چهارمین دور صدراعظمی مرکل

فاطمه رحیمی- با ائتلاف بزرگ آنگلا مرکل با مارتین شولتز، می‌توان گفت آلمان همان ثبات سیاسی و اقتصادی‌ای را که در سه دوره صدراعظمی بانوی آهنین خود داشت ادامه می‌دهد؛ ثباتی که متحدان اروپایی آلمان به ویژه فرانسه از آن استقبال کرده و پیش از این امیدوار به ادامه سلطنت مرکل نیز بودند‌.
می‌توان گفت این ثبات برای آینده رابطه تهران و برلین، ادامه دوران موفق مرکل و شرکای تجاری‌اش با ایران خواهد بود‌. با توجه به اینکه گفته می‌شود حزب سوسیال‌دموکرات به رهبری مارتین شولتز به‌طور سنتی رابطه مطلوبی با ایران داشتند‌ اما حزب دموکرات‌مسیحی هم به رهبری مرکل با حمایت از برجام و همچنین رابطه اقتصادی خود در این سال‌ها، برگ برنده‌ای برای ایران هم به حساب می‌آید‌.
پس از روی کار آمدن ترامپ به عنوان رییس‌جمهور آمریکا و اصرار او بر نابودی میراث اوباما و البته مواضع او در یک سال اخیر نسبت به ایران و برجام، این ائتلاف خبر خوبی برای ایران محسوب می‌شود‌ چراکه آلمان یکی از شرکای قدرتمند اروپایی ایران است که همواره رابطه اقتصادی مثبتی با کشورمان داشته، گرچه در برخی مواضع سیاسی اختلاف نظرهایی وجود دارد‌ اما همین که مرکل دوباره سکاندار آلمان شده، حداقل تغییر چندان اساسی در شاکله دولت و نوع تعامل با ایران رخ نخواهد داد‌.
گفتنی است پیش از این هم زیگمار گابریل، رهبر سابق حزب سوسیال‌دموکرات که اکنون سمت وزیر امور خارجه آلمان را برعهده دارد، نخستین مقام ارشد اروپایی بود که اندکی پس از توافق ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵ بر سر برجام در صدر اولین هیات تجاری اروپایی، سفری سه‌روزه به ایران داشت‌.
در مورد موضوع روابط دوجانبه بین تهران و برلین، سیاست دو حزب، ادامه روند ثبات و قرار دادن ایران در ردیف شرکای مهم آلمان است‌. هم حزب سوسیال‌دموکرات و هم حزب دموکرات‌مسیحی آلمان قویا طرفدار توافق هسته‌ای با ایران بوده‌اند‌. هر دو حزب همچنین روی این موضوع توافق دارند که ایران از این شانس بسیار خوب برخوردار است که بار دیگر به یکی از بهترین شرکای تجاری آلمان در منطقه بدل شود‌.
با تثبیت چهارمین دوره صدراعظمی مرکل، مارتین شولتز هم به ریاست وزارت خارجه رسید و تقسیم پست‌های وزارتی هم صورت گرفت؛ هورست زهوفر، رییس حزب سوسیال‌مسیحی عهده‌دار وزارت کشور و مسایل مرتبط با امور داخلی شد‌. این حزب همچنین هدایت وزارتخانه‌های حمل‌ونقل و توسعه را به دست گرفت، در عین حال وزارتخانه‌های دفاع و اقتصاد به حزب مرکل واگذار شده است‌. وزارتخانه‌های خارجه، دارایی، کار و امور اجتماعی نیز به حزب سوسیال‌دموکرات رسیده است‌.
