5 - 01 - 2018
کاربران رسانه نقش ویژه‌ای در شکل‌گیری سیاست‌ها دارند
گروه فرهنگ- عملکرد صداوسیما در چند سال گذشته مورد انتقاد گسترده مخاطبان قرار گرفته است. منتقدان رسانه ملی معتقدند این رسانه نتوانسته در سالیان گذشته آنطور که باید و شاید رخدادهای گوناگون از جمله مناقشات سیاسی را بی‌‌طرفانه نقد و تحلیل کند. این انتقادات بعد از انتخابات سال ۱۳۸۸ بیشتر و بیشتر شد. صداوسیما در آن سال‌ها با عملکردی یکسویه اعتماد بسیاری از مخاطبانش را از دست داد. کار به جایی رسید که حسن روحانی رییس‌جمهور منتخب در مبارزات انتخاباتی سال ۱۳۹۲ این رسانه را میلی خواند و آشکارا به آن تاخت. انتقادات روحانی تنها منحصر به انتخابات سال ۱۳۹۲ نبود. او در انتخابات اردیبهشت امسال نیز صداوسیما را به عدم بی‌طرفی متهم کرد و از مردم خواست اخبار را از منابع دیگر دریافت کند. امروز هم بسیاری معتقدند صداوسیما نتوانسته دستاوردهای دولت را به شهروندان نشان دهد و بخشی از اعتراضات امروز مربوط به این اتفاق است. مردم در تجمعات‌شان بارها و بارها با سردادن شعارهایی از این سازمان انتقاد کرده‌اند و آن را به نادیده گرفتن شان متهم کرده‌اند. با این حال علی عسکری رییس سازمان صداوسیما، در تازه‌ترین سخنانش، مردم را عامل اصلی شکل‌گیری این رسانه دانسته است. او رسانه ملی را عاملی برای تسهیل و ارتباط دو سویه با نظام دانسته و گفته: «مردم در سایه نعمت بزرگ استقلال و آزادی همواره طالب حضور در همه صحنه‌ها بوده‌اند و رسانه ملی به عنوان تسهیل‌کننده این ارتباط دوسویه، در مقاطع مختلف نقشی اساسی در تدوین و اجرای سیاست‌های اجزای مختلف نظام اسلامی داشته است.» عسکری همچنین در اظهاراتی شگفت‌آور اقدامات صداوسیما در این سال‌ها را عاملی برای همراهی مردم با سیاست‌های حاکمیت دانسته است. او نقش رسانه ملی در دوره جدید را هم ارتقای کیفیت سیاست‌های کشورداری عنوان کرده.
رییس سازمان صداوسیما که این روزها عملکردش به شدت مورد انتقاد مردم و جناح‌های مختلف سیاسی است، تعامل، همکاری و تلاش برای ایجاد مفاهمه میان مردم و حاکمیت را از لوازم توسعه و تعالی جامعه دانسته و گفته است: «نبود ظرفیت نقد واقعی سیاست‌ها از جمله اصلی‌ترین چالش‌های رسانه ملی، تقریبا با بیشتر دولت‌ها و نهادهای حاکمیتی، فارغ از جهت‌گیری سیاسی آنهاست.»
علی‌عسکری که در نخستین کنفرانس حکمرانی و سیاستگذاری عمومی سخن می‌گفت، ادامه داد: «رسانه باید با نگاهی ژرف و با رویکردی سیاستی و نه سیاسی، عمق هدف سیاست‌ها را بشناسد و زمینه‌های درک و اجرای آنها را در جامعه فراهم آورد.»
رییس صداوسیما که این روزها مورد انتقاد مخاطبانش است، با بیان اینکه رسانه با نقد سازنده و بازتاب نقایص موجود از زبان کاربرانش موجب کمتر شدن آسیب‌ها میشود، گفت: «برای نقد، باید ظرفیت و تحمل نقد وجود داشته باشد و اگر ظرفیتی برای نقد نباشد و تحملی برای شنیدن نقایص وجود نداشته باشد، پیشبرد امور با مشکلات جدی مواجه خواهد شد. برنامه‌های رسانه باید با تمرکز بر کیفیت اداره کشور، زمینه‌ساز مشارکت فعال و هدفمند مردم در شکل‌گیری سیاست‌ها باشد.»
علی‌عسکری به علل نگاه ویژه جمهوری اسلامی به رسانه ملی هم پرداخت و گفت: «اولین علت آن است که انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی بر پایه مردم شکل گرفته و نقش مردم در شکل‌گیری و استمرار آن کاملا بی‌نظیر و بی‌بدیل است و همین امر ارتباط و تعامل با مردم را به‌عنوان صاحبان این انقلاب و نظام به راهبردهای حیاتی و اجتناب‌ناپذیر نظام بدل کرده است.»
