30 - 04 - 2025
کرادفاندینگ و Gen AI
بهرام وهابی*-کرادفاندیگ یا تامین مالی جمعی برپایه ورود سرمایهگذاران خُرد در پروژههایی است که نیازمند گردآوری سرمایه برای تامین مالی هستند. بهجز پروژههای غیرانتفاعی (خیرخواهانه و برای مقاصد مربوط به مسوولیت اجتماعی)، اغلب پروژهها به صورت پروژههای خودگردان
(PROJECT FINANCE) مشابه آنچه در (فرم1) موافقتنامه طرحهای عمرانی به عنوان پروژههای انتفاعی مشخص میشوند، هستند. در پروژههای عمرانی دولتی، پروژه خودگردان براساس مفاد جزو (الف) بند 10 (ماده1) قانون برنامهوبودجه مصوب سال1351، طرح عمرانی انتفاعی است که در مدت معقولی پس از شروع به بهرهبرداری علاوه بر تامین هزینههای جاری و استهلاک سرمایه، سود متناسبی به تبعیت از سیاست دولت را نیز عاید کند. اصولا پروژههای سرمایهگذاری از جنس پروژههای انتفاعی هستند زیرا جلب سرمایهگذار برای آنها نیازمند سودآور بودن آنها همراه با ریسک پایین است. سکوهای تامین مالی جمعی نیز برای معرفی گزینههای سرمایهگذاری پیش روی سرمایهگذاران تعریف شده است. حال باید دید نقش هوش مصنوعی خلاق
(Gen AI) در این مسیر و در این فضا چیست. سکوهای تامین مالی در واقع گزینههای پیشنهادی برای پروژهها بوده و با معرفی هر پروژه به صورت مجزا، تصمیم به سرمایهگذاری را به سرمایهگذاران واگذار میکند. هیچیک از سکوهای تامین مالی، پیشنهاد اقدام یا عدم اقدام روی پروژههای معرفی شده را نمیدهند. حال بیاییم یک گام جلوتر عمل کنیم. تصمیم به سرمایهگذاری نیازمند دو گام اساسی است:
1- تجزیه و تحلیل (ANALYSIS)
2- ترکیب (SYNTHESIS)
بدیهی است که گام اول نیز خود به دو اقدام تقسیم میشود که یکی تجزیه و دیگری تحلیل است. در حال حاضر و بدون در نظر گرفتن فرآیندهای Gen AI که توسط شرکت دیلویت و برخی مشاوران دیگر در حال بسط و توسعه است، چیزی حتی به نام هوش مصنوعی نیز در سکوهای تامین مالی وجود ندارد چرا که هوش مصنوعی در بستر دادههای بزرگ (Big Data) اقدام به طبقهبندی و جمعبندی این دادهها میکند که در پلتفرمهای مربوط به سکوهای تامین مالی جمعی چنین نمودی وجود ندارد. پلتفرمهای طراحی شده به عنوان سکوهای کرادفاندینگ، اطلاعاتی به صورت خام و فاقد بررسی تخصصی ارائه میدهند که مبتنی بر اظهارات سرمایهپذیر همراه با استعلامات مربوط به اعتبارسنجی وی است. طبیعتا این اطلاعات صرفا اطلاعات اولیه بوده و نیاز به پردازش براساس فرآیندهای امکانسنجی پروژهها دارند. شرکت مشاوره FTI طبقهبندی مفهومی از هوش مصنوعی تا هوش مصنوعی خلاق را به صورت زیر ارائه کرده است (شکل یک):
1- هوش مصنوعی (Artificial Intelligence, AI)
2- یادگیری ماشینی (Machine Learning, ML)
3- یادگیری عمیق (Deep Learning, DL)
4- هوش مصنوعی خلاق (Generative AI, Gen AI)
که به ترتیب، از هوش مصنوعی تا هوش مصنوعی خلاق، درجه و سطح تصمیمگیری الگوریتمهای آنان بیشتر میشود.
سکوهای تامین مالی جمعی تاکنون دارای این مشخصات نیستند یعنی ساختار اطلاعات در آنها به گونهای نیست که بتوانند حتی در حد «تجزیه و تحلیل» (و بلکه حتی در حد تجزیه یا تحلیل) ارائه کنند چه رسد به سنتز و ترکیب اطلاعات. پس از این گام نیز، این شخص سرمایهگذار است که انتخاب نهایی را انجام خواهد داد که در چه پروژهای سرمایهگذاری کند. تا اینجا، نقاط ضعف سکوهای کرادفاندینگ از نظر هوش مصنوعی بیان شد. نکته اصلی این مقاله، موضوعی فراتر از این بوده و مربوط به هوش مصنوعی خلاق میشود. هوش مصنوعی خلاق (Gen AI) متمرکز بر حوزه تصمیمگیری است یعنی با استفاده از دادهها و واقعیات (Facts که فراتر از دادهها هستند)، به تصمیمگیری برای سرمایهگذاری میپردازد. این امر به عنوان یک انقلاب در اقتصاد تلقی میشود زیرا تاکنون، نقش هوش مصنوعی (و در اصل، هوش تجاری) آمادهسازی اطلاعات برای تصمیم بوده است. در حالی که هوش مصنوعی خلاق، از این مرحله عبور کرده و درخصوص سرمایهگذاری، اتخاذ تصمیم میکند. هوش مصنوعی خلاق با استفاده از الگوریتمهایی مشابه الگوریتمهای تصمیمگیری انسانی، تلاش میکند به انتخاب بهینه برسد یعنی همان نوع تفکر که هر سرمایهگذار با استفاده از دادههای محدود سکوهای کرادفاندینگ به انتخاب پروژه میپردازد، میتواند توسط هوش مصنوعی خلاق انجام شود. تفاوت هوش مصنوعی و هوشمصنوعی خلاق در موضوع «انتخاب» است که از محدودیتهای هوش مصنوعی و از توانمندیهای هوش مصنوعی خلاق تلقی میشود. این مرز تعیینکننده بسیاری از اتفاقات آینده در سرمایهگذاری افراد است، جایی که دیگر هوشمصنوعی به عنوان ابزاری برای انتخاب گزینههای سرمایهای برای بشر نبوده بلکه خود، با استفاده از الگوریتمهای ذهن بشر و محاسبات چندلایه، اقدام به انتخاب پروژه میکند. البته این موضوع تنها یک ایده است و Gen AI هنوز به این توانمندی برای جایگزینی راهبردهای انتخاب پروژه که روزانه هزاران و میلیونهای تصمیم بشری در زمینه سرمایهگذاری را شامل میشود، نرسیده است. کرادفاندینگ را میتوان به عنوان اولین مشتریان جدی برای استفاده از هوش مصنوعی خلاق تلقی کرد. در نوشتارهای آتی، این موضوع به صورت دقیقتر و کاربردیتر مطرح خواهد شد.
*پژوهشگر اقتصادی
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد