چشم‌انداز مبهم هتل‌داری

نادر نینوایی- ایران در حوزه گردشگری ظرفیت‌های بی‌بدیلی دارد و یکی از ۱۰ کشور نخست جهان به لحاظ آثار تاریخی ثبت شده در فهرست یونسکو است. از سوی دیگر جاذبه‌های طبیعی متعدد و قرارگیری نام کشورمان در میان پنج کشور نخست دارای میراث فرهنگی ناملموس ثبت جهانی شده، گواهی بر پتانسیل‌های بالا و غیرقابل انکار کشور در صنعت توریسم است.
مجموعه‌ای از عوامل اما در این سال‌ها مانع بهره‌مندی اقتصاد کشور از ظرفیت‌های موجود در صنعت گردشگری شده است و یقینا یکی از این دلایل ضعف‌های زیرساختی در حوزه هتل‌داری است. کشور ۶۴/‏۱ (یک و ۶۴ صدم) ‌میلیون کیلومترمربعی ایران در ردیف کشورهای بزرگ جهان قرار می‌گیرد اما تعداد و کیفیت هتل‌های موجود در کشور با نیازها و اهداف تعیین شده برای صنعت گردشگری آن تناسب ندارد.
در این شرایط چنانچه دولت قصد دستیابی به اهداف تعیین شده برای گردشگری در برنامه هفتم توسعه را داشته باشد و هدف جذب ۱۵‌میلیون گردشگر سالانه را که در این برنامه ذکر شده در سر می‌پروراند، باید فکری به حال تعداد کم هتل‌های کشور و خصوصا تعداد پایین هتل‌های چهار و پنج ستاره کند.
سیدرضا صالحی‌امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی دولت چهاردهم در صحبت‌های اخیر خود از برنامه‌ریزی برای ساخت هر سال ۱۰۰هتل با تکیه بر توان بخش خصوصی خبر داده است. بخش خصوصی صنعت هتل‌داری اما اگرچه پروژه‌های بسیاری در حال ساخت دارد اما از سویی به سبب مشکلات در زمینه بوروکراسی اداری و از جهتی به سبب شرایط پیچیده و دشوار دریافت تسهیلات، بسیاری از پروژه‌هایشان نیمه‌کاره مانده است.
از سوی دیگر مشکلات متعدد صنعت هتل‌داری پس از اتمام مراحل ساخت و راه‌اندازی هتل هم پالس‌های مثبتی به سرمایه‌گذاران نمی‌دهد. معافیت مالیاتی هتل‌های سه‌ستاره و پایین‌تر و در عین حال مالیات‌های بعضا سنگینی که بر هتل‌های چهار و پنج ستاره اعمال می‌شود، انگیزه ساخت هتل‌های لوکس را از سرمایه‌گذاران می‌گیرد. این در حالی است که صنعت گردشگری برای جذب گردشگران بین‌المللی نیازمند ایجاد هتل‌های چهار و پنج ستاره و با استانداردهای بین‌المللی است.
درخواست تنزل درجه برای معافیت مالیاتی
شهرام شیروانی، نایب‌رییس جامعه حرفه‌ای هتل‌داران ایران و سرمایه‌گذار گروه هتل‌های باباطاهر در جریان نشست اخیر با وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: می‌طلبد که مساله مالیات بر ارزش‌افزوده هتل‌های چهار و پنج ستاره مورد توجه و رسیدگی قرار گیرد. در گذشته زحمتی کشیده شد و برای هتل‌هایی تا سه ستاره معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده گرفتیم. امروز اما شاهد هستیم هتل‌هایی که تا چهار ستاره را اخذ کرده‌اند، به خاطر همین موضوع و بار و فشار مالی که ایجاد می‌شود، ممکن است ترجیح بدهند به سه ستاره تبدیل شوند. به نظرم یکی از دلایلی که سبب شده تعداد زیادی هتل‌های چهار و پنج ستاره در کشور نداشته باشیم، همین است. این موضوع به گردشگری و به کشور خسارت وارد می‌کند.
گفتنی است در سال‌های گذشته نیز رییس انجمن هتل‌داران استان مرکزی خواستار اعمال معافیت‌های مالیاتی برای هتل‌های چهار و پنج ستاره شده بود.