او اضافه کرد: «از سوی دیگر این نظام مردمی و الهی از روز اول همواره با مخاطرات و تهدیدات و چالش‌های برون‌زای مهمی مواجه بوده است که اهمیت اتصال و همبستگی مردم را دوچندان کرده است.»
رییس صداوسیما این رابطه را دوسویه دانست و گفت: «مردم نیز در سایه نعمت بزرگ استقلال و آزادی همواره طالب حضور در همه صحنه‌ها بوده‌اند و رسانه ملی به عنوان تسهیل‌کننده این ارتباط دوسویه، در مقاطع مختلف نقشی اساسی در تدوین و اجرای سیاست‌های اجزای مختلف نظام اسلامی داشته است.»
هنرمندی رسانه ملی، عامل همراهی مردم با سیاست‌ها
او در ادامه در اظهاراتی هنرمندی رسانه ملی در این چند سال را عامل همراهی مردم با سیاست‌ها دانست و گفت: «فهرست بلندی از تصمیمات راهبردی از ابتدای انقلاب، چه در دوران دفاع مقدس و چه در تمام مقاطع حساس دولت‌های متفاوت وجود دارد که جز با هنرمندی رسانه ملی، امکان همراهی مردم در تحقق آن سیاست‌ها تقریبا غیرممکن بوده است.» علی‌عسکری از نقش رسانه ملی در دوران جدید یاد کرد و گفت: «این نقش متحول شده است و کمک به ارتقای کیفیت سیاست‌ها و در نتیجه ارتقای کیفیت کشورداری و رفاه عمومی، به نوعی به نقطه کانونی سیاست‌های رسانه ملی تبدیل شده است.»
او با بیان اینکه رسانه ملی آمادگی دارد علاوه بر ایفای نقش‌های سنتی خود در ایجاد نشاط و سرگرمی و انتقال اخبار و تحلیل رویدادها و امثال آن، به نقش سازنده سیاستی خود اولویتی ویژه دهد گفت: «رسانه ملی می‌تواند به عنوان بازیگری فعال برای تحقق حکمرانی نوین، که ماهیتی غیر‌متمرکز و توزیع شده دارد، نقش خود را به‌خوبی ایفا کند.»
عسکری که سال‌هاست رسانه‌اش مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان است و متهم به جانبداری تنها از یک تفکر و جناح خاص است، در تشریح این نقش سیاستی توضیح داد: «با این نگاه سیاستی و نه صرفا سیاسی، برای رسانه، دولت‌ها تفاوتی ندارند بلکه سیاست‌های کلان اصالت دارند و احزاب و نامزدهای انتخاباتی فی‌نفسه مهم نیستند، بلکه راه‌حل‌های آنان برای اداره بهتر جامعه اصالت می‌یابند و بر این اساس تمام ارکان نظام حکمرانی همیشه از نگاه موشکافانه و مساعدت‌های رسانه ملی برای خدمات بهتر به مردم بهره‌مند می‌شوند.»
علی‌عسکری با تاکید بر اینکه برنامه‌های رسانه باید با تمرکز بر کیفیت اداره کشور و زمینه‌سازی مشارکت فعال و هدفمند مردم در شکل‌گیری سیاست‌ها، تصمیم به اجرای سیاست‌ها، نقد و ارزیابی نحوه اجرای آنها و نهایتا اصلاح و توسعه سیاست‌ها اجرا شوند، گفت: «در کنار نقش بی‌نظیر در همراهی قوای سه‌گانه برای تحقق اهداف انقلاب اسلامی، رسانه ملی با همین رویکرد و بر اساس اسناد بالادستی، قانون اساسی و منویات امام راحل عظیم‌الشان و مقام معظم رهبری، به عنوان متولی حکمرانی نظام رسانه‌ای کشور و شکل‌دهنده افکار عمومی جامعه شناخته شده است.»
نگاه سنتی رسانه‌ای با جامعه کنونی همخوانی ندارد
او با بیان اینکه مناسبات جوامع در دوران کنونی به دلایل مختلف و متعدد دچار دگرگونی‌های گسترده‌ای شده است و دیگر نمی‌توان با نگاه‌های سنتی به جوامع نگریست و آنها را توصیف کرد، گفت: «سرعت در گسترش ارتباطات و ظهور فناوری اطلاعات تعاملات فردی و اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده و متحول کرده است. در دوران گذشته جوامع ساده‌تر بودند و متغیرهای اثرگذار بر انسان‌ها و جوامع محدود و قابل پیش‌بینی‌تر بود و حاکمان ساده‌تر می‌توانستند به راهبری حوزه حاکمیتی خود بپردازند.»
رییس سازمان صداوسیما با تاکید بر اینکه اکنون به دنبال تحول در زیست انسانی و تعاملات اجتماعی، ساختار قدرت و نحوه حکمرانی نیز تغییرات زیادی کرده است، گفت: «توسعه تعاملات بین‌المللی و روندهای جهانی مرزهای سنتی را در‌نوردیده و عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی به شدت پویا و پیچیده شده‌اند.»
