چشم‌انداز بورس پس از مذاکرات

بهرام گروسی*
در تجربه برجام، مذاکرات آنچنان برای بازار مفید نبود چراکه نرخ بهره حقیقی مثبت بود و بازار باوجود کاهش ریسک‌ها نه P/E قابل‌توجهی به دست آورد و نه خیلی اتفاق واقعی و قابل چشمگیری در شرکت‌ها رخ داد. در برخی صنایع رشدهایی رخ داد که نمی‌توان آنها را توسعه نامید. این دور از مذاکرات متفاوت
به نظر می‌رسد و اگر توافق صورت بگیرد و امتیازات اقتصادی خوبی بتوانیم بگیریم، در آن صورت شرایط خوبی در بازار را شاهد خواهیم بود اما در صورتی که تکنولوژی وارد نشود و فقط فروش نفت افزایش یابد باز هم برای تمامی بخش‌های بازار اتفاقات جذابی رخ نخواهد داد. دلار به عنوان مهم‌ترین عامل رشد بازار، اگر اندکی از سرعت رشد خود در اثر مذاکرات بکاهد، آنگاه عیار شرکت‌ها مشخص می‌شود و می‌توان فهمید که کدام شرکت توانسته بهره‌وری خود را افزایش دهد و کدام شرکت نیز تعامل با خارج، حاکمیت شرکتی و رشد پایدار را محقق خواهد کرد. اگر در یک سناریوی خوب، نرخ بهره، تعادلی و نزدیک به تورم باشد، درهای کشور باز شود و شرکت‌ها بتوانند با شرکت‌های خارجی تعامل داشته باشند و بتوانیم واردات تکنولوژی، دانش و تجربه را داشته باشیم، اتفاقات مثبتی در بازار رخ می‌دهد. بخش بزرگی از بازار مربوط به بازار پتروشیمی‌ها، پالایشی‌ها و فولادی‌هاست و در سناریوی مذکور شرکت‌های جدید وارد خواهند شد و اوضاع صنایعی مثل صنعت خدمات نیز بهبود خواهد یافت. در نهایت اگر از حیث کاهش ریسک‌ها شاهد اتفاقات خوبی باشیم، P/E بازار می‌تواند بهتر شود ولی نباید انتظار خیلی بالایی برای کلیت بازار داشته باشیم چراکه قیمت‌های جهانی نیز اوضاع خوبی ندارند. انتظارات تورمی با توجه به فضای سیاسی می‌تواند کنترل شود و در حال حاضر شرایط خوب به نظر می‌رسد. ما نتوانستیم از دوره برجام ماحصل اقتصادی مناسب را ببریم.
اگر جریان مذاکرات خوب پیش برود و اقتصاد ایران به اقتصاد جهانی وصل شود احتمالا برای مدت کوتاهی به جهت کنترل انتظارات تورمی، نرخ بهره واقعی را اندکی بالا نگه دارند و در صورت تداوم ثبات و بهبود وضع دولت، نرخ بهره تعادلی را شاهد باشیم. انتظار نمی‌رود که نرخ بهره به زودی کاهش یابد. از طرفی برخی معتقدند که بازار نه بلکه فقط چند شرکت بزرگ در حال رشد هستند. این اتفاق در بورس آمریکا نیز رخ داده است. شرکت‌هایی که عملکرد خوبی دارند رشد کرده‌اند. نقدشوندگی برای سهامدار مهم است و نقدشوندگی شرکت‌های بزرگ نیز بالاست. هرکسی که فکر می‌کند شاخص دارد دستکاری می‌شود می‌تواند روی خود شاخص سرمایه‌گذاری کند. در آخر لازم به ذکر است که حتی اگر کسی پورتفویی از سهام شرکت‌های کوچک خوب می‌خرید نیز می‌توانست بازدهی خوبی داشته باشد.
* مدیر تحلیل گروه مالی فارابی