کشف یک محوطه مهم «پارینه سنگی» در شهر کرمانشاه

باستان‌شناسان در جریان مستندسازی محوطه «سنگ ‌معدن» شهر کرمانشاه برای تعیین عرصه و پیشنهاد حریم، شواهدی از دوره پارینه سنگی کهن و میانه، ازجمله تبرهای سنگی و تعداد قابل‌توجهی دست‌افزار کشف کردند. درخواست باستان‌شناسان این است که تا شناسایی کامل این محوطه مهم و برای حفاظت بیشتر آن، از تخریب‌های بیشتر آن جلوگیری شود.
به گزارش ایسنا، نعمت حریری، سرپرست هیات بررسی باستان‌شناسی در محوطه سنگ‌ معدن شهر کرمانشاه گفت: در سال ۱۴۰۰ برای نخستین بار طی بازدید «سامان حیدری‌گوران» (باستان‌شناس) از محوطه «سنگ‌ معدن» مشخص شد که این منطقه، محوطه‌ باستانی بسیار مهمی است. باتوجه به بررسی‌های صورت گرفته پیشین و شواهد به‌دست آمده و اهمیت این مکان، طرح تعیین عرصه و پیشنهاد حریم این مکان به اداره‌کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمانشاه و پژوهشکده باستان‌شناسی به منظور حفظ و حراست این میراث گرانبها ارائه شد.
او اضافه کرد: این محوطه روباز پارینه‌سنگی به شیوه «بررسی روشمند تصادفی» تعیین عرصه و حریم شد و اکنون بررسی‌های باستان‌شناسی به منظور مستندسازی در محوطه سنگ ‌معدن کرمانشاه به پایان رسیده است.
این باستان‌شناس گفت: در این بررسی‌ها مشخص شد که ما با محوطه‌ای بسیار وسیع مواجهیم که مساحتی در حدود ۳۲۰ هکتار از آن پیمایش و بررسی روشمند شده است و دارای یافته‌های فرهنگی مربوط به دوره پارینه‌سنگی کهن تا دوره پارینه‌سنگی میانی است. از این میزان، ۲۱۱ هکتار از آن برای عرصه و حریم در نظر گرفته شد.
سرپرست هیات بررسی باستان‌شناسی در محوطه سنگ‌ معدن گفت: در بررسی‌های صورت گرفته، تعداد قابل‌توجهی دست‌افزارهای سنگی را کشف کردیم که نشان می‌دهد این مکان توسط جوامع پیش از تاریخ مورد استفاده قرار گرفته و شواهد فرهنگ‌های ابزارسازی همانند فرهنگ آشولی و موستری از آن به‌دست آمده است. بنابر گزارش پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی ده‌ها تبرسنگی، ساطور ابزار و سنگ ‌مادر مربوط به دوره پارینه‌سنگی کهن ازجمله دست‌افزارهای سنگی است که باستان‌شناسان از محوطه سنگ‌ معدن شهر کرمانشاه کشف کرده‌اند. حریری گفت: اهمیت محوطه سنگ ‌معدن از آنجاست که پس از حدود ۶ دهه ما به چنین دست‌افزارهایی با این وسعت دست پیدا کرده‌ایم.
سرپرست هیات بررسی باستان‌شناسی در محوطه سنگ ‌معدن شهر کرمانشاه افزود: در دهه۶۰ یک گروه باستان‌شناس از دانشگاه شیکاگوی آمریکا به سرپرستی «رابرت بریدوود» در بررسی‌هایی که در پیرامون روستای گاکیه کرمانشاه داشت موفق به کسب یک تبرسنگی شد و اکنون پس از حدود ۶ دهه ما توانسته‌ایم نه فقط یک تبرسنگی، بلکه تعداد قابل‌توجهی دست‌افزارهای دوره‌ پارینه‌سنگی کهن را کشف و مستندسازی کنیم. این باستان‌شناس دوره پارینه‌سنگی، «سنگ ‌معدن» را یکی از وسیع‌ترین محوطه‌های پارینه‌سنگی در ایران و کشفی مهم اعلام کرد و گفت: در بررسی‌هایی که داشتیم مشخص شد که جوامع مختلف با فرهنگ‌های متفاوت از دوره پارینه‌سنگی کهن تا دوره پارینه‌سنگی میانی از این محوطه استفاده می‌کرده‌اند. حریری یکی از دلایل مورد توجه قرار گرفتن این محوطه از زمان باستان تا به امروز را وجود منابع سنگ خام در آن دانست و اظهار کرد: انسان‌ریخت‌ها در دوره پارینه‌سنگی کهن با استفاده از این سنگ‌ها و ساخت دست‌افزارهای مختلف برای شکار حیوانات، شکستن استخوان حیوانات شکار شده و سایر امورات معیشتی استفاده می‌کردند. این باستان‌شناس ادامه داد: توسعه شهرنشینی، انباشت زباله‌ها و نخاله‌های ساختمانی، احداث جاده‌ها و نیز برخی اقدامات باغداران و کشاورزان زمین‌های اطراف باعث شده است تا بخش‌هایی از این محوطه در معرض تخریب و نابودی قرار گیرد که این مکان قابلیت بسیار بالایی برای جذب گردشگر و تبدیل شدن به یک پارک موزه را دارد. کما‌اینکه نمونه‌های مشابهی در کشورهای حوزه خلیج‌فارس با عنوان «راک گاردن» احداث و مورد استقبال زیادی قرار گرفته‌اند. سرپرست هیات بررسی باستان‌شناسی در محوطه سنگ ‌معدن تاکید کرد: در راستای حفاظت از این محوطه و به منظور پیشگیری از تخریب‌های بیشتر، علاوه‌بر یاری اداره‌کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمانشاه و کارشناسان آن اداره به کمک و یاری سایر اداره‌ها و سازمان‌ها همچون استانداری، فرمانداری، شهرداری، مسکن و شهرسازی و ارگان‌های نظامی نیازمندیم تا بتوان به نحواحسن از این اثر ملی حفاظت و پاسداری کرد. مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه به تازگی از در دستور کار قرار گرفتن ثبت ملی محوطه باستانی یک‌میلیون ساله واقع در جنوب شهر کرمانشاه موسوم به محوطه «سنگ معدن» خبر داده است. در بررسی‌های صورت گرفته باستان‌شناسی، در این محوطه شواهدی از دوره پارینه‌سنگی کهن تا دوره پارینه‌سنگی میانی با سن تقریبی یک‌میلیون تا ۴۰‌هزار سال قبل کشف شده است. با این وجود، بخش‌هایی از این محوطه در سال‌های گذشته به علت ساخت‌وسازها و توسعه زیرساخت‌های شهری تخریب شده است.