کشف گورستان ۴۵۰۰ساله در خراسان شمالی

«جهان‌صنعت»- باستان‌شناسان با کاوش در محوطه باستانی «کلاته یاور» در خراسان شمالی به شواهدی از معماری و گورستانی به قدمت ۴۵۰۰ سال دست یافتند.
پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرد: فصل اول کاوش باستان‌شناسی در محوطه باستانی «کلاته یاور» تاکنون نشان‌دهنده شواهد مختصر معماری و بافت‌های تدفینی گسترده مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد در مساحتی بالغ بر هفت هکتار است. این کاوش به سرپرستی کورش محمدخانی و علی‌اکبر وحدتی انجام می‌شود.
کورش محمدخانی سرپرست طرح پژوهشی گمانه‌زنی و کاوش در کلاته یاور گفت: محوطه باستانی «کلاته یاور» یک مکان باستانی مربوط به عصر مفرغ در حاشیه جنوب‌شرقی دشت بجنورد است که نشانه‌های استقرار از هزاره سوم پیش از میلاد در آن وجود دارد.
او افزود: این مکان باستانی که در سال‌های اخیر و به صورت تصادفی حین انجام ساخت‌وسازهای مسکونی توسط اهالی روستای کلاته یاور کشف شد، شواهدی از یک استقرارگاه و گورستان ۴۵۰۰‌ساله را در خود حفظ کرده است.
عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: شواهد حاصل از بررسی‌های آرکئوژئوفیزیک به روش مغناطیس‌سنجی در این مکان باستانی نشان‌دهنده گستردگی و ظرفیت بالای این مکان باستانی برای انجام مطالعات باستان‌شناسی است.
علی‌اکبر وحدتی دیگر سرپرست طرح پژوهشی گمانه‌زنی و کاوش در کلاته یاور نیز گفت: فصل اول کاوش‌های باستان‌شناسی در این محوطه باستانی با هدف شناسایی مواد فرهنگی عصر مفرغ در این مکان و درک برهم‌کنش‌های فرهنگی دشت میانکوهی بجنورد با دشت پست گرگان در غرب و دشت رسوبی مرغاب و کوهپایه‌های اتک در ترکمنستان و سایر بخش‌های آسیای‌میانه در هزاره سوم پیش از میلاد در حال انجام است.
او افزود: با توجه به توسعه روستای کلاته یاور و گسترش ساخت‌وسازهای مسکونی در سال‌های اخیر، یکی از اهداف اصلی این طرح پژوهشی تعیین حدود و میزان گسترش بقایای باستان‌شناختی در محوطه کلاته یاور برای جلوگیری از تخریب آثار باستانی در این مکان و تعیین‌تکلیف اراضی واقع در عرصه و حریم اثر باستانی است.
این باستان‌شناس با بیان‌ اینکه کاوش‌های انجام‌شده تاکنون نشان‌دهنده شواهد مختصر معماری و بافت‌های تدفینی گسترده مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد در مساحتی بالغ بر هفت هکتار است، اظهار کرد: این شواهد به دو مرحله زمانی از نیمه اول هزاره سوم تا آغاز هزاره دوم پیش از میلاد مربوط هستند که شاخصه‌های فرهنگی متفاوتی را ارائه می‌دهند. وحدتی افزود: مرحله نخست در ارتباط با فرهنگ سفال خاکستری دشت گرگان و مرحله بعد مرتبط با «تمدن خراسان بزرگ» است که در اواخر هزاره سوم و اوایل هزاره دوم پیش از میلاد در مناطق وسیعی از شرق ایران و آسیای مرکزی (ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان و افغانستان) وجود داشته است.
سرپرست طرح پژوهشی گمانه‌زنی و کاوش در کلاته یاور گفت: آثار «تمدن خراسان بزرگ» پیش از این از چندین مکان باستانی خراسان شمالی از جمله «تپه چلو» در دشت جاجرم و تپه عشق در دشت بجنورد به دست آمده و نشانه‌های روشنی از ارتباط با فرهنگ‌های همزمان در آسیای‌میانه در آنها مشاهده شده است. وحدتی افزود: دشت حاصلخیز بجنورد شواهد مهمی از استقرارگاه‌های دوران تاریخی و اسلامی، از جمله «کهنه کند» و «تپه معصوم‌زاده» را در خود حفظ کرده که پیش از این توسط باستان‌شناسان کاوش شده‌اند، ولی این نخستین بار است که شواهد استقرار بشر از هزاره سوم پیش از میلاد در دشت بجنورد طی کاوش‌های علمی به دست آمده و نشان می‌دهد این منطقه با شروع عصر مفرغ و در آستانه شهرنشینی مورد توجه جمعیت‌های انسانی قرار گرفته است و در آن به سکونت پرداخته‌اند.