مارتین شولتز، رهبر حزب سوسیال‌دموکرات ابتدا احتمال هر گونه ائتلاف با مرکل را رد کرده بود‌ اما زمانی که مذاکرات حزب دموکرات‌مسیحی به رهبری آنگلا مرکل با حزب لیبرال‌دموکرات آزاد و همین‌طور سبزها به جایی نرسید، او در تصمیم خود تجدیدنظر کرد‌. با وجود توافق به دست آمده هنوز یک مرحله دیگر برای تایید نهایی آن پیش‌رو است‌. ۴۶۰ هزار عضو حزب سوسیال‌دموکرات به رهبری شولتز باید در یک رای‌گیری پستی که در هفته‌های آینده برگزار می‌شود، موافقت خود را با این ائتلاف اعلام کنند‌.
در نهایت باید گفت تفاوت چندانی نمی‌کرد که کدام حزب در انتخابات پارلمانی آلمان پیروز شود‌ اما ثبات در آلمان نوید‌بخش روزهای بهتری با ایران است‌.
محافظه‌کاران حزب آنگلا مرکل نهایتا پس از مذاکرات طولانی به توافقی با سوسیال‌دموکرات‌ها دست یافتند تا دولت ائتلافی جدید آلمان تشکیل شود.
احزاب آلمانی به چند روز دیگر زمان نیاز دارند اما مذاکره‌کنندگانی از حزب اتحادیه دموکراتیک‌مسیحی، شرکای بایرنی آنها اتحادیه سوسیال‌مسیحی و حزب چپ‌ میانه سوسیال‌دموکراتیک ظاهرا به جزییات توافقی دست یافتند که طبق آن قادر به تشکیل دولت ائتلافی بزرگ می‌شوند و احتمالا آنگلا مرکل برای چهارمین بار صدراعظم آلمان می‌شود.
روزنامه بیلد دیروز گزارش داد حزب سوسیال‌دموکرات‌های آلمان وزارت خارجه، دارایی و کار را در دولت جدید عهده‌دار می‌شوند و محافظه‌کاران حزب آنگلا مرکل کنترل وزارت اقتصاد و دفاع را برعهده خواهند داشت. بیلد بدون ذکر منابع خود گزارش داد هورست سیهوفر، متحد بایرنی مرکل که موضع سفت و سختی علیه مهاجرت دارد، وزیر کشور آلمان می‌شود.
یک سیاستمدار محافظه‌کار و یک منبع دخیل در مذاکرات گفت: محافظه‌کاران مرکل و سوسیال‌دموکرات‌ها روی یک معاهده رسمی ائتلاف به توافق رسیدند. یک منبع دیگر هم بدون تایید این توافق گفت که احزاب هنوز بر سر برخی مسایل اختلاف‌نظر دارند. رسانه‌های خبری آلمان دیروز گزارش دادند یک قرارداد نهایی مورد توافق قرار گرفته است، یکی از مسایل حساس نحوه تقسیم وزارتخانه‌هاست. طبق گزارش‌های پیشین، وزارت دارایی به حزب سوسیال‌دموکراتیک می‌رسد که دستاوردی بزرگ برای آنهاست.
در جریان انتخابات پارلمانی آلمان ۵/۶۱ میلیون نفر از شهروندان این کشور ۲۴ سپتامبر به پای صندوق‌های رای رفتند و نمایندگان خود در بوندس‌تاگ را انتخاب کردند. بر اساس نتایج قطعی اعلام شده، اتحاد دموکرات‌مسیحی و سوسیال‌مسیحی توانست با کسب ۳۳ درصد آرا پیروز انتخابات شود. حزب سوسیال‌دموکرات به رهبری مارتین شولتز نیز با کسب ۵/۲۰ درصد آرا در جایگاه دوم قرار گرفت.
پارلمان آلمان ۷۰۹ کرسی دارد و ترکیب آن به این شرح است: حزب اتحاد دموکرات‌مسیحی و سوسیال‌مسیحی ۲۴۶ کرسی، حزب سوسیال‌دموکرات ۱۵۳ کرسی، آلترناتیو برای آلمان ۹۴ کرسی، حزب لیبرال‌دموکرات آلمان ۸۰ کرسی، حزب چپ ۶۹ کرسی و حزب سبزها ۶۷ کرسی را در اختیار خواهند داشت.
چرایی بن‌بست سیاسی
در ۱۲ سال گذشته که آنگلا مرکل زمام امور را در آلمان در دست داشت، حزب چپ میانه سوسیال‌دموکرات هشت سال گذشته را مشترکا به همراه حزب راست میانه دموکرات‌مسیحی در قدرت بود، اما پس از نتایج تاریخی ضعیف سوسیال‌دموکرات‌ها در انتخابات سپتامبر گذشته، مارتین شولتز، رهبر این حزب، وعده داد به جمع مخالفان دولت خواهد پیوست.
فشارها بر حزب سوسیال‌دموکرات از نوامبر گذشته افزایش یافته است‌ یعنی از زمانی که مرکل نتوانست ائتلافی را با حزب دموکرات آزاد و همچنین حزب سبزها تشکیل دهد.
از دختر کوچک کُهل تا صدراعظمی
دختر کم‌روی کشیش پروتستان شرق کمونیست که هلموت کهل او را «دختر کوچک» صدا می‌کرد پیش از قرار گرفتن در راس حزب اتحاد دموکرات‌مسیحی آلمان، راهی پر‌فراز و نشیب را طی کرده است. او پس از تحصیل در رشته فیزیک وارد دنیای سیاست شد و برای مدتی نیز بر مسند وزارت نشست. آنگلا مرکل برای نخستین بار در سال ۲۰۰۵ پس از ائتلاف حزبش با حزب سوسیال‌دموکرات به عنوان صدراعظم آلمان برگزیده شد. این ائتلاف بسیار هماهنگ تر از آن چیزی بود که برخی انتظارش را داشتند. در مقابل، ائتلافی که وی در سال ۲۰۰۹ میان راست میانه و حزب لیبرال‌دموکرات تشکیل داد برخلاف تصور پایان خوبی نداشت. حزب اتحاد دموکرات‌مسیحی در سال ۲۰۱۳ باردیگر به آغوش سوسیال‌دموکرات‌ها بازگشت.
آنگلا مرکل به زبان‌های انگلیسی و روس تسلط دارد و بیشتر از اغلب رهبران و سیاستمداران هم‌دوره خود در جهان در قدرت باقی مانده است. او همچنین نخستین رهبر جهانی آلمان است که چهار بار متوالی از سوی مجله تایم به عنوان قدرتمندترین زن جهان شناخته شده است. صدر‌اعظم آلمان آگوست ۲۰۱۵ در برلین آلمان طی سخنانی گفت: می‌گویم آلمان کشوری قوی است. شعاری که باید همواره آن را سرلوحه قرار دهیم، این است که کارهای زیادی انجام شده که باید در آینده تکمیل شود. مرکل پس از هجوم شمار زیادی از پناهجویان به سوی اروپا با یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دوران مسوولیت خود مواجه شد. او در سال ۲۰۰۵ با گشودن مرزهای آلمان به روی بیش از ۸۰۰ هزار پناهجو و گفتن این جمله که از پس مدیریت این بحران برخواهیم آمد، ستایش جهانیان را برانگیخت‌ در حالی که در داخل آلمان بر شمار منتقدان سیاست‌های خود افزود. این شرایط سبب شد تا حزب عوامگرای «جایگزین برای آلمان» با رویکرد ضد‌مهاجرتی از حاشیه خارج و به کسب نخستین کرسی‌های خود در پارلمان امیدوار شود. احزاب پوپولیست و راست افراطی در جریان تجمع‌های اعتراضی خود در ایالت‌های شرقی از جمله در زاکس و زاکس آنهالت به سر دادن شعارهایی تند و در مخالفت با سیاست‌های آنگلا مرکل پرداختند. با این حال صدراعظم آلمان همچنان امیدوار است بتواند بر جمعیت طرفدار پوپولیست‌های حزب «جایگزین برای آلمان» غلبه کند.