چشم‌انداز و چالش‌ها

امید ساعی*- با صدور حکم انتصاب نهمین معاون وزیر و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران(ISIPO) طی ۱۲ سال گذشته، فصل جدیدی از صحیفه خدمت در این شرکت مادر تخصصی وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت آغاز شده است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت در حکم انتصاب صادق نجفی با رویکردی که برآمده از اصول و ارزش‌های حاکم بر برنامه پیشنهادی خود به مجلس شورای اسلامی با افق‌ اجرای برنامه نویدهای آتی در چشم‌انداز بخش صنعت، معدن و تجارت است، به‌خوبی بر سهم ارزش افزوده زیربخش «صنایع کوچک» و «شهرک‌های صنعتی» در تولید ناخالص داخلی کشور تاکید و مولفه‌های تاثیرگذار بر رشد و توسعه این حوزه مهم و خط مقدم تولید و اشتغال در کشور را به این شرح برشمرده است:
– بهره‌گیری از عوامل دلسوز و ظرفیت‌های موجود
– راهبری و انجام با درایت امور بنگاه‌داری در شرکت‌های تابعه
– همفکری و هماهنگی با انجمن‌ها و تشکل‌های بخش خصوصی
– تحقق رئوس سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در جهت رونق تولید و توانمندسازی بخش خصوصی در حوزه صنایع کوچک و متوسط
– برنامه‌ریزی جامع در جهت توسعه صنعتی کشور بر مبنای آمایش سرزمین
– جذب منابع مالی و رشد سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی با توجه ویژه به مناطق کم‌برخوردار و مشارکت‌طلبی از بخش غیردولتی در اجرای طرح‌های نیمه‌تمام با اولویت صنایع صادرات‌گرا
– تقویت مناسبات و همکاری با مراکز علمی، پژوهشی و شرکت‌های دانش‌بنیان
– انجام مکان‌یابی صحیح در احداث واحدهای تولیدی در شهرک‌های جدید صنعتی بر اساس طرح آمایش سرزمین و پدافند غیرعامل
– استفاده حداکثری از ظرفیت‌های بلااستفاده تولید صنعتی با حمایت و ایجاد زیرساخت‌های لازم در سطح کشور
سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران که از سال ۱۳۸۴ با اساسنامه، شرح وظایف و ماموریت‌های جدید به ایفای نقش تخصصی و توسعه‌ای خود می‌پردازد، هم‌اینک با دارا بودن ۳۱ شرکت فرعی شهرک‌های صنعتی استانی و ۴۸۷ شهرک و ۳۰۷ ناحیه صنعتی در حال بهره‌برداری یا واگذاری زمین، ۶۰ شهرک و ناحیه صنعتی تخصصی، شش شهرک فناوری، ۳۵ مرکز خدمات فناوری و کسب‌و‌کار، دو مجتمع فناوری اطلاعات و خدمات نرم‌افزاری و بهره‌برداری از ۴۰ هزار و ۳۱۶ واحد صنعتی کوچک و متوسط، موجبات اشتغال مستقیم ۸۰۷ هزار و ۸۷۰ نفر را در سراسر کشور فراهم آورده است.
اما این سازمان توسعه‌ای با بیش از پنج دهه سابقه سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و بسترسازی توسعه صنعتی در سراسر کشور به منظور تحقق چشم‌انداز بخش صنعت، معدن و تجارت در افق سال ۱۴۰۴، هم‌تراز با کشورهای نوظهور صنعتی در شاخص‌های اقتصادی بین‌المللی چه باید بکند؟
به زعم نگارنده، سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران برای پوست‌اندازی و ظهور در قامت یک سازمان توسعه‌ای رقابت‌پذیر در مقیاس جهانی در آغاز فصل جدید خدمت، باید به چاره‌جویی با رویکرد حل مساله در محورهای ذیل بپردازد:
– تدوین نقشه راه و استراتژی اثربخش سازمانی با رویکرد توازن‌بخشی به تفکر ۳۰-۷۰ (۷۰ درصد شهرک‌سازی و ۳۰ درصد اجرای برنامه‌های حمایت از صنایع کوچک)
– بازنگری معماری سازمانی به منظور دستیابی به چارچوبی برای تبیین، هماهنگ‌سازی و همسوسازی تمام فعالیت‌ها و عناصر سازمان در جهت نیل به اهداف راهبردی سازمان
– به‌کارگیری «تفکر سیستمی» برای تقویت جامع‌نگری سازمانی و «هوش استراتژیک» برای سازگارپذیری با شرایط متغیر امروزی در سازمان و شرکت‌های فرعی تابعه
– توان‌افزایی و ارتقای توانمندی منابع انسانی شاغل و مورد نیاز بخش، به‌ویژه در سطوح مدیریت از طریق افزایش سهم و نقش مدیریت دانش در تصمیم‌سازی‌ها، به‌کارگیری مشاوران بین‌المللی و تبادل تجربه و فناوری با کشورهای موفق دنیا
– بهره‌گیری از عوامل دلسوز و ظرفیت‌های موجود سازمانی با دغدغه فردای ایران و با رویکرد تخصص‌گرایی و شایسته‌سالاری، سرمایه‌سازی و صیانت از سرمایه‌های‌ اجتماعی، ایجاد انگیزش سازمانی، مشارکت‌جویی و مشارکت‌پذیری، سیاست‌زدایی از نظام مدیریت اجرایی و پرهیز از روزمر‌گی و تصمیم‌گیری‌های کوتاه‌مدت نامتناسب با مشکلات بزرگ حال و آینده کشور
– بهبود فضای کسب‌و‌کار از طریق شفاف‌سازی، نظارت (و نه دخالت)، ساده‌سازی، حذف فرآیندهای زائد و دست و پا گیر و ضد‌تولید و انگیزه‌کُش با پذیرش اصل اعتماد به فعالان اقتصادی
– تمرکززدایی، اصلاح و بهینه‌سازی ارتباطات سازمانی با رویکرد احترام به استقلال شخصیت حقوقی شرکت‌های فرعی و بنگاه‌داری اقتصادی مدرن، از طریق اعمال تغییرات «ساختاری» و «رفتاری»
– انتزاع و تمرکز وظایف و فعالیت‌های موازی با موضوع حمایت از صنایع کوچک و متوسط از سایر دستگاه‌های اجرایی خدمات‌رسان (صنعت، معدن و تجارت، حفاظت محیط‌زیست، جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و آبخیزداری و …) در سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با رویکرد بهبود محیط سرمایه‌گذاری و فضای کسب‌و‌کار
– زدایش آشفتگی‌های بصری و ایجاد جاذبه‌های معماری و شهرسازی با رویکرد توسعه سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور
*کارشناس صنعتی