کاهش هزینه تامین مالی با انتشار صکوک بین‌المللی

در جریان سلسله نشست‌های انجمن مالی اسلامی روز سه‌شنبه، جلسه این انجمن با محوریت انتشار اوراق صکوک بین‌المللی در محل تامین سرمایه آرمان برگزار شد. به گزارش سنا، محمودرضا خواجه‌نصیری با اشاره به اینکه تامین سرمایه آرمان از یک سال گذشته با مشارکت شرکتی انگلیسی شروع به طراحی صکوک بین‌المللی کرده است، گفت: لندن در این حوزه تجربه‌های زیادی دارد. ایران اگر چه پیشگام اوراق مالی اسلامی هم به لحاظ زمان و هم به لحاظ حجم اوراق حائز رتبه است اما چون در حوزه بین‌الملل تا به امروز نتوانسته اوراق اسلامی منتشر کند در آمار بازارهای بین‌الملل جایگاهی ندارد. وی درباره این موضوع که آیا انتشار اوراق ایرانی در بازارهای جهانی می‌تواند موفق باشد، اظهار داشت: قیمت‌گذاری اوراق بدهی در دنیا براساس ریسک ناشر است. در دنیا یک نظام رتبه‌بندی و یک مرجع مستقل درخصوص ریسک ناشر، نکول و ریسک‌های مشابه اظهار نظر می‌کند تا پیرو آن اظهار نظر و بررسی‌ها چنین اوراقی در بازارهای بین‌المللی منتشر شود.
اهمیت موسسات رتبه‌بندی بین‌المللی
وی با تاکید بر اینکه اگر چنین مشخصه اساسی در بازار وجود نداشته باشد همه معادلات سرمایه‌گذاری بهم می‌ریزد، گفت: نبود موسسه رتبه‌بندی شرایط را برای انتشار این اوراق در عرصه بین‌الملل سخت می‌کند چراکه بازار اوراق بدهی بازاری توسعه‌یافته و گسترده است. فاندهای این اوراق از سراسر دنیا تشکیل شده است و یک موسسه رتبه‌بندی معتبر در منطقه رتبه‌بندی اوراق را انجام می‌دهد تا بتوان اوراق را قیمت‌گذاری کرد. در غیر این صورت این قیمت‌گذاری کار سختی است. مدیرعامل تامین سرمایه آرمان با تاکید بر اینکه ما سعی کرده‌ایم برای همه مشکلات راهکاری طراحی کنیم، گفت: بحث مربوط به اطلاعات به عنوان پشتوانه اوراق خیلی مهم است. اوراق باید شفاف و معتبر باشد. در عرصه بین‌الملل نیز مسایلی مانند پولشویی مطرح است که باید شفاف‌سازی‌های لازم درخصوصش انجام شود.
اطلاعات، پایه اوراق صکوک
خواجه‌نصیری با اشاره به اینکه محصولات مالی «مفهوم» هستند، گفت: پایه این اوراق اطلاعات است و اگر اطلاعات دقیق، شفاف و قابل اتکا نباشد، نمی‌توان آن را توصیف کرد. وی با اشاره به اینکه سال‌ها ارتباط ایران در بازارهای بین‌الملل قطع بوده است، گفت: در حال حاضر در قدم اول باید خودمان را به بازارهای بین‌المللی معرفی کنیم و شرایط را توضیح دهیم و سرانجام بتوانیم محصول را به بازارهای بین‌المللی معرفی کنیم، در قدم بعدی پذیرش محصول و انتشار آن در بازارهای بین‌المللی است که باید اجرایی شود. به گفته وی، در صورتی که محصول مورد انتشار رتبه نداشته باشد شانس موفقیت کم می‌شود. علاوه بر این مباحث با انتشار اوراق باید سودهای دوره‌ای پرداخت شود و سود منتقل شود که همه اینها با مشکلاتی مواجه است. چرا که در ساختار اقتصاد فعلی ما نقل‌وانتقال مالی سخت است. در قدم بعدی نیز هزینه‌های نقل و انتقال است که بسیار بالا است. وی ادامه داد: در حوزه انتشار اوراق استاندارد در بازار بین‌المللی مسیری سخت و پرهزینه پیش رو است. یک ناشر ایرانی اگر بخواهد صکوک بین‌المللی طراحی و منتشر کند برخلاف یک ناشر غیر ایرانی که فقط باید فکر کند از طریق کدام آپشن‌ها تامین مالی انجام دهد، یک ایرانی باید زیرساخت‌ها و شرایط را آماده و سپس اوراق را منتشر کند.
