریم‌ها شامل سنگ‌اندازی‌های دارایی، بیمه، مالیات و بانک می‌شود.
صفرخوانی گفت: هنگامی که رشد میزان فروش تولیدکنندگان، مالیات نرخ مطالبات را افزایش می‌دهد، بیمه با بالا رفتن تعداد کارگران مشابه عملکرد دستگاه قبلی را دارد و تولیدکننده دیگر توانی برای تولید ندارد و خود به خود از چرخه حذف می‌شود.
او با بیان اینکه با حمایت می‌توان به داخلی‌سازی دوچرخه رسید، گفت: با توجه به اینکه دوچرخه وسیله‌ای ساده است و تمام قطعات آن از جمله فولاد در داخل کشور موجود است، اگر سرمایه‌گذار پیدا شود می‌توان آن را در داخل کشور به بهترین شکل تولید کرد. با وجود اینکه واردات دوچرخه به صورت مونتاژ شده به کشور ممنوع است، اما واردات قطعات آن ممنوع نبوده و دارای تعرفه اندکی است در نتیجه بسیاری از افراد اقدام به واردات قطعات دوچرخه از چین و سرهم‌بندی آن در داخل می‌کنند و شاید بتوان گفت ۹۵ درصد دوچرخه‌های موجود در بازار ایران به این شکل تولید می‌شوند.
جلوگیری از خروج ارز
حمیدرضا رستگار رییس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد با اشاره به توان داخلی‌سازی کشور در تولید دوچرخه و وجود مواد اولیه آن در کشور گفت: فولاد نقش زیادی در تولید یک دوچرخه دارد و خوشبختانه در داخل کشور این کالا به خوبی یافت می‌شود.
این مقام مسوول تشریح کرد: با توجه به اینکه فولاد جزو کالای استراتژیک در دنیا محسوب می‌شود و میزان مصرف آن در کشور‌ها نشان از توسعه‌یافتگی است و مصارف آن در تمام صنایع کشور اعم از صنعتی، نظامی، کشاورزی و ساختمانی کاربرد دارد، بنابراین از اهمیت زیادی در کشور برخوردار هستند و در سرمایه‌گذاری به این صنعت نباید به صورت مقطعی نگاه کرد، بلکه باید به توسعه آن به صورت راهبردی نگریست.
او بیان کرد: با نگاه ملی به این صنعت و با توجه به میزان تولید، خوشبختانه با وجود همه تحریم‌ها کشورمان خودکفا بوده و به دلیل تجدیدناپذیر بودن معادن باید از خام‌فروشی آن به صورت جدی جلوگیری شود و از کمیت تولید عبور کرد و به کیفیت توجه کنیم. به طور کلی آهن و فولاد در صنایعی چون خودروسازی، موتورسیکلت و دوچرخه بیشترین مصرف را داشته و با اتکا به صنعت داخلی می‌توان از خروج میلیار‌دها ارز جلوگیری کرد.
تولیدات داخلی تحت تاثیر ارز
حسن صادق‌زاده عضو سندیکای تولید‌کنندگان قطعات دوچرخه نیز با بیان اینکه در داخل کشور توان داخلی‌سازی قطعات دوچرخه وجود دارد، گفت: خوشبختانه بیشتر شرکت‌های تولید‌کننده قطعات دوچرخه در ایران، قطعات و لوازم مورد نیاز دوچرخه را تولید می‌کنند و آن را به عنوان قطعات یدکی به بازار ارائه می‌دهند اما با این حال این صنعت نیاز به حمایت دارد چرا که سرمایه‌گذاران، سرمایه‌گذاری در آن را یک ریسک می‌دانند.
صادق‌زاده یکی از دلایل عدم توفیق در حوزه دوچرخه‌سازی را تنوع بالای دوچرخه‌های امروزی دانست و گفت: تولید دوچرخه‌های روز دنیا نیاز به دستگاه‌های جدید دارد، به عنوان مثال اگر بخواهیم بدنه دوچرخه را تولید کنیم باید چند دستگاه جدید و خط رنگ به کارگاه خود اضافه کنیم و این امر نیاز به سرمایه هنگفتی دارد و در شرایط کنونی تامین آن برای تولید‌کننده داخلی امکان‌پذیر نیست.
وی تاکید کرد: تنها کارخانه تولید دوچرخه در ایران، کارخانه آسا‌ک دوچرخ در شهر قوچان بود؛ کارخانه‌ای بسیار بزرگ و مجهز که قابلیت تولید ۳۰ تا ۴۰ مدل دوچرخه را داراست. متاسفانه این کارخانه در جریان خصوصی‌سازی به فرد نالایقی سپرده شد که با سوء‌مدیریت کارخانه را به تعطیلی کشاند. حتی این روز‌ها حرف‌های بسیاری بر سر فروش ماشین‌آلات کارخانه و پرداخت حقوق‌های معوقه کارگران مطرح است.
عضو سندیکای تولید‌کنندگان قطعات دوچرخه بیان کرد: کارخانه‌های دیگری که در داخل کشور فعالیت دارند قطعات خود را از چین وارد کرده و فقط در داخل مونتاژ می‌کنند. امروز برای تهیه مواد اولیه کارخانه مشکلات بسیاری داریم. به عنوان مثال برای تهیه قطعاتی همچون پیچ و مهره با افزایش نرخ ارز به مشکلات جدی بر‌خورده‌ایم.
صادق‌زاده با اشاره به اینکه ۸۰ درصد تولیدات داخل تحت تاثیر ارز است، گفت: با اشاره به حجم بالای واردات، کارخانه‌هایی همچون کارخانه ما به سختی به حیات خود ادامه می‌دهند و مشکل اصلی این است که تولیدکننده‌های داخلی به برنامه‌های دولت در جهت ثبات بازار و نرخ ارز اعتماد ندارند.
عضو سندیکای تولید‌کنندگان قطعات دوچرخه تصریح کرد: برخی از تولیدکننده‌ها اجزا و قطعات را از چین وارد می‌کنند و بدنه را می‌سازند و مغازه‌داران این بدنه‌ها را خریداری و خودشان آنها را مونتاژ و تبدیل به دوچرخه می‌کنند. تولید داخل در بهترین حالت پنج درصد نیاز بازار را جواب می‌دهد و ۹۵ درصد مابقی به دلیل ممنوع بودن واردات دوچرخه از طریق واردات قطعات با تعرفه از چین و سر‌هم‌بندی در داخل صورت می‌گیرد.
حال انتظار می‌رود با توجه به نیاز کشور به این وسیله حمل‌و‌نقل پاک و وجود مواد اولیه در داخل کشور، دولت از این صنعت حمایت کند تا شاهد داخلی‌سازی این کالا در کشور باشیم.