کاربران چشم انتظار تغییر

گروه فناوری- با معرفی اعضای کابینه‌ دولت چهاردهم، نام ستار هاشمی برای تصدی جایگاه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات معرفی شده است. هاشمی که پیشینه‌ای طولانی در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد، با چالش‌های عمده ای مواجه است که نه تنها شامل مدیریت زیرساخت‌های ارتباطی و توسعه شبکه‌های دیجیتال می‌شود، بلکه با مطالبات اجتماعی گسترده‌ای در زمینه رفع فیلترینگ و بهبود آزادی‌های دیجیتال در کشور مواجه است. سیاست فیلترینگ در ایران همواره یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات در حوزه سیاست‌گذاری ارتباطات بوده است. از یکسو، دولت به دلایل امنیتی و اخلاقی، ضرورت اعمال فیلترینگ را مطرح می‌کند و از سوی دیگر، کاربران و فعالان حقوق دیجیتال این سیاست‌ها را تهدیدی جدی برای آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات می‌دانند. این تناقضات باعث شده تا فضای دیجیتال در ایران به یکی از پرچالش‌ترین حوزه‌های سیاست‌گذاری تبدیل شود.
طبق اطلاعاتی که درباره سیدستار هاشمی اعلام شده، او در سال ۱۳۵۵ در یاسوج متولد شد و تحصیلات خود را در رشته هوش مصنوعی از دانشگاه موناش استرالیا و دانشگاه علم و صنعت ایران به پایان رسانده است. وی در سال ۱۳۹۳ به‌عنوان مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات فارس و در سال ۱۳۹۵ به‌عنوان معاون فناوری شرکت ارتباطات زیرساخت مشغول به فعالیت شد. محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم، در مهرماه سال ۱۳۹۸ با صدور حکمی، ستار هاشمی را به عنوان معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات منصوب کرد. او همچنین رییس هیات مدیره شرکت ایرانسل بوده و در سال ۱۴۰۲ به عنوان مدیر برتر قوه قضاییه شناخته شد. علاوه بر این، هاشمی در تاسیس انجمن هوش مصنوعی ایران نیز نقش داشته است و در حال حاضر استاد هوش مصنوعی در دانشگاه شیراز است. هاشمی در میان گزینه‌های پیشنهادی کمیته انتخاب وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم با کسب ۱۳۵ امتیاز، رتبه اول را کسب کرده بود. او در حال حاضر استاد تمام دانشگاه شیراز است و تاکنون بیش از ۱۵۰ مقاله در حوزه‌های پژوهشی یادگیری ماشین، یادگیری عمیق، امنیت کامپیوتر و شبکه‌های اجتماعی دارد. مقالات ستار هاشمی تاکنون ۴ هزار و ۴۲۰ بار مورد استناد قرار گرفته است. او همچنین افتخارات علمی همچون عضو افتخاری علمی دانشگاه موناش استرالیا
(سال ۱۳۸۴)، پژوهشگر برتر دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ و استاد نمونه آموزشی دانشکده برق و کامپیوتر در سال ۱۳۹۳ را در کارنامه خود دارد. موضوع دیگر در فعالیت‌های هاشمی، حضور او در معاونت توسعه فناوری و خدمات الکترونیک ثبتی سازمان ثبت اسناد است که با ایده‌ تحول دیجیتال ثبتی سازمان ثبت اسناد همراه بود و اقداماتی مثل الکترونیکی شدن سند ازدواج، الکترونیکی شدن اسناد ملکی و مواردی از این دست را به‌دنبال داشت. نگاه ستار هاشمی به اینترنت نسل پنجم هم موضوع دیگری است که در کارنامه او جلب توجه می‌کند. او در تیرماه ۹۹ در جریان راه‌اندازی پایلوت فناوری نسل پنجم ارتباطات گفت: « نظر به اینکه معماری این فناوری Flat بوده و خدمات به ‌صورت سرویس‌گرا ارائه می‌شود لذا با توجه به محوریت توسعه «فکر افزاری» این فناوری، در بومی‌سازی شبکه ملی اطلاعات چشم‌انداز خوبی را برای بومی‌سازی زیست‌بوم آن و استفاده از محصولات داخلی پیش‌بینی می‌کنیم.» او همچنین درباره اینترنت 5G گفته بود: «5G می‌تواند شکاف دیجیتالی را کاهش دهد به‌ طوری که این خدمات در مناطق محروم توسعه داده شود، در حالی که تحقق این موضوع در بستر 4G به‌صورت کامل امکان‌پذیر نیست.» هاشمی در مصاحبه‌ دیگری درباره شبکه ملی اطلاعات گفته است: «امروزه شبکه ملی اطلاعات که ریشه در زیرساخت‌های قوی و با امنیت بالا دارد و تنه و شاخه‌های آن در لایه‌های خدمات و محتوا هر روز پربارتر می‌شوند و سایه‌ آن بر سر کاربران بیشتری برقرار می‌ شود، یک درخت تنومند است. هر روز به واسطه توسعه نیازهای محتوایی و خدماتی توسعه خدمات رایانش ابری و سرویس‌های توزیع داده و مراکز داده به امری جدی‌تر بدل شده که آخرین اقدام در این زمینه افتتاح و سرآغازهای اخیر است.» رسانه‌ها ستار هاشمی را «جوان‌ترین استاد تمام هوش مصنوعی ایران» معرفی کرده‌اند؛ هوش مصنوعی تخصص هاشمی است و از همین رو همیشه مورد توجه او بوده؛ تعداد پژوهش‌ها، تدریس در این حوزه و سمت‌های مدیریتی در این مورد روشنگر است. همچنین در ماه‌های اخیر او درباره فناوری گفته است: «فناوری مانند یک سیلی است که اگر کسی بخواهد در مقابل آن مقاومت کند، او را با خود خواهد برد. نگاه انفعالی در مقابل فناوری پاسخگو نیست.»
معرفی ستار هاشمی به عنوان وزیر جدید ارتباطات، امیدها و انتظارات زیادی را در میان کاربران و فعالان حوزه دیجیتال برانگیخته است. فیلترینگ گسترده نه تنها آزادی‌های اجتماعی و سیاسی را تحت تأثیر قرار داده، بلکه از نظر اقتصادی نیز به کسب‌وکارهای آنلاین و استارتاپ‌ها ضربات شدیدی وارد کرده است. بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط که در بستر پلتفرم‌های جهانی فعالیت می‌کردند، به ‌واسطه محدودیت‌های ارتباطی دچار افت شدید درآمد شده و بعضاً مجبور به توقف فعالیت‌های خود شده‌اند. این شرایط در نهایت می‌تواند باعث کاهش نوآوری و توسعه در حوزه فناوری اطلاعات کشور شود. با روی کار آمدن ستار هاشمی به‌عنوان وزیر ارتباطات، انتظار می‌رود که سیاست‌های فیلترینگ مورد بازنگری جدی قرار گیرد. کاربران امیدوارند که او با توجه به پیشینه و تجربیات خود، بتواند تعادلی بین نیازهای امنیتی کشور و حقوق دیجیتال شهروندان برقرار کند. این امر نیازمند تعامل سازنده با دیگر نهادهای دولتی و بخش‌های خصوصی و همچنین بهره‌گیری از تجربیات بین‌المللی در زمینه مدیریت فضای مجازی است. هرچند که انتظار می‌رود وزیر جدید بتواند گام‌های مثبتی در راستای رفع فیلترینگ بردارد، اما واقعیت این است که چالش‌های پیش‌رو کم نیستند. مخالفت‌های جدی از سوی نهادهای امنیتی و همچنین مشکلات زیرساختی می‌تواند مانعی بر سر راه تغییرات مورد انتظار باشد. علاوه بر این، عدم همگرایی در میان نهادهای مختلف دولتی ممکن است اجرای سیاست‌های جدید را با مشکل مواجه کند. در نهایت پس از معرفی وزیر جدید ارتباطات، مجلس یک هفته برای رأی اعتماد به او فرصت دارد. باید منتظر ماند و دید که ستار هاشمی در قامت وزیر چه تحولی در این مسیر رقم خواهد زد و برای حل مشکلات بزرگی مثل کیفیت اینترنت و سد فیلترینگ که در وعده‌های انتخاباتی مسعود پزشکیان هم جای داشته، چه اقداماتی انجام خواهد داد.