کرونا متهم اصلی

نسترن یوسف بکیان- کرونا تمام معادلات اقتصادی در دنیا را به هم ریخته است. روابط تجاری ایران با چین به عنوان کشوری که نام خود را در رتبه نخست صادرات و واردات با کشور ما ثبت کرده، در کاهش است. البته این موضوع را هنوز ارگان‌های رسمی در داخل کشور تایید نکرده‌اند اما آنطور که جدیدترین آمار منتشر شده از سوی گمرک چین نشان می‌دهد، مبادلات تجاری ایران و چین در دو ماهه نخست سال جاری میلادی نسبت به مدت مشابه سال قبل افت ۲۷ درصدی داشته و به دو میلیارد و ۵۴۴ میلیون دلار رسیده است. در حالی که در ماه‌های ژانویه و فوریه سال میلادی گذشته ارزش تجارت ایران و چین ۴۵۳/۳ میلیارد دلار اعلام شده بود.
در این خصوص کارشناسان بر این عقیده هستند که شیوع ویروس کرونا در کشور متهم اصلی کاهش روابط تجاری ایران با بسیاری از کشورها است اما از آنجایی که چین شریک اصلی تجارت خارجی ایران است و در شرایط تحریم‌های آمریکا و قطع روابط تجاری اروپا می‌تواند نقش قابل توجه‌تری را در اقتصاد ایران ایفا کند، واکاوی عوامل افت تجارت دو جانبه با آن کشور نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در واقع رابطه اقتصادی چین و ایران از دهه‌ها قبل شکل گرفته و در سال‌های گذشته نیز با وجود تمام محدودیت‌های جهانی ادامه یافته است تا جایی که چین در حوزه واردات و صادرات نام خود را به عنوان اولین شریک تجاری ایران ثبت کرده است. از این رو اندک تغییر در مبادلات تجاری دو کشور می‌تواند نگرانی زیادی را ایجاد کند چرا که در شرایط فعلی هر طور که شده ایران باید مبادلات تجاری خود با این کشور را حفظ کند و حتی آن را افزایش دهد.
با این حال بر اساس جدیدترین آمارها شاهد این هستیم که روابط تجاری دو کشور با کاهش روبه‌رو شده است. موضوعی که به گفته رییس اتاق بازرگانی ایران و چین تنها به بحران ناشی از کرونا ارتباط دارد و در روابط تجاری ایران با سایر کشورها نیز تاثیرگذار بوده است. اما از آنجایی که گمرک ایران آمارهای جدید را اعلام نکرده است، هنوز این کاهش در رابطه با دیگر کشورها نمایان نشده است. این در حالی است که کاهش یا حتی توقف روابط تجاری به دلیل شیوع ویروس کرونا امری کاملا طبیعی است.
تعطیلی دو ماهه
در همین خصوص رییس اتاق بازرگانی ایران و چین به «جهان صنعت» گفت: در دو ماهه نخست سال ۲۰۲۰ یعنی ماه‌های ژانویه و فوریه عملا کشور چین به دلیل درگیری با ویروس کرونا تعطیل بوده است. بعد از آن نیز کشور ما نیز به دلیل همین موضوع در نعطیلی به سر می‌برد.
مجیدرضا حریری اظهار کرد: بنابراین دلیل کاهش تجارت دوجانبه میان دو کشور کاملا مشخص است و نباید به دنبال علت دیگری برای آن بود.
وی افزود: در حال حاضر بخشی از تحولات منفی در تمام دنیا به کرونا ارتباط دارد.
به گفته این فعال بخش خصوصی، موضوع دیگری که در این راستا باید در نظر گرفت این است که گمرک ایران هنوز در رابطه با مجموع صادرات به دنیا در هفته‌های گذشته آمار دقیقی را ارائه نکرده است. بنابراین در شرایط فعلی مشخص نیست که آیا کاهش روابط تجاری ایران تنها با چین اتفاق افتاده است یا اینکه این کاهش در روابط تجاری با همه کشورها دیده می‌شود.
کاهش در مجموع صادرات و واردات
رییس اتاق بازرگانی ایران و چین با بیان اینکه به نظر می‌رسد این کاهش در مجموع صادرات و واردات کشور اتفاق افتاده است، گفت: چیزی در حدود ۷۰ درصد از صادرات کشور که به کامودیتی‌ها یا همان مواد معدنی فلزی و غیرفلزی که به شکل خام یا نیمه‌فرآوری شده صادر می‌شود، ارتباط دارد که موادی از جمله مس، فولاد، سنگ‌آهن، کنسانتره‌های مختلف فلزات و سایر مواد معدنی و بخشی از مواد پتروشیمی را در بر می‌گیرد.
وی ادامه داد: این در حالی است که در ماه فوریه ۲۰۲۰ قیمت نفت و فرآورده‌های آن به شدت پایین آمده است و پتروشیمی و سایر فرآورده‌های حاصل از نفت به طور عجیبی افت قیمت داشته‌اند.
حریری افزود: در واقع مواد خام معدنی و فلزی و غیر فلزی نیز در دنیا به دلیل شیوع کرونا کاهش قیمت داشتند. در نتیجه کاهش ارزش صادرات ایران با تمام کشورها گریزناپذیر بوده است.
به گفته این کارشناس اقتصادی، در بخش واردات نیز در دو سه ماهه اخیر چندان فعالیت قابل توجهی صورت نگرفته است. در واقع واردات اگر هم وجود داشته، منحصر به چندین قلم کالای مرتبط با بحران ناشی از کرونا بوده است.
آمار داخلی منتشر نشده است
وی افزود: در حال حاضر همه کشورها در دنیا در حالت ناآرام به سر می‌برند و با توجه به اینکه آمار داخلی نیز به درستی منتشر نشده است، نمی‌توان قضاوت یا تحلیل خاصی انجام داد.
رییس اتاق بازرگانی ایران و چین بیان کرد: به هر حال بر اساس آماری که گمرک چین منتشر کرده، آنچه مسلم است این است که مبادلات تجاری دو کشور با کاهش بیش از ۲۰ درصدی روبه‌رو شده است که این اتفاق کاملا طبیعی به نظر می‌رسد.
حریری افزود: به عقیده بنده، آمار تجارت خارجی کشور از این میزان بیشتر کاهش داشته به این معنا که کاهش تبادلات تجاری ایران و چین به طور حتم به نسبت تجارت ایران با سایر کشورها کاهش کمتری را نشان می‌دهد.
روابط تجاری ایران و چین مشکلی ندارد
وی با بیان اینکه روابط تجاری ایران و چین مشکلی ندارد، گفت: شرایط اقتصادی در تمام دنیا در نابسامانی قرار دارد و این موضوع تاثیر خود را در همه حوزه‌ها از جمله تجارت خارجی با همه کشورها از جمله رابطه تجاری ایران و چین خواهد گذاشت.
حریری اظهار کرد: در شرایط فعلی باید صبور باشیم و ببینیم که از این پس بازارها چه روندی را در پیش می‌گیرند و قیمت‌ها به چه نقطه‌ای خواهند رسید.
به گفته این فعال بخش خصوصی، در حال حاضر در اقتصاد کشور و همچنین اقتصاد دنیا دچار شوک حاصل از کرونا هستیم به طوری که بعد از اتمام این چالش می‌توان ارزیابی‌های بهتری انجام داد.
رییس اتاق بازرگانی ایران و چین با بیان اینکه ارزیابی‌های فعلی چندان صحیح نیستند، گفت: این اخبار تنها از آنجایی اهمیت دارد که تصویر بهتری از شرایط فعلی بیینیم و بتوانیم راه‌های بهتری برای آینده از این تصویر فعلی پیدا کنیم.