چکش‌کاری‌های آخر در راه است

آرزو فرشید- دور چهارم مذاکرات هسته‌ای‌ در سطح سیاسی با حضور محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نمایندگان گروه ۱+۵ هفته آینده در وین برگزار می‌شود. این دور از مذاکرات با هدف حل و فصل نهایی پرونده اتمی ایران انجام و به همین دلیل مذاکرات جامع اتمی خوانده می‌شود.
این امیدواری وجود دارد که در این سری از نشست‌ها نگارش متن جامع توافق با گروه ۱+۵ پایان یابد. این مطلب را وزیر امورخارجه کشورمان پانزدهم اردیبهشت در جمع خبرنگاران گفت و افزود که حصول نتیجه بستگی به حسن نیت طرف غربی دارد.
نشست کارشناسان نیز که در حاشیه سومین نشست کمیته مقدماتی کنفرانس بازنگری معاهده ان. پی. تی در نیویورک از روز سه‌شنبه ۱۶ اردیبهشت آغاز شده بود، روز گذشته پایان یافت و به گفته حمید بعیدی‌نژاد رییس هیات کارشناسی مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، مباحث مفیدی در این جلسات طرح شد.
مدیر کل سیاسی و امنیت بین‌الملل وزارت امور خارجه در این باره افزود: در این نشست، آخرین دیدگاه‌ها و نظریه‌های کارشناسی درباره مباحث فنی هسته‌ای قبل از برگزاری دور جدید مذاکرات وین مورد بررسی قرار گرفت.
وی پیش از برگزاری دور جدید مذاکرات کارشناسی نیز گفته بود که طرفین بحث‌های کارشناسی و فنی خود را ادامه می‌دهند تا موضوعات فنی و کارشناسی را برای دور آتی مذاکرات سیاسی که هفته آینده در وین اتریش برگزار می‌شود، «آماده‌سازی» کنند.
سایه صهیونیستی
به نظر می‌رسد در این شرایط که مذاکرات هسته‌ای‌ در یک جریان مثبت حرکت می‌کند، لابی صهیونیستی بیکار ننشسته و قصد دارد سایه خود را بر توافق میان ایران و ۱+۵ بیاندازد. این موضوع بعد از دیدار سوزان رایس مشاور امنیت ملی آمریکا با بنیامین نتانیاهو نسخت وزیر رژیم صهیونیستی آشکارتر شده است و روزنامه‌هاآرتص نیز در گزارشی نوشت که این دیدار نشان‌دهنده میزان تفاوت دیدگاه اسراییل با دولت اوباما در خصوص مسئله هسته‌ای ایران است. گفتنی است رایس در دیدار با مقامات رژیم صهیونیستی با تکرار ادعاهای پیشین آمریکا و غرب مبنی بر تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای گفت: واشنگتن اطمینان می‌دهد که به تعهد خود برای جلوگیری از توسعه سلاح‌های هسته‌ای ایران پایبند است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه در بیانیه کاخ سفید که پس از دیدار وی با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی منتشر شد، هیات آمریکایی تایید می‌کند که در مورد تمام ابعاد چالش‌های به وجود آمده از سوی ایران مذاکره کرده و متعهد به ادامه همکاری‌های بی‌مانند آمریکا و اسراییل هستند.
شایان ذکر است نتانیاهو پیش از صدور این بیانیه ضمن اشاره به دور جدید مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ که هفته آینده در وین برگزار خواهد شد گفته بود که بهترین راه مقابله با یک ایران هسته‌ای جلوگیری از گسترش چنین سلاح‌هایی در اولین قدم است.
وی همچنین در ادامه اظهار کرد: مهم‌ترین موضوع این است که از دستیابی ایران به توانایی تولید سلاح هسته‌ای جلوگیری کنیم و این باید مهم‌ترین و اصلی‌ترین هدف مذاکرات پیش رو با تهران باشد و این موضع اسراییل نیز است.
نتانیاهو گفت: عدم دستیابی به یک توافق بسیار بهتر از رسیدن به توافق بد است.
تنها دارنده سلاح‌های هسته‌ای‌ در منطقه در حالی نسبت به توافق غرب با ایران نگران است که دیپلمات‌های غربی می‌گویند متوقف کردن کامل غنی‌سازی اورانیوم در ایران غیر‌واقع‌بینانه است و راه‌حل دیپلماتیک بهترین روش برای پایان دادن به نگرانی‌های جامعه بین‌الملل نسبت به فعالیت هسته‌ای ایران است. در همین حال یک سخنگوی اتحادیه اروپا پس از برگزاری نشست کارشناسان ایران و گروه ۱+۵ در نیویورک گفت: ایران و شش قدرت جهانی گفت‌وگوهای مفیدتری را در خصوص برنامه هسته‌ای ایران انجام دادند.
این دیپلمات غربی در گفت‌وگو با رویترز به شرط اینکه نامش فاش نشود، گفت: ایران و شش قدرت جهانی به پیشرفت‌هایی برای حل اختلافات بر سر رآکتور آب سنگین اراک که می‌تواند پلوتونیوم مورد نیاز برای ساخت بمب اتم تولید کند دست پیدا کرده‌اند. این دیپلمات غربی همچنین یادآور شد: هر دو طرف برای غلبه بر اختلافات عمیق‌شان در مورد ظرفیت‌های اتمی ایران در آینده راه زیادی در پیش دارند.
وی در این باره گفت: رسیدن به توافق در خصوص غنی‌سازی اورانیوم و بخش تحقق و توسعه در زمینه سانتریفوژها سخت‌تر است.
خوشبینی‌های منطقی
سوال اینجاست که آیا اظهارات مقامات صهیونیستی و دیگر مخالفان پیشرفت مذاکرات در این مرحله می‌تواند تاثیر ویژه‌ای در پیشبرد امور داشته باشد و اساسا این قبیل اظهارات نگران‌کننده است؟
علی خرم، کارشناس مسایل بین‌المللی در این خصوص با تاکید بر اینکه خوشبینی طرف ایرانی مبتنی بر نتایج به دست آمده در نشست کارشناسی است به «جهان صنعت» گفت: در مذاکراتی کارشناسی در نیویورک همه حرف‌ها زده شده و توافق‌ها صورت گرفته است، بنابراین در نشست آتی وین تنها چکش‌کاری‌های آخر انجام می‌شود.
وی تصریح کرد‌: در مرحله نگارش نیز امکان بروز اختلاف نظر‌هایی وجود دارد اما مسایل اساسی نیست. به طور مثال تکلیف آب سنگین اراک تا‌کنون مشخص شده است و در مرحله بعدی بحث قابل توجهی در این خصوص نمی‌شود. به این خاطر معتقد هستم که خوشبینی ما در این مرحله کاملا منطقی است و مبتنی بر توافق‌های انجام شده است. خرم افزود: از سوی دیگر در غرب نیز مقامات اصلی (دولتمردان ۱+۵) تاکنون اظهار نظر نگران‌‌کننده‌ای‌ در این خصوص نداشته‌اند، حتی اوباما در دیدار با اشتون تاکید کرد که به استفاده از راه حل سیاسی مصمم است. این کارشناس سیاست خارجی ادامه داد‌: با این حال ممکن است در آمریکا یا اسراییل کسانی باشند که باز هم از گزینه‌های دیگر سخن گویند اما این اظهارات نباید برای ما نگرانی ایجاد کند. فراموش نکنیم که در همه کشورها کسانی هستند که فکر می‌کنند با این قبیل اظهارات تنور مذاکرات داغ‌تر می‌شود اما می‌دانیم که طرح موضوعاتی مثل گزینه نظامی تاثیری در اراده طرف ایرانی ندارد.
وی با تاکید بر اینکه ما در آستانه نگارش توافق جامع هستیم، اظهار کرد: به نظر می‌رسد ظرف شش ماه آینده بتوانیم پایان مذاکرات را اعلام کرده و وارد مرحله عملی شویم. خرم همچنین یادآور شد: ما در حوزه سیاست خارجی برای توافق با ۱+۵ مشکلی نداریم، مساله اصلی ما همین تندروهای داخلی باقیمانده از دولت قبل هستند که اکنون منافع ناشی از تحریم‌های خود را در خطر دیده و با ناسپاسی‌ها برای دولت مشکل‌تراشی می‌کنند.
