کاوش در محوطه‌های باستانی «نوسنگی» کرمانشاه باید افزایش یابد

عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه به تعدد محوطه‌های باستانی مربوط به دوره نوسنگی در کرمانشاه اشاره کرد و گفت: بهترین ظرفیت استان کرمانشاه از نظر باستان‌شناسی مرتبط با دوره نوسنگی است که باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد.
به گزارش ایسنا، حجت دارابی با اشاره به جایگاه ممتاز کرمانشاه در باستان‌شناسی دوره نوسنگی، اظهار کرد: در تاریخچه مطالعات باستان‌شناسی درباره چگونگی شروع کشاورزی و روستانشینی در دنیا، استان کرمانشاه جایگاه ممتاز و ویژه‌ای دارد.
وی با بیان اینکه اولین پژوهش‌ها در این خصوص در اواخر دهه ۳۰ شروع شد، افزود: در سال‌های ۱۳۳۹ و ۱۳۳۸ شمسی، یک هیات باستان‌شناسی از دانشگاه شیکاگو آمریکا به سرپرستی رابرت بریدوود به کاوش چندین محوطه از دوره پیش از تاریخ و بررسی و شناسایی دشت‌های کرمانشاه و ماهیدشت در این استان پرداختند.
این باستان‌شناس کرمانشاهی تصریح کرد: هرچند در آن زمان تپه آسیاب و تپه سراب در نزدیکی شهر کرمانشاه مهم‌ترین محوطه‌های پیش از تاریخ بودند که توسط گروه باستان‌شناسی دانشگاه شیکاگو مورد بررسی و کاوش قرار گرفت، اما در دهه‌های بعدی طی پژوهش‌هایی که در این استان صورت گرفت، مشخص شد که کرمانشاه بیشترین تعداد محوطه‌های باستانی از دوره نوسنگی را در ایران دارد.
وی اضافه کرد: براساس بررسی این محوطه‌های باستانی، اولین گام‌های بشری به سوی کشاورزی و روستانشینی در زاگرس مرکزی و از جمله در استان کرمانشاه در حدود ۱۰‌هزار سال قبل برداشته شده است.
عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه با بیان اینکه پژوهش‌های صورت گرفته بر روی تپه گنج‌دره هرسین آن را به عنوان اولین مکان برای اهلی‌سازی و پرورش بُز مشخص کرده، گفت: در تپه شیخی‫آباد نیز شواهد مربوط به پرورش حیوانات و کشت گیاهان به دست آمده است.‬‬
وی تاکید کرد: همه این موارد نشان می‌دهد که بهترین ظرفیت استان کرمانشاه از نظر باستان‌شناسی مرتبط با دوره نوسنگی است که باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد.
دارابی خاطرنشان کرد: خوشبختانه در سال‌های اخیر این رویکرد در اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمانشاه به وجود آمده که فعالیت‌های باستان‌شناسی باید هدفمند شود، اما فعلا اکثر این فعالیت‌ها محدود به گمانه‌زنی به منظور تعیین عرصه و حریم شده‌اند.
وی یادآور شد: هرچند انجام چنین فعالیت‌هایی در جای خود به منظور حفاظت از محوطه‌ها ارزشمند است، اما به هیچ ‌وجه نمی‌تواند همانند کاوش‌ها ما را در مطالعه جوامع گذشته کمک کند. برای همین ضروری است به موضوع انجام کاوش‌های باستان‌شناسی به منظور معرفی هرچه بیشتر میراث غنی استان کرمانشاه توجه ویژه‌ای شود که در این میان دوره نوسنگی در این استان جایگاه منحصربه‌فردی دارد که باید قدر این ظرفیت را بدانیم و از آن بهره لازم را ببریم.
این باستان‌شناس کرمانشاهی به وجود باوری غلط درخصوص کاوش‌های باستان‌شناسی در محوطه‌های تاریخی هم اشاره کرد و یادآور شد: متاسفانه برخی تصمیم‌گیران در حوزه میراث فرهنگی این تفکر را دارند که اگر در یک محوطه کاوش باستان‌شناسی صورت بگیرد، زمینه تخریب آن توسط حفاران غیرمجاز به وجود می‌آید و این در حالی است که همه محوطه‌ها قبل از هرگونه فعالیت باستان‌شناسی معمولا دچار تخریب‌هایی شده‌اند و حتی گاها این بیم وجود دارد که به صورت کامل از بین بروند.
وی افزود: امروزه به لطف همین کاوش‌هاست که ما از میراث گذشته مانند بیستون و گنج‌دره اطلاع داریم و به آنها افتخار می‌کنیم.
دارابی با بیان اینکه روند تخریب محوطه‌های باستانی بالا و متاسفانه این روند در حال افزایش است، افزود: بنابراین نباید در این زمینه تعلل داشته باشیم و با این بهانه از کاوش در محوطه‌ها جلوگیری کرد و یا برای قدمی برای این کار برنداشت.
وی با تاکید بر اینکه باید با آسیب‌شناسی و برنامه‌ریزی علمی از کاوش‫های باستان‌شناسی حمایت و در این مسیر از افراد متخصص و زبده استفاده کرد، گفت: قطعا بهترین راه برای حفاظت از محوطه‌ها آشنایی هرچه بیشتر مردم محلی با جایگاه و اهمیت این محوطه‌ها است که این امر نیز در سایه آگاهی‫‫بخشی عمومی به واسطه فعالیت‌های باستان‌شناسی ایجاد می‌شود.‬‬‬‬‬‬
عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه در پایان افزود: امیدواریم دست‌اندرکاران میراث فرهنگی کشور نگرش خود را تغییر داده و بدانند که جایگاه و اهمیت میراث فرهنگی به عنوان محور وحدت‌آفرین جامعه چیست و به آن توجه بیشتری کنند.