مهرداد سمیعی در این خصوص گفته بود: مساله ارزش‌افزوده به مساله‌ای مهم برای هتل‌ها تبدیل شده است. اکثر هتل‌ها از نظر درجه‌بندی در حال کاهش اعتبار خود از چهار یا پنج ستاره به سه ‌ستاره هستند تا شامل معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده شوند که این امر در بلندمدت به هتل‌ها ضربه جدی وارد می‌کند و لازم است که برای هتل‌های چهار تا پنج ستاره نیز معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده لحاظ شود.
اهمیت حمایت از صنعت نوپای گردشگری کشور
علی‌اصغر امیری سرمایه‌گذار گروه هتل‌های اسپیناس در خصوص اهمیت حمایت از صنعت نوپای گردشگری کشور، گفت: در بسیاری از کشورها از هتل‌‌های چهار و پنج ستاره عوارض اخذ نمی‌شود، علت آن است که می‌خواهند کیفیت گردشگری را بالا ببرند؛ ولی در کشور ما هرکس که کیفیت کارش پایین‌تر باشد، معافیت دارد. نتیجه این رویکرد آن بوده کسانی که هتل پنج ستاره دارند هم بخواهند که سه ستاره شوند تا گرفتار ارزش‌افزوده و مالیات نشوند.
امیری افزود: عموما در ابتدای سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاران را تشویق می‌کنند که چند سال از پرداخت مالیات معاف هستند؛ اما برای هتل‌ها تنها ۵۰درصد تخفیف در نظر گرفته شده است که به آن هم عمل نمی‌شود. از سوی دیگر در زمان کرونا که در همه دنیا به هتل‌داران کمک‌های بلاعوض ارائه شد، در ایران این اتفاق نیفتاد، اگرچه گفتند دو سال مالیات از هتل‌داران اخذ نمی‌شود اما آن را هم دارند می‌گیرند.
او در ادامه گفت: متاسفانه همکاری لازم با سرمایه‌گذاران صنعت هتل‌داری و هتل‌داران وجود ندارد. در حالی که گردشگری در کشور ما یک صنعت نوپاست و باید به آن کمک کرد. به نظرم اگر دولت به دنبال این است که شغل زودبازده در کشور ایجاد کند، بهترین راه این است که در صنعت گردشگری سرمایه‌گذاری شود. براساس آمارهای ارائه شده، هر گردشگری که به کشور بیاید سه شغل به ازای آن ایجاد می‌شود که صنایع دیگر در زمینه ایجاد اشتغال این‌قدر زودبازده نیستند.
چالش‌های هتل‌داران کشور
محمود مادرشاهیان، رییس جامعه حرفه‌ای هتل‌داران خراسان‌رضوی در خصوص چالش‌های بخش خصوصی هتل‌داران کشور گفت: گردشگری صنعت شده است اما سوال اینجاست که چرا هتل‌دار باید بیمه غیرصنعت پرداخت کند؟ از سوی دیگر لازم است بوروکراسی اداری کاهش یابد تا سرمایه‌گذار از عرصه هتل‌داری فرار نکند. یکی از چالش‌های سرمایه‌گذاران به محض ورود به ساخت هتل، الزام پرداخت هزینه‌های بالا برای اخذ پروانه است. امروز ۲۰۰ واحد هتل در دست ساخت داریم که به خاطر مشکل در دریافت تسهیلات تعطیل یا نیمه‌تعطیل هستند و سرمایه‌گذاران دچار آسیب غیرقابل جبران می‌شوند و اگر به کمک اینها نرویم واقعا سرمایه‌ای ملی از دست خواهیم داد.
رییس جامعه حرفه‌ای هتل‌داران خراسان‌رضوی افزود: سرمایه‌گذاران خراسان‌رضوی آمادگی ساخت ۱۰۰ هتل سه، چهار و پنج ستاره را دارند اما شرط تحقق آن است که سرمایه‌گذاران استان برای دریافت تسهیلات در پیچ‌وخم بانک‌ها و مشکلاتی که برای آنها ایجاد می‌شود، نمانند.