مساله تندروهای مخالف در آمریکا و ایران از ابتدای شروع به کار دولت یازدهم مطرح بوده است اما بعد از دلواپس شدن برخی از منتقدان دولت در روزهای اخیر بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است؛ انتقادهای تندی که بسیاری از مقامات و مسوولان کشور را به واکنش واداشت. بعد از برگزاری همایش «‌دلواپسیم‌» بود که علی لاریجانی رییس مجلس در سخنانی از مذاکرات هسته‌ای‌ و تیم دیپلماسی کشور حمایت کرد. علاءالدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز با اشاره به اینکه حلقه نهایی در تصمیم‌گیری‌های هسته‌ای‌ شخص رهبری هستند به این منتقدان پاسخ داد. دولتی‌ها نیز در این خصوص ساکت ننشستند و ظریف که سه‌شنبه گذشته در صحن علنی ملجس حاضر شده بود به برگزاری این همایش طعنه زد و گفت: ما ملت دلاوریم نه دلواپس!
مذاکره‌کنندگان را تضعیف نکنیم
همین موضوع مورد توجه محمدباقر قالیباف، شهردار تهران نیز قرار گرفت. قالیباف از تضعیف تیم مذاکراتی انتقاد کرد و گفت: بدون شک مقام معظم رهبری خط قرمزهایی که باید رعایت شود را از هرکسی و در هرجایگاهی مطالبه خواهند کرد. اعتقاد راسخ ما بر این است که ایشان به هیچ کس اجازه نخواهند داد که عزت ملت ایران و نظام اسلامی را خدشه‌دار کرده و بر سر این مسایل با هیچ چیز، هیچ‌کس و هیچ دولتی معامله نمی‌کنند.
وی افزود: می‌بینیم که مقام معظم رهبری با صراحت تمام در بیانات خود از تیم اعزامی حمایت کرده و می‌فرمایند که تیم مذاکره‌کننده بچه‌های انقلاب و بچه‌های خود ما هستند. اگر این موضوع را مستقیم از امام خود می‌شنویم، باید بدانیم که نباید این تیم را تضعیف کنیم. نباید قلمی بر صفحه کاغذی و بیانی بر زبانی جاری شود تا بر اثر این بیان و قلم، آنها در جایی که امروز صحنه مقابله است، احساس ضعف کنند.
شهردار تهران با بیان اینکه نقد در هر شرایطی حق جامعه و افراد است و آنها باید بتوانند نقد کنند، گفت: باید بدانیم که نقدی اثرگذار و پایدار است و می‌تواند سازنده باشد که این اصل را رعایت کند و آن اصل نیز در صداقت و نیت نقدکننده است.
وی در ادامه تاکید کرد: بدون شک تحریم، ظالمانه است و باید تلاش کنیم که این تحریم‌ها را بشکنیم. باید تلاش کنیم به افکار عمومی جهانی نشان دهیم که به دنبال جنگ افروزی نیستیم. حقا دولت باید در این مسیر تلاش کند و همه ما نیز باید همراهی کنیم. اما باید باورمان باشد که دشمن به دنبال حل مشکل نیست بلکه به دنبال مبارزه با یک روش دیگر و به دنبال پیروزی است. بنابراین نباید از این موضوع غفلت کنیم. قالیباف تصریح کرد: مسیری که دشمنان ما دوست دارند در آن حرکت کنیم، آن مسیری است که معطوف به حوزه سیاست خارجی شویم. نباید این توقع را در مردم ایجاد کنیم که اگر این موضوع حل شود، همه مشکلات حل می‌شود. این مسیر، اصلا مسیر درستی نیست و مسیری است که دشمن برای ما طراحی کرده است. محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در همین خصوص گفت: دلواپس مذاکرات هسته‌ای و حقوق ایران نیستیم چون مذاکرات زیر نظر رهبری نظام پیش می‌رود.
وی با بیان اینکه افق آینده کشور خوب است، افزود: دغدغه داشتن با امید سازگاری دارد و مهم این است که ما امید خود به آینده کشور را از دست ندهیم. رضایی ادامه داد: دغدغه اگر منجر به هوشیاری شود خوب است اما اگر منجر به ناامیدی شود مطلوب نیست. آیت‌الله موحدی کرمانی، خطیب نماز جمعه تهران نیز در این خصوص درجمع نمازگزاران گفت: هیات ایرانی مذاکره‌کننده راهش را ادامه می‌دهد و ان‌شاءالله موفق باشد زیرا رهبری آنها را تایید کرده و آنها فرزندان انقلاب هستند و ما برای توفیقشان دعا می‌کنیم.