22 - 09 - 2017
چکهای خود را «صیاد» کنید
از این پس صاحبان دستهچک میتوانند با تبدیل آن به چکهای صیادی با اطمینانی بیش از گذشته از این ابزار مهم پرداخت استفاده کنند.
چک یکی از ابزارهای مهم نظام پرداخت بوده و همواره نقش قابل توجهی در تسویه مبادلات خرد و کلان داشته است اما طی سالهای گذشته با توجه به توسعه سامانهها و تجهیزات پرداخت الکترونیکی، تراکنشهای پردازش شده از طریق این ابزارها و سامانهها رو به افزایش بود و به مرور ابزارهای پرداخت الکترونیک از جمله چک توانستند جایگزین پرداختهای سنتی مانند اسکناس و سکه شوند. گرچه چک در میان تمامی ابزارها از جایگاه ویژه اعتباری برخوردار بود و یکی از مهمترین ابزارهای نظام پرداخت محسوب میشد به مرور زمان و با به وجود آمدن برخی مسایل از جمله افزایش چکهای برگشتی تا حدی اعتبار چک خدشهدار شد و فضا به سمتی پیش رفت که افرادی که مخاطب چک قرار میگرفتند همواره این نگرانی برای آنها از بابت وصول نشدن آن نیز وجود داشت.
این در شرایطی است که آمارهای منتشره بانک مرکزی نیز از روند رو به رشد چکهای برگشتی طی سالهای اخیر حکایت دارد، به طوری که در تیرماه امسال حدود ۳/۹ میلیون فقره چک مبادله شده که از این تعداد ۸/۷ میلیون وصول و تا ۵/۱ میلیون فقره برگشت خورده است که عمده دلایل برگشتی آن به کسری موجودی در حسابها بر میگردد.
به هر حال طی چند سال گذشته اقداماتی برای جلوگیری از افزایش چکهای برگشتی در دستور کار قرار گرفت که اهم آن راهاندازی سامانه صیاد است که از سال ۱۳۹۴ به طور جدیتری پیگیری شد تا اینکه روز سهشنبه گذشته و در حاشیه جلسه شورای پول و اعتبار این سامانه رونمایی شد.
صیاد، سامانه یکپارچهسازی چک محسوب میشود و بر اعتبارسنجی یکپارچه، کنترل دقیق اهلیت متقاضی دسته چک پیش از صدور و استعلام وضعیت عملکرد صادرکننده به طور ویژه توجه دارد. با عملیاتی شدن رسمی سامانه صیاد از این پس صاحبان دسته چک میتوانند با مراجعه حضوری و غیرحضوری دستهچکهای خود را تعویض کرده و آن را به «صیاد» تبدیل کنند.
صاحبان دستهچک میتوانند ضمن مراجعه حضوری از طریق اینترنتبانک خود نسبت به تعویض دسته چکها اقدام کنند. با این حال چکهایی که در حال حاضر وجود دارند تا اردیبهشتماه سال ۱۳۹۷ مهلت استفاده دارند و از آن پس باید تمامی آنها تغییر کرده و به طور یکپارچه صیادی شود.
با اصلاحی که در فرآیند صدور کارسازی چک در سامانه صیاد طی شده امکان استعلام وضعیت صادرکننده برای گیرنده هنگام معامله و پذیرش آن از سامانه متمرکز فراهم میشود که امتیاز ویژهای برای دریافتکننده چک به شمار خواهد رفت. این در شرایطی است که سامانه صیاد به صورت ۲۴ ساعته از طریق سامانه پیامکی به درخواستهای استعلامی دریافتکنندگان چک پاسخ میدهد که البته شماره این پیامک از سوی بانک مرکزی اعلام میشود.
ویژگیهای چکهای صیاد
چکهای صیادی برخلاف گذشته که هر بانکی دسته چک مربوط به خود را داشت به طور یکدست بوده و با رنگ گلبهی در ابعاد یکسان است.
