26 - 09 - 2024
چشم‌انداز بورس تهران در نیمه دوم سال
«جهان صنعت» – همزمان با گذر اهالی بازار سرمایه از شهریورماهی که بر خلاف روزهای رکودی تابستان، توانست برگه‌ای امیدوارکننده در دفتر روزهای معاملاتی بورس تهران به ثبت برساند، پاییز با تحرکات مصمم شاخص‌های سهامی آغاز شد.
موقعیت بازار در نیمه اول سال
در نیمه اول سال، وقوع انواع و اقسام ریسکهای سیستماتیک و غیر‌سیستماتیک به طور همزمان، بازار را در جو رکودی فرو برد.
سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی در قالب افزایش نرخ بهره بدون ریسک، در نیمه ابتدایی سال، سایه سنگینی بر دوش بازار سرمایه انداخته بود. فشار نرخ بهره مستقیما جذابیت سرمایه‌گذاری در بورس تهران را نشانه رفت. هنگامی که سرمایهگذار با بازدهی بیش از 30درصدی، بدون ریسک مواجه می‌شود، انگیزه خرید سهام کاهش پیدا می‌کند. از سوی دیگر افزایش هزینه نگهداری پول، موجب شده بود تا تامین مالی صنایع با مشکلی جدی مواجه شود.
دلار نیمایی رشد پیوسته‌ای را طی هفته‌های اخیر طی کرده است. با این وجود در روزهای ابتدایی سال 1403، اختلاف نرخ نیمایی و دلار آزاد، به بالاترین اخلاف خود یعنی محدوده 60درصدی رسیده است.
واکنش خنثی و بی‌تصمیمی متولیان بورس در بازه یادشده، باعث شده بود تا بورس در روزهای حساسی همچون ترور هنیه، با سقوط نماگرهای سهامی مواجه شود. این موضوع محدود به اتفاقات کلیدی بازار نمی‌شد و بر سنتیمنت کلی بازار و ذهنیت سرمایه‌گذاران تاثیر منفی گذاشته بود. هنگامی که سرمایهگذار ضعف در تصمیمات رگولاتور را مشاهده می‌کند، به طور اتوماتیک تمایل کمتری برای خرید سهام خواهد داشت.
زمزمه‌های خوش‌بینی در انتظارات سرمایه‌گذاران
در این بین تصمیماتی از قبیل محدودیت 2درصدی دامنه نوسان نیز عمق بازار را به شکل چشمگیری کاهش داد. در نیمه دوم سال اما، انتظارات تعادلی و بعضا مثبت به وجود آمده که ناشی از بیانات مدیران اجرایی جدید، توجه سرمایه‌گذاران به بازار سهام جلب شده است.
در روزهای معاملاتی اخیر، نشانگر‌های معاملات از جمله حجم و ارزش آن نشان از خروج بورس از روزهای رکودی سابق می‌دهد. طی دو روز معاملاتی گذشته، ارزش معاملات به کانال 5هزار میلیارد تومانی صعود کرده و این موضوع نویدبخش افزایش پویایی در تالار شیشه‌ای شده است. همانگونه که اشاره شد، به واسطه حمایت‌هایی که از سوی سکانداران اقتصاد و بازار سرمایه شده، جریان معاملات از حالت سردرگمی و ابهامات سابق، تا حدودی خارج شده است.
کارشناسان از نقطه فعلی، به عنوان بزنگاهی برای ساخت نقطه عطف با فراهم کردن بستر مناسبی برای بازار یاد می‌کنند. در صورت رفع موانع و مشکلاتی که علیه بازار وجود دارد، بازگشت تدریجی اعتماد به بورس صورت خواهد گرفت. در صورت تحقق وعده‌ها و تحولاتی که زمزمه آن با تغییر رویکرد اقتصادی حاکم مطرح شده است، می‌توان به این مهم امیدوار بود. البته در این سناریو، مهم ظهور و بروز بهبود شرایط در صورت‌های مالی شرکت‌هاست. عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصاد و دارایی کشور از نرخ سود بدون ریسک به عنوان مانع اصلی تشکیل سرمایه و همچنین عامل اصلی تهی کردن دست صنایع از حاشیه سود یاد کرده است. این رویکرد به خوبی توانسته گرای مثبتی به بازار سرمایه دهد و جان دوباره‌ای به آن تزریق کند. در این بین موضوع مهم این است که انتظارات مثبت، توان پیش‌برد محدودی دارند. در نهایت این اجرا و تاثیر آن در آمار و ارقام است که بازیگر تعیین‌کننده خواهد بود. نوع مواجهه اهالی معامله‌گران و سرمایه‌گذاران تالار شیشه‌ای در تقابل با ریسکهای ژئوپلیتیکی، نقطه قوت دیگری است که می‌توان به آن اشاره کرد. 6 ماهه ابتدایی سال به شکلی پیش رفت که بورس به اندک درگیری‌های منطقه‌ای نیز واکنش تندی نشان می‌داد. با وجود اینکه درگیری‌های منطقه همچنان ادامه دارد اما بی‌اعتنایی جریان معاملات به آن، سیگنال مثبتی را به سهامداران مخابره کرده است.
ریسکهای بازار سهام در نیمه دوم سال
با وجود نگاه مثبتی که زیر پوست معاملات جریان یافته همچنان بازار سهام با ریسک‌هایی مواجه است. کسری بودجه دولت در کنار بحث ناترازی انرژی که ممکن است صنایع را با خطر تعطیلی مواجه کند، از جمله ریسکهای بورس در 6 ماهه دوم سال است. برزو حق‌شناس، کارشناس بازار سرمایه در رابطه با بررسی ریسک‌هایی که بازار سهام در 6 ماهه دوم سال با آن مواجه است، به«جهان صنعت» گفت: «در درجه اول ریسکهای سیستماتیک وجود دارد که نمی‌‌توان کار زیادی برای مواجهه با آن کرد. انتخابات آمریکا و تمایل اسرائیل برای افزایش تنش‌ها به عنوان ریسک سیستماتیک بازار وجود دارد. خوشبختانه ساید ایران سعی در کنترل و مدیریت شرایط دارد اما به هر صورت طرف مقابل در حال افزایش درگیری و تنش است.»
حق‌شناس در رابطه با دیگر ریسک بازار سرمایه گفت: در سوی دیگر ماجرا، بحث نرخ بهره مطرح است. جایی که شاهد آن هستیم که نرخ اخزا روی ارتفاع 28درصدی قرار گرفته است. چشم‌اندازی عملی در رابطه با رویکرد دولت در قبال نرخ بهره وجود ندارد. آقای همتی صرفا گلایه می‌کند و اقدامی در این زمینه وجود ندارد. به این معنا که دولت و بانک مرکزی در رابطه با این موضوع اقدام به شفاف‌سازی برنامه خود در رابطه با نرخ بهره نمی‌کنند. این سوال که آیا بانک مرکزی قصد افزایش نرخ بهره، کاهش آن یا نگهداشتن آن در سطح فعلی را تا پایان سال دارد، بی‌پاسخ مانده است یا پاسخ به این سوال که «پلن دولت برای 380 همت اوراقی که با نرخ 30درصدی در سال گذشته به فروش رسید، چیست؟» نیز از جمله ابهاماتی است که در عملکرد دولت و بانک مرکزی دیده می‌شود. تا زمانی که چنین ابهاماتی در سطح اقتصاد کلان کشور وجود دارد، حرکت بازار با اندکی کندی مواجه خواهد بود. آقای فرزین سیاستی که طی مدت یک سال و نیم اخیر پیاده کرده این است که اجازه جابه‌جایی پول بین بازارها را نداده است. این جو رکودی گرچه کمر‌نگ اما همچنان در میان بازارهای موازی ادامه دارد. این کارشناس بازار سرمایه در برشمردن دیگر ریسک بازار سرمایه که باید در 6 ماهه دوم فکری به حال آن از سوی متولیان شود، گفت: «به تازگی رویه‌ای در بازار سرمایه ایجاد شده که در بلندمدت تعادل و روند طبیعی بازار را به خطر می‌اندازد. هنگامی که ریسکهای سیستماتیک بالا می‌رود، متولیان بازار در دامنه نوسان تغییراتی ایجاد می‌کنند و پس از مرتفع شدن ریسک احتمالی، دیگر به روال طبیعی بازنمی‌گردانند، یعنی دامنه نوسان به سطح 2درصدی محدود شد، افزایش یک‌پله‌ای تا دامنه 3درصدی را تجربه کرد اما دیگر به سطح قبلی بازنگشت.» وی در ادامه افزود: «شاید این موضوع در کوتاه‌مدت به عنوان حمایت از بازار مطرح شود، اما در بلندمدت می‌تواند تبدیل به مخاطره‌ای برای بازار شود، یعنی نباید شرایطی پیش آید که به هر دلیلی از جمله بد بودن گزارشات 6 ماهه، بالا گرفتن فشار فروش معاملات و… سنتی برای دست بردن در روال طبیعی جریان معاملات فراهم باشد. این موضوع در میان‌مدت و بلندمدت منجر به متضرر شدن بازار سهام خواهد شد.»
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد