کل و کلاه

مهمان امروز‌: ملک‌الشعرای بهار

شانزدهم آبان‌ماه زادروز محمدتقی بهار (ملک الشعرا) است که به سال ۱۲۶۵شمسی در مشهد چشم به جهان گشود و ۶۷ سال عمر کرد‌. وی ۲ اردیبهشت ۱۳۳۰ از بیماری سل در تهران درگذشت‌.
بهار که در کابینه قوام، وزیر فرهنگ بود از هشت سالگی شعر می‌گفت‌. وی در جوانی معمم بود‌. بهار که پس از تاسیس دانشگاه تهران، استاد ادبیات این دانشگاه بود در جوانی یک قصیده جالب سرود و برای مظفرالدین شاه به تهران فرستاد و شاه وقت که مجذوب شعر او شده بود وی را به تهران دعوت کرد و ماندگار شد‌.
بهار که در عین حال یک مرد سیاسی بود در انقلاب مشروطه فعالانه شرکت داشت‌. وی که در مشهد نشریه «خراسان» را منتشر می‌کرد در تهران به انتشار مجله دانشکده دست زد‌. بهار که علاقه‌مند به تاریخ بود چند کتاب نوشت‌.
این شاعر که در زندان مسلول شده بود دو سال در سوییس درمان می‌کرد ولی در بازگشت به تهران از همین بیماری درگذشت و در گورستان ظهیرالدوله مدفون شده است‌.
آثار منثور و منظوم بهار متنوع است و انواع شعر سنتی و اشعار به زبان محلی، تصنیف و ترانه، مقاله‌ها و سخنرانی‌های سیاسی و انتقادی، رساله‌های تحقیقی، نمایشنامه، اخوانیات و مکتوبات، تصحیح انتقادی متون، ترجمه‌های متون پهلوی، سبک‌شناسی نظم و نثر، دستور زبان، تاریخ احزاب، مقدمه بر کتاب‌ها و حواشی بر متون به خصوص شاهنامه فردوسی را دربرمی‌گیرد‌.

کلی را سر از زخم ناسور بود
ز خارش توانش ز تن دور بود
کنار یکی نهر، خارید سر
کلاهش فتاد اندر آن نهر در
بجنبید و بشتافت بر طرف آب
ولی آب را زو فزون‌ بُد شتاب
کله گه بغلتید وگه شد به‌اوج
به فرجام گم گشت در زیر موج
چو نومید شد کل ز صید کلاه
برون قاه‌قاه و درون آه‌آه
به ‌یاران چنین گفت‌‌: کاین رشک لاخ
برای سرم بود لختی فراخ