کشف هزار اثر پارینه سنگی از منطقه پاسارگارد

سرپرست هیات بررسی شهرستان پاسارگاد و بخش مش هد مرغاب از شناسایی حدود هزار اثر باستانی متعلق به عصر پارینه‌سنگی تا عصر حاضر در ادامه بررسی‌های باستان‌شناسی شهرستان پاسارگاد خبر داد.
فرهاد زارعی‌کردشولی اعلام کرد: در ادامه بررسی‌های باستان‌شناسی شهرستان پاسارگاد که با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد، دشت‌های پاسارگاد، دشت سعادت‌شهر (دشت کمین)، تنگ‌بلاغی، دهستان سرپنیران، منطقه گودبنه و رشته‌کوه‌های موسوم به کوه سیاه و چاه‌پهن، منطقه چاه‌بید و ارتفاعات موسوم به گردنه‌خرسی، تنگ‌قدرت و رشته‌کوه‌های موسوم به کوچکک و ارتفاعات موسوم به فلات اکبر آباد نزدیک به هزار اثر باستانی مورد بررسی و شناسایی قرار گرفت.
او افزود: در این بررسی‌ها، به تفکیک در دشت پاسارگاد حدود ۳۰۰ اثر، دشت سعادت‌شهر حدود ۲۳۰ اثر، دهستان سرپنیران حدود۱۸۰ اثر، تنگ‌بلاغی حدود۱۵۰ اثر و در ارتفاعات موسوم به کوچکک، گردنه‌خرسی، کوه موسی‌خانی و کوه سیاه حدود ۱۱۰ اثر به دست آمد که بر اساس آخرین مطالعات باستان‌شناسی مربوط به دوره میانی پارینه‌سنگی جدید تا عصر حاضر هستند.
این باستان‌شناس از قدیمی‌ترین آثار این دوره به شناسایی تعدادی محوطه باز (open site) اشاره کرد که دارای قدمتی بین ۲۸ تا ۱۲ هزار سال قبل بودند.
شناسایی غارهای ۸ تا ۱۲ هزار ساله
زارعی کردشولی با اشاره به اینکه اولین بار ‌مایکل رزنبرگ‌ موفق به شناسایی این دوره در دشت‌های فارس شد و در «اشکفت گاوی» در دشت مرودشت که همجوار دشت‌های پاسارگاد است، اقدام به کاوش کرد، گفت: از دوره پارینه‌سنگی جدید و فرا‌پارینه‌سنگی با قدمت ۸ تا ۱۲ هزار سال قبل نیز تعداد قابل‌توجهی غار و پناهگاه صخره‌ای شناسایی شد.او با بیان اینکه معیشت در این دوره بر پایه گردآوری دانه‌های گیاهان و شکار بوده است، افزود: بعد از این دوره انسان‌ها آرام‌آرام غارها و پناهگاه‌ها را ترک کردند و در دشت‌ها اولین روستاها را ساختند.
زارعی کردشولی از این دوره به فرهنگ‌های جری و مُشکی (مربوط به هزاره ۸و۷ قبل از میلاد)، فرهنگ باکون (A،B مربوط به هزاره۶تا۴ق.م) و تعدادی دیگر تا دوره لپویی (هزاره سوم قبل از میلاد) اشاره کرد و گفت: از این دوره نیز تعداد قابل توجهی تپه و محوطه استقراری شناسایی شد که در باستان‌شناسی پیش از تاریخ ایران و به ویژه فارس بسیار با‌اهمیت است.
این باستان‌شناس در ادامه از شناسایی تعدادی محوطه ارزشمند همانند تل بزرگ قصردشت (تپه وکیل‌آباد) متعلق به عصر آهن ۱و۲و۳ خبر داد.
زارعی‌کردشولی با بیان اینکه دوره‌های تاریخی به ویژه دوره هخامنشی در شهرستان پاسارگاد بسیار قوی است، گفت: از این دوره علاوه بر مجموعه بسیار ارزشمند میراث جهانی پاسارگاد، آثار بسیار فاخر و ارزشمندی از جمله تعدادی سد (بند خاکی)، معدن، کانال‌های دستکند در دل صخره‌ها موسوم به دختربُر، کانال‌های تعبیه‌شده در دامنه تپه‌ماهور‌‌های خاکی (موسوم به جوی دختر)، پل، دیوارهای سنگچین، کارگاه‌های استحصال مواد غذایی و محوطه‌های استقراری و اقماری بسیار ارزشمند نظیر محوطه میان‌جاده‌ای شناسایی شد.
او بیان کرد: با شناسایی این تعداد آثار ارزشمند مشخص شد پاسارگاد دوره هخامنشی به عنوان یکی از پایتخت‌های هخامنشیان فقط معطوف به مجموعه میراث جهانی پاسارگاد نبوده‌ بلکه بخش نسبتا وسیعی از شهرستان پاسارگاد و شهرستان خرمبید را در‌بر می‌گرفته‌ چون بخشی از زیر‌ساخت‌های مهم حکومتی هخامنشیان در پاسارگاد در گستره‌ای به طول حدود۸۰ کیلومتر از چمیان یا شهید‌آباد در شمال تا تنگ خشک سیوند در جنوب را شامل می‌شد.
محوطه‌های دوره‌های فراهخامنشی و آثار کشف‌شده در آنها
حمیدرضا کرمی، کارشناس ارشد باستان‌شناسی پایگاه میراث جهانی پاسارگاد نیز در ادامه از شناسایی تعداد قابل توجهی گورستان (توده سنگی و خرسنگی) و تعدادی محوطه استقراری متعلق به دوره‌های فرا‌هخامنشی تا پایان دوره اشکانی خبر داد و گفت: تعداد قابل توجهی تپه و محوطه گسترده، کارگاه‌های استحصال مواد غذایی،کارگاه‌های ذوب فلز، استودان‌های کتیبه‌دار و ساده، دخمه و دخمک‌های افقی و عمودی مربوط به دوره ساسانی شناسایی شد.
وی افزود: از دوره اسلامی که بخش قابل‌توجهی از محوطه‌ها و آثار را در‌بر می‌گیرد نیز می‌توان به شناسایی تعدادی بقاع متبرکه، قلعه‌های روستاها، قبرستان‌هایی با سنگ قبرهای نفیس، کاروانسرا، تعداد نسبتا زیادی قنات، آسیاب، عمارت، درختان کهنسال و تعدادی محوطه استقراری اشاره کرد که بیشتر مربوط به قرون میانه اسلامی تا عصر حاضر هستند.
به گفته این باستان‌شناس، در ادامه همه اطلاعات محوطه‌ها در فرم‌های مورد تایید پژوهشکده باستان‌شناسی (فرم‌های عمومی و تخصصی) ثبت خواهد شد و اطلاعات مواد فرهنگی (که غالباً قطعه سفال هستند) پس از طراحی، مقایسه، تحلیل و عکاسی در فرم‌های مخصوص در ضمیمه گزارش هر محوطه آورده و سپس گزارش نهایی به پژوهشکده باستان‌شناسی ارسال خواهد شد.
او بیان کرد: پس از پایان کار همه اطلاعات برای تهیه نقشه باستان‌شناسی شهرستان در نرم‌افزارGIS گنجانده خواهد شد.