این در حالی است که چکهای مورد استفاده در شبکه بانکی در حال حاضر تعداد مختلفی دارند و در طرحها و رنگها و اندازههای متفاوتی توسط مشتریان بانکها استفاده میشوند، اما صیاد با هدف یکپارچهسازی و استانداردسازی چکها طراحی شده و به عبارتی هویتبخشی به چک به عنوان یک اوراق بهادار خواهد بود.
در صیاد علاوه بر یکسانسازی طرح ظاهری چکها ویژگیهای امنیتی به طور خاص مورد توجه است. برای چکهای صیادی سه سطح ویژگی امنیتی تعریف شده است. در سطح اول سری و سریالهای چک به صورت برجسته چاپ شده که با لمس قابل تشخیص است. در سطح دوم ویژگیهای امنیتی نگاه کردنی مانند واتر مارک و طرح مخفی در برگه چک وجود دارد که این دو سطح به راحتی توسط عموم مردم قابل تشخیص است. در سطح سوم نیز ویژگیهای امنیتی حرفهای به چکها افزوده شده که توسط ابزارها قابل تشخیص است و برای بانکداران و اشخاصی که استفاده مستمر و مکرری از چکها دارند قابل استفاده است.
با اینکه حتی با ورود دسته چکهای صیادی ضوابط و قوانین مربوط به دستهچک تغییری نخواهد کرد اما این چکها استانداردسازی شدهاند و نسبت به چکهای قبلی از مولفههای امنیتی بالاتری برخوردار هستند.
تعدیل حجم چکهای برگشتی
معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی گفت: سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته چک موسوم به «صیاد» علاوه بر کاهش امکان جعل، حجم چکهای برگشتی را تعدیل میکند.
در همین حال ناصر حکیمی، معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی با بیان اینکه فیزیک و ظاهر این نوع چکها با چکهای دیگر متفاوت است، اظهار کرد: برای جلوگیری از جعل، فاکتورهای امنیتی مانند اسکناس به این چک اضافه شد.
وی اضافه کرد: همچنین در چک «صیاد» شناسه ۱۶ رقمی روی تک تک برگههای چک به صورت منحصر به فرد چاپ میشود که افراد میتوانند از طریق آن استعلام کنند که صادرکننده این چک سوء سابقه موثر در زمینه چک دارد یا خیر.
معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی ادامه داد: افراد برای این منظور شناسه ۱۶ رقمی را به سامانه پیامکی ارسال میکنند و این سامانه اطلاعات لازم از جمله مشخصات چک و داشتن یا نداشتن سوء سابقه صادرکننده چک را میدهد.
وی با اشاره به اینکه اشخاصی وجود دارند که به صورت حرفهای چک بلامحل صادر میکنند، گفت: هدف نخست طرح «صیاد» این است که تا آنجا که میشود جلوی این کار گرفته شود.
معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی گفت: با فعال شدن سامانه صیاد در حجم چکهای برگشتی تعدیل میشود.
حکیمی با اشاره به اینکه سامانه چکاوک و صیاد مکمل هم هستند، افزود: سامانه چکاوک برای پردازش الکترونیکی چک است و موجب شد چکها در کشور در مدت ۲۴ ساعت در بانکها به حساب گذاشته و پاس شوند یعنی چکاوک به جای خود چک، اطلاعات الکترونیکی و تصویر چک را جابهجا میکند اما صیاد روی صدور چک متمرکز است و ظاهر چکها هم تغییر میکند.
وی در پاسخ به این پرسش که با فعال شدن سامانه «صیاد» تکلیف دستهچکهای قدیمی چه میشود، گفت: چکهای قدیمی که صادر شدند کاملا معتبرند و از اردیبهشت سال ۱۳۹۷ این چکها فقط باید در بانک خودشان پاس شوند و مشکلی به وجود نمیآید.
حکیمی افزود: بانکها فراخوان میدهند که دستهچکهای قدیمی را پس دهند و جای آن دستهچکهای «صیاد» بگیرند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد