کتابی درباره چگونگی بهتر شدن قضاوت انسانی

کتاب «قضاوت انسانی» نوشته جان ویلکاکس به تازگی با ترجمه یاسر خوشنویسی توسط موسسه فرهنگی دُکسا منتشر و روانه بازار نشر شده است. این کتاب به بررسی میزان صحت و چگونگی بهتر شدن قضاوت انسانی می‌پردازد. «قضاوت انسانی» از مجموعه کتاب‌های مهارت‌های نرم است. دانش بدون مهارت و مهارت بدون دانش در دنیای به سرعت در حال تغییر امروز، از مشکلات زندگی ما است. تقدم و تاخر و نسبت دو مفهوم مهارت و دانش همواره میان فیلسوفان و اندیشمندان در شرق و غرب مورد مناقشه بوده است. بودا، دائو، افلاطون، ارسطو، کانت، مندلسون، تارایل، آنسکامپ و دریفوس در دوران معاصر با رویکردهای مختلفی به موضوع مهارت پرداختند. در فلسفه شرق همچون افلاطون عمدتا مهارت را در نسبت با امر اخلاقی و فضیلت در نظر می‌گرفتند، اما در ارسطو رویه قدری تغییر کرد، او مطابق با نظریه عمل از مفهومی با عنوان فرونسیس استفاده می‌کرد. ارسطو می‌گفت دانستن و معرفت ما در خصوص موضوعی لزوما به معنای عمل کردن و انجام آن نیست، اما در افلاطون مفهوم تخته دامنه گسترده‌ای چون صنعت، حرفه، تخصص و مهارت را دربر می‌گرفت. او حتی بر این باور بود که فضیلت نیز چون مهارتی مانند نجاری قابل اکتساب است. این مناقشه در مندلسون و کانت به شکلی دیگر وجود داشت. البته رایل با ارائه مفهوم دانش به چگونگی موضوع مهارت را مقدم بر معرفت تلقی می‌کرد و معرفت را نوعی از دانش به چگونگی می‌دانست. در رویکردهای معاصر آنسکامب با ارائه مفهوم معرفت کاربردی و دریفوس مبتنی بر رویکرد بدنمندی از مفهومی با عنوان هوش بدنمند و کاربردی به موضوع مهارت پرداختند. علاوه بر مباحث تاریخی و معرفت‌شناسی به وضوح نسبت مهارت با مفاهیمی همچون عامل، هوش، ادراک، هیجان، شناخت اجتماعی، زبان و مباحث هنجاری نیز در فلسفه مهارت مهم به نظر می‌رسند. این کتاب درباره قضاوت‌های ما است؛ موضوعی که در دهه‌های اخیر به عنوان بخشی از روانشناسی شناختی و همچنین به عنوان بخشی از دانش نسبتا نوظهر معرفت‌شناسی تجربی موضوع مطالعه‌های بدیع مواجه می‌شویم و برخی از پاسخ‌های محتمل را با آنها مرور خواهیم کرد. پرسش‌هایی از این دست: اصلا چگونه می‌توانیم صحت قضاوت‌هایمان را بسنجیم؟ براساس بهترین سنجه‌هایی که در اختیار داریم، قضاوت‌های ما چه در مورد موضوعات روزمره و چه در مورد موضوعات فنی مانند تشخیص پزشکی، پیش‌بینی رویدادهای سیاسی یا تصمیم‌گیری‌های قضایی تا چه اندازه صحیح هستند؟ چرا مجموعه نسبتا بزرگی از قضاوت‌های ما ناصحیح از آب درمی‌آیند؟ و شاید مهم‌تر از همه چگونه می‌توانیم بهتر قضاوت کنیم؟ جان ویلکاکس در این کتاب که در سال ۲۰۲۲ منتشر شده است، مجموعه‌ای از مطالعات تجربی را با استدلال‌های نظری تلفیق می‌کند تا به پرسش‌های مذکور پاسخ دهد. این مطالعات و استدلال‌ها در کنار یکدیگر نشانگر مسیری هستند که شاید خیلی دیر وارد آن شده‌ایم، در حالی که ما انسان‌ها قرن‌هاست به طور مدام قضاوت می‌کنیم مطالعات نظام‌مند در مورد سنجه‌های صحت قضاوت میزان صحیح یا ناصحیح بودن قضاوت‌هایمان تنها در سال‌های اخیر بسط یافته است. به این ترتیب به نظر می‌رسد باید منتظر یافته‌ها، استدلال‌ها، تبیین‌ها و توصیه‌های بیشتر و بیشتری در این زمینه در سال‌های آتی باشیم. این کتاب با ۲۹۵صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۲۸۰هزار تومان عرضه شده است.