چشم‌انداز ابزارها
به گفته مدیرعامل تامین سرمایه آرمان، این مجموعه برای انتشار یک اوراق با حجم کم در عرصه بین‌الملل کل مسیر را می‌کند تا این مسیر محلی برای انتشار باقی اوراق شود. به گفته وی در حوزه صکوک ساختارهای مختلفی در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد که در حال حاضر اوراق اجاره مرابحه پرکاربردترین‌ها هستند. ساختار این اوراق اگرچه متداول است اما نیازهایی دارد که برای ما مساله است. بر این اساس دارایی تضامین و نقل و انتقال را برای ما مشکل می‌کند. مدیرعامل تامین‌سرمایه آرمان با اشاره به اینکه طراحی که در حال حاضر انجام شده مبتنی بر انتشار اوراق روی اوراق است، اظهار داشت: اوراقی را که در ایران براساس عقود اسلامی منتشر می‌کنیم، پشتوانه‌ای برای انتشار اوراق دیگری در بازارهای بین‌الملل قرار می‌دهیم. وی در توضیح بیشتر این موضوع گفت: برای اینکه این محصول را مدل کنیم، سعی کردیم نهاد واسط اوراقی را در بازار بین‌الملل منتشر کند با هدف اینکه پول را دست وکیل که مجموعه آرمان است، بسپارد و آرمان از بازار ایران اوراقی از جنس اسلامی بخرد و منابع آن را در اختیار نهاد واسط قرار دهد تا آن نهاد در دوره‌های تقسیم سود، مبالغ را به سرمایه‌گذار پرداخت کند. در پایان سررسید اوراق فروخته می‌شود و نهاد واسط اصل پول را به سرمایه‌گذار می‌دهد. اوراق وکالتی که منتشر می‌شود مشتق از اوراق اصلی است. مدیرعامل تامین سرمایه آرمان در ادامه با اشاره به اینکه این قرارداد، وکالتی است، گفت: وکالت در لغت به معنای تفویض یا واگذاری کاری به کسی و اعتماد کردن به وی است و در اصطلاح عقدی است که به سبب آن یکی از طرفین، دیگری را برای امری نایب خود قرار می‌دهد و ارکان قرارداد وکالت ایجاب و قبول، طرفین عقد و مورد وکالت است.
اهمیت راهبردی انتشار اوراق
مدیرعامل تامین‌سرمایه آرمان در تشریح اهمیت راهبردی انتشار این اوراق گفت: شکسته شدن فضای ناشی از سال‌ها تحریم و نشان دادن قابلیت عملی حضور ایران در بازارهای بین‌المللی، ایجاد ساختارهای نوین تامین مالی با هدف حفظ و افزایش سرمایه ایرانی، کاهش ریسک سیستماتیک کشور و کاهش تنگناهای اعتباری و هزینه‌های آن، ارتقای دانش مالی و اقتصادی با هدف تشویق با شرایط بازارهای بین‌المللی و امکان بهره‌برداری سریع و حداکثری از آن و کمک به رسیدن به اهداف تعیین‌شده در اقتصاد کلان و سیاست‌های مربوط به اجرای اقتصاد مقاومتی از مهم‌ترین موارد راهبردی انتشار این اوراق است. وی درخصوص کاهش هزینه تامین مالی با انتشار صکوک بین‌المللی این گونه توضیح داد: انتشار این اوراق راهکار موثر و بلندمدت برای کاهش نرخ تامین مالی در کشور است. همچنین باعث استفاده بهینه از منابع کشور در جهت تامین مالی بلندمدت پروژه‌ها می‌شود. ارائه راهکارهای مربوط به پوشش ریسک سیستماتیک کشور که عامل اصلی بلندمدت در بالابودن هزینه تامین مالی است نیز از دیگر مزیت‌های این اوراق است.