کودتا علیه نادر

دهم ژوئن سال ۱۷۴۷ (در آن سال مصادف با ۲۰خرداد) در فتح‌آباد قوچان، نادرشاه در خوابگاهش به دست تنی چند از ژنرال‌هایش به قتل رسید و به این ترتیب ناپلئون شرق از این دنیا رفت؛ مردی که آرزو داشت ایران را بار دیگر ابرقدرت جهان کند‌. نادر در سال ۱۷۳۶ میلادی در یک اجتماع بزرگ در آذربایجان با رای زعمای ایران، سران قبایل، کدخدایان و معتمدان نقاط مختلف کشور به شاهی انتخاب شده بود‌. وی نیروهای روسیه را به آن سوی داغستان فراری و عثمانی را گوشمالی داده و برجای خود نشانده بود، منطقه فرارود (آسیای میانه) را آرام، و گردنکشان ایران خاوری (پختون‌ها = پشتون‌ها) را تنبیه و دهلی را در سال ۱۷۳۹ (نوروز) به تصرف خود درآورده بود‌. نادر نه‌تنها حاکمیت ایران را بر سراسر خلیج فارس مسلم ساخته بود، بلکه سران مسقط و عمان را نیز به سوی خود جلب کرده، سرگرم ساخت ناو جنگی و درصدد تصرف جزیره زنگبار در حاشیه آفریقا هم بود تا راه آسیا را بر استعمار غرب سد کند‌.
نادر دوسوم از ایام عمر خود را روی زین اسب گذراند و لشکرکشی‌های لاینقطع و ضعف مزاج و خستگی جسمانی ناشی از آن، او را به تدریج بدخلق و خو ساخته بود که نتیجه‌اش اتخاذ تصمیمات سخت و نیز اعمال مجازات‌های شدید و فوری اطرافیان خود و مقامات از جمله افسران ارشد بود‌.
نادر که آخرین آیین‌های نوروزی دوران حیات را در کرمان گذرانده بود، نیمه خرداد در راه بازگشت به پایتخت خود (مشهد)، در فتح‌آباد قوچان اردو زده بود‌. در این اردوگاه که در ۱۲ کیلومتری قوچان (خبوشان آن زمان) برپا شده بود، نادر دژبانی اردو را به احمدخان درانی، افسر ۲۵ ساله پشتون، سپرده بود که این امر باعث ترس افسرانی شده بود که بر جان خود ایمن نبودند‌. این بیم و نگرانی به زودی ۷۰ افسر و عمدتا از قاجارها و افشارها را بر آن داشت که «هم قسم» شوند تا نادر را بکشند‌. این توطئه‌گران شبانه (۱۰ ژوئن ۱۷۴۷) به چادر خوابگاه نادر نزدیک شدند، نگهبان چادر را خفه کردند، و وارد چادر شدند‌. نادر با شمشیر دست به دفاع زد ولی صالح خان دست نادر و یک ژنرال قاجار سر او را قطع کرد و روز بعد، در آن اردوگاه عظیم جز جسد نادر تقریبا چیزی دیگر بر جای نمانده بود و این بود سرانجام یکی از مردان بزرگ تاریخ مشرق‌زمین‌. جنازه نادر سپس در گوری که خود قبلا در خیابان بالا در مشهد تدارک دیده بود دفن شد‌.