او تمرکز گریز شدن و شبکه‌ای شدن توزیع قدرت را از ویژگی‌های بارز جامعه شبکه‌ای برخلاف جامعه توده‌ای دانست و گفت: «این ویژگی، نحوه اعمال حکمرانی بر جوامع را تغییر داده است.»
علی‌عسکری با بیان اینکه حکمرانی سلسله مراتبی و متمرکز، رفته رفته جای خود را به شبکه‌ای از بازیگران حاکمیتی داده است گفت: «تنظیم‌گران واحد کم‌کم جای خود را به شبکه‌ای از تنظیم‌گران می‌دهند و قواعد و اصول تنظیم‌گری از حالت منجمد و غیر‌منعطف و یکسویه به اصولی منعطف، تعاملی و دوسویه بدل شده‌اند. رییس سازمان صداوسیما از غلبه رویکردهای تسهیل‌گرانه و مشوق بر رویکردهای تنبیه‌محور و مجازات‌محور سخن گفت و افزود: شکل نوینی از حکمرانی بر نظام‌ها و سیستم‌های اجتماعی در حال پیاده شدن است و علت اصلی آن هم پیچیدگی جوامع و پویایی تحولات انسانی در بستر ارتباطات سریع و لحظه‌ای است.»
او اضافه کرد: «این تحولات در کنار تجارب سیاست‌های کوچک‌سازی، آزادسازی و خصوصی‌سازی دولت‌ها، نقش نهادهای تنظیم‌گر را در تضمین محیط رقابتی و اجرایی‌سازی سیاست‌های حاکمیتی در بخش خصوصی و عمومی به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از «نظام حکمرانی ملی» مطرح ساخته است.»
رسانه شکل‌دهنده سیاست‌هاست
علی عسکری از کارکردهای سنتی رسانه در ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و علمی یاد کرد و گفت: «این کارکردها در موضوعیت‌بخشی و اولویت‌دهی به مسایل، اطلاع‌رسانی، تحلیل و تفسیر، آموزش، سرگرمی و تبلیغ محقق میشود. در این دیدگاه سنتی، رسانه فرهنگ‌ساز است اما علاوه بر نقش فرهنگ‌ساز خود در جامعه، به دلیل ماهیت ویژه‌اش که می‌تواند بستر ارتباطات انسانی باشد، یکی از بازیگران عمده شکل‌دهنده به سیاست‌ها هم محسوب میشود.»
او با بیان اینکه در حکمرانی تعاملی این رسانه است که می‌تواند مشارکت اجزای شبکه حکمرانی را تسهیل کند، اضافه کرد: «رسانه با انتقال پیام حاکمان به جامعه به سیاست‌ها شکل می‌دهد و آنها را ترویج می‌کند و با ایجاد شفافیت و نقد سیاست‌ها می‌تواند سیاست‌ها را اصلاح کند.»
رییس سازمان صداوسیما سپس از نقش جدید رسانه و ماهیت نوین آن سخن گفت که از ارتباطات یکسویه به ارتباطات تعاملی و دوسویه بدل شده است. علی عسکری با بیان اینکه در این چارچوب، حاکمیت‌ها بر بستر رسانه با مخاطب‌شان سخن می‌گویند و از مخاطب بازخورد می‌گیرند و می‌توانند بر اساس همین بازخوردها سیاست‌های خود را تکمیل کنند یا توسعه دهند، گفت: «در این رویکرد تعاملی و نوین بدون همکاری و همراهی و تعامل رسانه نمی‌توان سیاستی را اجرا و پیاده‌سازی کرد و مردم و مخاطبان یا به عبارت بهتر کاربران رسانه نوین با مشارکت فعال خود نقش ویژه‌ای در شکل‌گیری سیاست‌ها ایفا می‌کنند.»
رییس سازمان رسانه ملی، از حرف تا عمل
این سخنان علی عسکری در حالی است که به زعم بسیاری از کارشناسان عملکرد سنتی و جانبدارانه صداوسیما در سال‌های متمادی و نادیده گرفتن مردم در حوادث مختلف عاملی برای خشم و بی‌اعتمادی آنها به رسانه ملی شده است. مشخص نیست رییس سازمان صداو سیما با سخنانی اینچنین که با عملکرد رسانه‌اش کاملا متفاوت است، جز خشم مردم، چه هدفی را دنبال می‌کند؛ عملکرد رسانه‌ای که روز‌به‌روز باعث بی‌اعتمادی و ناراحتی بیشتر مردمی میشود و رییس‌اش در حرف آن را متعلق به مردم می‌داند و در عمل خلاف عقاید و میل آنها رفتار می‌کند و برنامه می‌سازد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد