چشمان بسته معاونت صنایع‌دستی

نیما ذاکری*
نمایشگاه‌های صنایع‌دستی در سال‌های نه‌چندان دور رایگان بود و اسکان پذیرایی برای هنرمندان وجود داشت، نمایشگاه‌ها به بهترین شکل برگزار می‌شد و از هر استان نیز پنج هنرمند در نمایشگاه‌ها شرکت می‌کردند. متاسفانه به مرور تعداد نمایشگاه‌های صنایع‌دستی کم و نحوه برگزاری نیز بی‌کیفیت شد. امروز عدم کارشناسی در بحث برگزاری نمایشگاه‌ها و بی‌توجهی به مساله اسکان هنرمندان و غرفه‌داران در نمایشگاه‌ها تبدیل به چالشی جدی شده است.

از سوی دیگر باوجود مشکلات عدیده فعالان صنایع‌دستی در حوزه مسائل مالیاتی و بیمه، معاونت صنایع‌دستی منفعل بوده و انتظارها را برآورده نمی‌کند.
نگاهی به وضعیت کنونی ما را به این نتیجه می‌رساند که معاونت صنایع‌دستی وزارت میراث فرهنگی در روزهای ناخوش هنرمندان صنایع‌دستی، تمرکز خود را بر ثبت شهرهای ملی و جهانی صنایع‌دستی گذاشته است که این رویکرد نیز هیچ فایده و استفاده‌ای برای هنرمندان ندارد؛ صرفا یک نمایش به راه افتاده که معاونت بگوید اقداماتی را انجام داده است.
در این شرایط می‌توان گفت معاونت صنایع‌دستی صرفا تبدیل به معاونت ثبت ملی و جهانی شهرهای صنایع‌دستی شده است.
حتی پروانه تولید که پیش از این امکان ثبت رایگان آن وجود داشت، هزینه‌بر شده است و صرفا برای ثبت این پروانه ۲۰۰هزار تومان از هنرمند در کافی‌نت‌ها هزینه اخذ می‌شود. در واقع با انتقال فعالیت‌ها به درگاه ملی مجوزها حتی این فرآیند ساده نیز برای هنرمند هزینه‌بر شده است. در این شرایط مشخص نیست معاونت صنایع‌دستی که قرار بوده از هنرمند و فعال صنایع‌دستی حمایت کند، قرار است به چه شکل این حمایت را انجام دهد.
در بحث مالیات، بیمه و نمایشگاه معاونت صنایع‌دستی در این مدت اقدام مثبتی انجام نداده است. در این شرایط بخش خصوصی وارد بحث برگزاری نمایشگاه‌های صنایع‌دستی شده و پول گرفته و با بهترین کیفیت نمایشگاه برگزار کرده است. معاونت صنایع‌دستی اما بودجه را گرفته و بعد هم نمایشگاهی بی‌کیفیت بدون اسکان، پذیرایی و با کم‌توجهی به امر تبلیغات برگزار می‌کند.
به نظرم اینکه چند شهر به عنوان شهر ملی یا جهانی صنایع‌دستی ثبت شود، فعالیت مثبتی نیست. این سبک اقدامات کمکی به فعالان صنایع‌دستی نمی‌کند. تمام اینها در شرایطی اتفاق می‌افتد که بازار صنایع‌دستی دچار رکود است و متاسفانه مسوولان امر خودشان را به نشنیدن می‌زنند. خواه‌ناخواه در شرایط اقتصادی فعلی صنایع‌دستی جزو خریدهای ضروری مردم نیست و در این شرایط، مردم به فکر خوراک و پوشاک هستند و صرفا کسانی که پول اضافی داشته باشند صنایع‌دستی می‌خرند.
در چنین وضعیتی اعمال فشار به هنرمندان با اجرای قوانین پیچیده مالیاتی و اعمال دهک‌بندی برای بیمه فعالان صنایع‌دستی، شرایط نامناسبی را رقم زده است. تعداد و کیفیت نمایشگاه‌های استانی صنایع‌دستی نیز در این شرایط کاهش می‌یابد و هنرمندان وضعیت دشواری را سپری می‌کنند.
هر زمان هم که نمایشگاهی برگزار می‌شود مسوولان می‌آیند و با هنرمندان صنایع‌دستی عکس یادگاری می‌گیرند، اما با گرفتن عکس یادگاری با هنرمندان مشکلات هنرمندان صنایع‌دستی حل نمی‌شود.
هنرمندان نیاز به اقداماتی دارند که کسب‌و‌کار و وضع معیشت آنها را بهبود بخشد، اما متاسفانه مخصوصا در این دولت وضع معیشت فعالان صنایع‌دستی مطلوب نیست.
* هنرمند و فعال حوزه صنایع‌دستی