کلیدهای موفقیت زنان کارآفرین

عباداله بانشی، اسما نیک‌اختر و وحید مکی‌زاده*- هدف از انجام این پژوهش، بررسی شایستگی‌های کلیدی رهبری کارآفرینان زن در استان هرمزگان بوده است. پژوهش از حیث هدف، کاربردی، توصیفی و از منظر گردآوری داده‌ها، کیفی و در دو بخش احصا شده است. جامعه آماری در بخش اول شامل کلیه پژوهش‌های داخلی و خارجی مربوط به شایستگی رهبری زنان کارآفرین در پایگاه‌های معتبر علمی بوده که با روش مرور سیستماتیک، ابتدا 172مقاله در حیطه شایستگی رهبری وکارآفرینی زنان شناسایی و در نهایت 32 مقاله به زبان فارسی و انگلیسی، در بازه زمانی 10ساله (2012 تا 2022) مورد بررسی قرار گرفتند. در بخش دوم از طریق مصاحبه با 25نفر از زنان کارآفرین در استان هرمزگان که از طریق نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده بودند، شایستگی‌های کلیدی رهبری زنان نهایی شد. با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان این شایستگی‌ها را در محورهای کلیدی شایستگی استراتژیک، شایستگی‌های تعهد، شایستگی فنی، شایستگی نوآوری، شایستگی‌های تحلیلی/‏ ادراکی، شایستگی‌های ارتباطی/‏میان فردی و شایستگی‌های فرصت دسته‌بندی کرد.
هدف اصلی این پژوهش چه بوده است؟
این پژوهش با هدف شناسایی و دسته‌بندی شایستگی‌های کلیدی رهبری زنان کارآفرین در استان هرمزگان، انجام شده است. هدف اصلی این تحقیق، درک مهارت‌ها و ویژگی‌هایی بوده که برای موفقیت زنان کارآفرین در این منطقه بیشترین اهمیت را دارند.
چه روش‌شناسی‌هایی در این پژوهش به کار گرفته شده‌اند؟
این پژوهش از یک رویکرد ترکیبی (کمی و کیفی) بهره برده است. در ابتدا، یک مرور سیستماتیک از مطالعات پیشین درباره کارآفرینی زنان و رهبری انجام شده است. سپس، مصاحبه‌هایی با ۲۵زن کارآفرین در استان هرمزگان با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انجام شد. پس از آن، از روش دلفی فازی برای نهایی‌سازی شایستگی‌های کلیدی استفاده شد. در نهایت، از مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ISM) برای تعیین روابط بین این شایستگی‌ها بهره گرفته شد.
زنان کارآفرین برای مصاحبه‌ها چگونه انتخاب شدند؟
انتخاب شرکت‌کنندگان در مصاحبه‌ها براساس نمونه‌گیری هدفمند انجام شده است. معیارهای انتخاب شامل موارد زیر بودند:
– تسلط نظری بر کارآفرینی و مدیریت
– حداقل مدرک دیپلم
– حداقل 5سال تجربه عملی در کارآفرینی
– کیفیت مشارکت در پژوهش
– دسترسی به شرکت‌کنندگان
شایستگی‌های کلیدی رهبری شناسایی‌شده در این پژوهش کدامند؟
این پژوهش 7دسته اصلی از شایستگی‌های رهبری زنان کارآفرین را شناسایی کرده است:
1- شایستگی‌های استراتژیک: تفکر استراتژیک و دانش کارآفرینی
2- شایستگی‌های تعهدی: تعهد به کار، صداقت و مسوولیت‌پذیری
3- شایستگی‌های فنی: دانش فنی و یادگیری از تجربیات
4- شایستگی‌های نوآوری: تفکر خلاق و عملکرد نوآورانه
5- شایستگی‌های شناختی/‏تحلیلی: مهارت‌های حل مساله و قاطعیت در تصمیم‌گیری
6- شایستگی‌های ارتباطی/‏بین‌فردی: مهارت‌های شبکه‌سازی و مشاوره با متخصصان
7- شایستگی‌های فرصت‌محور: شناسایی نیازهای بازار و ایجاد فرصت‌ها.
کدام یک از شایستگی‌های رهبری بیشترین تاثیر را بر سایر شایستگی‌ها دارد؟
طبق این پژوهش، «الگوبرداری از سایر کارآفرینان» (C23) بیشترین تاثیر را بر سایر شایستگی‌ها دارد. این مؤلفه به‌طور مستقیم بر وظیفه‌محوری، شایستگی فردی و شناسایی نیازهای بازار تاثیر می‌گذارد.
چالش‌ها و تعصباتی که زنان در کارآفرینی با آن مواجه هستند، چیست؟
این پژوهش نشان می‌دهد که کلیشه‌های جنسیتی و تعصبات اجتماعی همچنان در حوزه کارآفرینی وجود دارند. این امر باعث کاهش فرصت‌ها برای زنان و عدم بهره‌گیری کامل از پتانسیل رهبری آنها می‌شود. زنان کارآفرین اغلب با تعارض میان انتظارات اجتماعی از زنان و نقش‌های رهبری روبه‌رو هستند. مدل‌های رهبری موفق برای مردان لزوما با شرایط و نیازهای زنان همخوانی ندارد.
اهمیت استان هرمزگان در زمینه کارآفرینی زنان چیست؟
استان هرمزگان، با توجه به بافت فرهنگی خاص، سنت‌ها و دسترسی به بازارهای بین‌المللی هم فرصت‌ها و هم چالش‌هایی را برای زنان کارآفرین ایجاد می‌کند. نرخ مشارکت اقتصادی زنان در این استان بالاتر از میانگین ملی است که اهمیت بررسی شایستگی‌های مورد نیاز برای موفقیت در این منطقه را نشان می‌دهد.
چه پیشنهادهایی براساس یافته‌های این پژوهش برای حمایت از کارآفرینی زنان در استان هرمزگان ارائه شده است؟
این پژوهش چندین پیشنهاد برای ارتقای کارآفرینی زنان در استان هرمزگان ارائه کرده است که عبارتنداز:
-ایجاد فرصت‌های مربیگری و شبکه‌سازی با زنان کارآفرین موفق
– بهبود دسترسی به منابع مالی، حمایت‌های اقتصادی و دوره‌های آموزشی متناسب با نیازهای زنان کارآفرین
-ارتقای آگاهی اجتماعی درباره ارزش و تاثیر کارآفرینی زنان، مقابله با کلیشه‌های جنسیتی و تقویت خودباوری در میان زنان
– تشویق تعهد و مسوولیت‌پذیری زنان کارآفرین از طریق برگزاری کارگاه‌های آموزشی
– شناسایی بازارهای استراتژیک از طریق توسعه تحقیقات بازار و ایجاد دسترسی به بازارهای هدف.
* این مطلب از مقاله‌ای با عنوان «بررسی شایستگی‌های کلیدی رهبری کارآفرینان زن استان هرمزگان» استخراج شده است