کشف آثاری از دوره نوسنگی و مفرغ در تپه‌گوران

سرپرست پروژه ساماندهی محیطی تپه‌گوران گفت: کاوش در تپه‌گوران ایلام سبب نمایان شدن، دو دوره فرهنگی نوسنگی و مفرغ شده که هرکدام در بستر فرهنگی خود دارای ویژگی‌هایی خاص هستند.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، اردشیر جوانمردزاده، سرپرست پروژه تعیین عرصه، پیشنهاد حریم و ساماندهی محیطی تپه‌گوران استان ایلام با اعلام این مطلب گفت: محوطه تپه‌گوران، نخستین روستای دشت هلیلان و دارای توالی فرهنگی دوران نوسنگی تا برنز است.
او افزود: از مهم‌ترین شواهد یافت شده در این محوطه در خلال کاوش‌های دهه ۱۹۶۰ توسط هیات باستان‌شناسی دانمارک می‌توان به استفاده انسان از کلبه و کپر اشاره کرد که با گذشت زمان تبدیل به خانه‌های خشتی و چینه‌ای می‌شود.
او با اشاره به منحصر‌به‌فرد بودن شواهد استقرار در کلبه‌ها و زندگی سیار در لایه‌های دوره نوسنگی تپه‌گوران گفت: این شواهد به خوبی نشان می‌دهد که چگونه نخستین دامپروران دشت هلیلان به هنگام زمستان به دشت آمده و از آن بهره‌برداری می‌کردند.
وی افزود: بقایای برجای مانده از کلبه‌های ساخته شده از نی و شاخ و برگ درختان و سنگ‌فرش‌هایی از جنس سنگ گچ در معابر کنار خانه‌ها در هیچ‌یک از زیستگاه‌های دوره نوسنگی ایران و خاورمیانه دیده نشده است.
جوانمردزاده وجود ساغرهای کاسی، لابه‌لای گورهای دوران مفرغ تپه‌گوران در منطقه پیشکوه را منحصربه‌فرد عنوان کرد و گفت: این ظروف با فرم و کارکرد خاص خود از تعداد انگشت‌شماری از محوطه‌های باستانی غرب ایران که حوزه تسلط کاسی‌ها بوده است، پیدا می‌شوند که از جمله این محوطه‌ها، تپه‌گوران است.
این باستان‌شناس در ادامه گفت: همان‌گونه که براساس موقعیت و بستر قرارگیری محوطه انتظار می‌رفت، پس از انجام پروژه مشخص شد محوطه تقریبا از دوره نوسنگی رسوب‌گذاری چندانی نداشته است.
وی افزود: نرخ رسوب‌گذاری در بیشترین عمق حدود دو متر است که با حفر گمانه‌هایی در بستر طبیعی پیرامون محوطه شناسایی و ثبت شد.
به گفته این باستان‌شناس، در این پروژه نخست برای مشخص کردن عرصه، گمانه‌هایی در اطراف محوطه ایجاد و سپس مستندنگاری دقیقی از سطح محوطه با رویکردی آسیب‌شناسانه انجام شد.
او افزود: برای ثبت دقیق جزییات سطح محوطه و محیط پیرامون، از سامانه عکاسی هوایی یا کواد کوپتر استفاده شده است. این عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه محقق اردبیلی گفت: مزیت استفاده از این روش علاوه بر تهیه عکس‌هایی با کیفیت بالا و دقیق این است که ریزترین عوارض را با دقت بالا به صورت نقشه منحنی در اختیار می‌گذارد و این در حالی است که دوربین‌های متداول توتال استیشن امکان تهیه نقشه از عوارضی مانند چاله‌های کمتر از نیم‌متر را فراهم نمی‌کرد.
وی افزود: این نکته زمانی در مورد تپه‌گوران اهمیت می‌یابد که بدانیم تپه‌گوران دارای تعداد بسیار زیادی چاله‌های قاچاق است که به‌طور عمده سال‌های پیش از انقلاب برای دستیابی به اجناس عتیقه حفاری تجاری می‌شد.
او افزود: پس از گمانه‌زنی، گام بعدی ساماندهی محیطی و انجام مطالعاتی از قبیل فتوگرامتری است که امکان ایجاد شرایط حفاظت پایدار را بیش از پیش فراهم می‌آورد.
وی اظهار داشت: پروژه تعیین عرصه، پیشنهاد حریم و ساماندهی محیطی تپه‌گوران توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ایلام و با تامین بودجه از ردیف اعتبارات ملی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد.